Ahmet Baitūrsynūly men Mūhtar Äuezovty ūlyqtaǧan konferensiia öttı

7704
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2022/03/0d126979-5ac0-4e0e-9995-91d82aa83265.jpeg
Bügın Almaty qalasynda Halyqaralyq Türkı akademiiasy «Ūlylar ündestıgı» atty halyqaralyq konferensiia ötkızdı. Atalǧan şara  ūlt ūstazy A.Baitūrsynūlynyŋ tuǧanyna 150 jyl, zaŋǧar jazuşy M.Äuezovtıŋ tuǧanyna 125 jyl toluyna orai ūiymdastyrylyp otyr. Ūlttyq kıtaphana ǧimaratynda ötken alqaly jiynǧa Halyqaralyq Türkı akademiiasynyŋ prezidentı Darhan Qydyrälı, Almaty qalasynyŋ äkımınıŋ orynbasary Arman Qyryqbaev, belgılı qoǧam qairatkerı Mūrat Äuezov, QR ŪǦA prezidentı Mūrat Jūrynov, TMŪ Aqsaqaldar keŋesınen müşesı İkram Adyrbekov, M.Äuezov atyndaǧy Ädebiet jäne öner institutynyŋ direktory Kenjehan Matyjanov, QR ŪǦA akademigı Mämbet Qoigeldiev, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Smaǧūl Elubai, sondai-aq ziialy qauym ökılderı men tanymal ǧalymdar qatysty.
Taǧylymdy şara aiasynda, Alaş qairatkerlerı, A.Baitūrsynūly jäne M.Äuezovke arnalǧan arnaiy körme ūiymdastyryldy.
Basqosudy Akademiia basşysy Darhan Qydyrälı jürgızıp otyrdy. Alqaly jiyn aiasynda qos bırdei tūrǧyrly tūlǧanyŋ mereitoiyna orai Halyqaralyq Türkı akademiiasy äzırlep jaryqqa şyǧarǧan bırqatar eŋbekterdıŋ tanystyru räsımı öttı. Atap aitqanda, Türkı akademiiasy daiyndaǧan «Ahmet Baitūrsynūly jäne Alaş» jinaǧyna Aqaŋnyŋ zamandastary, keiıngı buyn ökılderı jäne qazırgı zertteuşılerdıŋ taŋdauly maqalalary toptastyrylǧan. Būl eŋbektıŋ aǧylşyn jäne cheh tılderındegı nūsqalary da Türkı akademiiasy men Qazaqstan Respublikasynyŋ Chehiiadaǧy elşılıgımen bırlesıp jaryq körgenın aita ketu kerek. Sonymen qatar Türkı akademiiasy kezınde alaş arystarymen bırge Ahmet Baitūrsynūly da belsendı qatysyp, paiymdy pıkırlerın ortaǧa salǧan “Qazaq bılımpazdarynyŋ tūŋǧyş siezı” materildaryn qaita basyp şyǧaryp otyr. Bıregei basylymǧa töte jazumen basylǧan tolyq faksimlesı de qosa berıldı. Būl tarihi siezge qazaq dalasynan ǧana emes, Türkıstannan, Būharadan, Mäskeuden türkı halyqtarynyŋ keibır bedeldı tūlǧalary ökıl bolyp qatysqan. Halyqaralyq Türkı akademiiasy tanystyrǧan kelesı eŋbek — Mūhtar Äuezovtyŋ äigılı qyrǧyz eposy “Manas” turaly monografiiasy.
“Qyrǧyzdyŋ batyrlyq eposy “Manas”. (Kirgizskii  geroicheskii epos «Manas») atalatyn atalmyş kıtap äuezovtanuşylar men Manas eposyn zertteuşılerge kömekşı qūral bolary sözsız. Monografiialyq eŋbektıŋ alǧaşqy nūsqasy 1934 jyly daiyn bolǧan eken. Avtor ony ärtürlı saiasi-ideologiialyq kedergılerge bailanysty özegın özgertpegenımen är jyldary şūqşiyp redaksiialap, eselep öŋdep, bolattai şynyqtyryp, şyŋdai tüskenı edı. Atalǧan eŋbektıŋ 1936 jyly maşinkaǧa terılgen daiyn nūsqasynyŋ köşırmesı Qyrǧyz Respublikasynyŋ Ūlttyq Ǧylym Akademiiasy Ş.Aitmatov atyndaǧy Tıl jäne ädebiet instituty Qoljazbalar qorynda saqtalǧan.  Ǧylymi qosymşa retınde osy ülgınıŋ tolyq faksimilesı de jariialandy. Sonymen qatar jinaqqa 1952 jyly 8 mausymda Frunze qalasynda ötken «Manas» jyryn zertteuge arnalǧan konferensiiada M.Äuezovtıŋ jasaǧan  «Sozdat narodnyi variant «Manasa» degen äigılı baiandamasy da engızıldı.
Sonymen qatar, kelelı basqosu aiasynda Alaş mūralaryn zerttep jürgen bırqatar ǧalym-qairatkerler Türkı akademiiasynyŋ arnaiy nagradalarymen marapattaldy. Türkı älemınıŋ tarihi-mädeni bailanystaryn damytuǧa qosqan zor ülesı üşın akademik Mämbet Qoigeldiev Akademiianyŋ arnaiy Altyn medalımen, belgılı ädebietşı ǧalym Kenjehan Matyjanov Türkı akademiiasynyŋ Kümıs medalımen maraptaldy. Aita ketu kerek, Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ bastamasymen biyl Ahmet Baitūrsynūlynyŋ mereitoiy IýNESKO deŋgeiınde atalyp ötude. Osyǧan orai, Halyqaralyq Türkı akademiiasy biyl türkı älemı keŋıstıgınde äigılı türkolog, alaş qairatkerı A.Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyq jäne kemeŋger jazuşy M.Äuezovtıŋ 125 jyldyq mereitoiyn joǧary deŋgeide atap ötu turaly şeşım qabyldady.
Pıkırler