Qazır əlemdegı eŋ ülken otbasyna Ündıstanda tūratyn Ziona Channyŋ janūiasy jatady. Ziona Channyŋ resmi türde 39 - əielı bar. Ol əielderden özınıŋ 93 - balasy men bügınde 38 - nemere süiıp otyr. Ziona Channyŋ jasy qazır 73- ten asty.
Ziona Chan otbasynyŋ taǧy bır erekşelıgı ol özınıŋ 39 əielımen 4- qabatty, 22 - bölmeden tūratyn bır üide tūratyndyǧynda. Būl əlemdegı qazırgı taŋdaǧy eŋ ülken otbasy. Channyŋ janūiasy keşkı asqa bır otyrǧanda 30 - tauyq pen 60 - kelı kartop jūmsaidy eken. Al, tüskı asqa 50 - kelılık kürıştı bırden basady.
Jalpy, ortaǧasyrlarda köp əiel alu dəstürı Ündıstanda jiı oryn alǧan. Alaida, XXI - ǧasyrda da mūndai jaǧdaidyŋ bolǧany köptı taŋ qaldyrady. Degenmen de, būl elde qazır de qyzdardy erte tūrmysqa beru ǧūrypy saqtalǧan.
Məselen: Ündıstanda 18 - jasqa tolǧan qyzdardyŋ basym köpşılıgı tūrmysta bolady. Būryn jaǧdai müldem bölek etın. Ötken ǧasyrdyŋ basynda Ündıstanda qyzdardy 13 jasynan bastap küieuge beru dəstürı qataŋ saqtalyp keldı.
Ündıstan qazır dünie jüzınde halyq sany jönınen ekınşı oryn alady. Ötken jyly Ündıstan tūrǧyndarynyŋ sany 1 - mlrd. 340 - mln. adamnan asqan bolatyn. Alaida, būl el halqynyŋ 35% kedeişılık jaǧdaiynda ömır sürıp keledı. Ündıstan əlı künge bai adamdar resmi türde qūldar ūstaityn Aziiadaǧy jalǧyz memleket bolyp otyr.
Ündıstanda qazır halyqtyŋ köpşılıgı kündıgıne 2-3 dollarǧa ǧana ömır süredı. Alaida, XVII - ǧasyrǧa deiın Ündıstan əlemdegı eŋ bai memlekettıŋ bırı bolǧan. Bıraq, XVII - ǧasyrdyŋ basynda būl eldı Aǧylşyndar jaulap alyp, sodan berı sıŋırı şyqqan kedeiler köbeigen. Demek, Ündıstan üşın Britan imperiiasynyŋ koloniiasy boludyŋ eş paidasy bolǧan joq.
Degenmen, eldegı milliondaǧan kedeilerge qaramastan mūnda öte bai azamattar da jeterlık. Məselen: Ündıstan əlemdegı altyndy eŋ köp satyp alatyn memleket. Sonymen qatar, Ündısterdıŋ üilenu toiyna 2000 - nan astam adam şaqyrtylady eken. Demek, toi jasau jönınen būlar qazaqtardan da myqty bolyp tūr...
________________________________________________________________________________________________________________
Aibol Qaraşev
facebook.com
