Özbekstannyŋ jaŋa konstitusiiasy boiynşa, Qaraqalpaqstan egemendık statusynan jäne Özbekstannan bölınıp şyǧu qūqyǧynan aiyryluy mümkın. Būl jönınde "Mediazona" habarlady.
Özbekstannyŋ jaŋa konstituiiasynyŋ jobasy baspasözde jariialanǧan. Konstitusiianyŋ 70, 71, 72, 74 jäne 75 baptarynda Qaraqalpaqstannyŋ jaŋa statusy körsetılgen.
Özbekstannyŋ qazırgı konstitusiiasy boiynşa Qaraqalpaqstan "egemendı respublika" bolyp sanalady, Qaraqalpaqstan bükılhalyqtyq referendum negızınde Özbekstan qūramynan bölınıp şyǧa alady" dep körsetılgen. Jaŋa özgerısterden būl normalar alynyp qalǧan.
Konstitusiiaǧa enetın özgerıster jönındegı komissiiaǧa sılteme jasaǧan "Gazeta.uz" basylymy "jaŋa özgerısterı Qaraqalpaqstan Jokarǧy Keŋesı jasap, bırauyzdan maqūldaǧan" dep jazady. Konstitusiiaǧa reforma jasau turaly pıkırlerdı jinaqtaǧanda "avtonomiialy respublika halqy atynan "Qaraqalpaqstandy Özbekstannyŋ ajyramas bölşegı dep tanu turaly köptegen ūsynystar tüsken"."Konstitusiialyq komissiia özgerıster qaraqalpaq jäne özbek halyqtarynyŋ bırlıgın nyǧaitu jäne bır el – ortaq taǧdyr ideiasyn jüzege asyruǧa baǧyttaldy dep tüsındırgen" dep jazady "Mediazona". 1993 jyly 9 säuırde küşıne engen Qaraqalpaqstan konstitusiiasynda "Qaraqalpaqstannyŋ egemendıgı jäne Özbekstan qūramyndaǧy orny turaly" Özbekstan konstituiiasynyŋ erejelerın tolyq qaitalaidy. Qaraqalpaqstan halqynyŋ bükılhalyqtyq referendumy negızınde Özbekstannan şyǧa alatyny da jazylǧan. Biyl 25 mausymda Özbekstan konstitusiiasyna engızıletın özgerıster qoǧam talqylauyna şyǧarylǧan. Özbekstan konstitusiiasynyŋ 66 babyna barlyǧy 170 tüzetu engızudı közdep otyr. Jaŋa özgerıster boiynşa prezident ökıletı küşeiıp, prezident qyzmetı bes jyldan jetı jylǧa deiın ūzarady. Jaŋa konstitusiia qabyldansa, Özbekstannyŋ qazırgı prezidentı Şavkat Mirziiaevtyŋ būǧan deiıngı prezidenttık merzımderı esepten şyǧarylyp, qaitadan sailauǧa tüsu qūqyǧyn alady degen boljam bar.
Qaraqalpaqstan avtonomiialy respublikasy 1925-1929 jyldar arylyǧynda avtonomiialy oblys retınde QazaqSSR avtonomiialy respublikasynyŋ qūramynda bolǧan. 1930 jyldyŋ 20 şıldesınde Qazaqstan qūramynan şyǧyp, RSFSR-ge tıkelei baǧyndy. 1936 jylǧy 5 jeltoqsanda avtonomiia Özbek SSR-nıŋ qūramyna berılgen.Qaraqalpaqstan 1990 jyly 14 jeltoqsanda memlekettık egemendık turaly deklarasiia qabyldaǧan. 1993 jyly Taşkent "Qaraqalpaqstan Özbekstan qūramynan şyǧu mäselesın 20 jyldan soŋ referendum arqyly şeşedı" degen şartpen Qaraqalpaqstandy resmi türde qosyp alǧan. Alaida būl mäsele 20 jyldan keiın de köterılmegen. Sarapşylar mūnyŋ jabyq taqyryp ekenın, ony kötergen qaraqalpaq belsendılerınıŋ qudalanatynyn aitady.
“Adyrna” ūlttyq portaly
