Ūlan-baitaq Ūly Dalanyŋ ortalyǧy, qazaq halqynyŋ ūlt bolyp ūiysuy, derbes memleket retınde qaz tūryp, qalyptasuy, eŋse tıkteuı, kemeldenuı jolynda airyqşa män-maŋyzǧa ie Ūlytaudyŋ şejıre-tarihy tym tereŋ, qadır-qasietı zor, ūlaǧat-taǧylymy mol.
Älem moiyndaǧan ǧūlama ǧalym, akademik Q.Sätbaevtyŋ: «Orystarǧa Kreml qandai qadırmendı bolsa, menıŋşe, qazaq elı üşın Ūlytau da sonşalyqty qasterlı», – dep tūjyrym jasauy äste beker emes.
Al Tūŋǧyş Prezident – Elbasy N.Nazarbaev Ūlytau bauraiynda sätı tüsken aituly syr-sūhbatynda bylai degenı mälım: «Myna özımız kelıp otyrǧan Ūlytau – öte qasiettı jer. Ūlytau dep ataluynyŋ özınıŋ tarihi mänı bar. Qazaqtyŋ en dalasynyŋ qai şetıne barsaŋ da, osyndai qasiettı jerler tabylady... Degenmen, Ūlytaudyŋ orny bır basqa.
...Tarihymyzdy tanytu üşın qazır köp närse jasap jatyrmyz. Sondai tarihtyŋ kuägerı – Ūlytau. Ony bıluımız kerek».
Elbasy osylai tolǧasa, Prezident Qasym-Jomart Toqaev Ūlytauǧa kelgen saparynda: «Būl – bükıl qazaq elı qadır tūtatyn qasterlı ölke. Ūlytau – ūltymyzdyŋ altyn besıgı, taǧylymdy tarihymyzdyŋ kuäsı. Ūlytau topyraǧy – alyp tūlǧalardyŋ ruhy toǧysqan jer.
...Tarihy tereŋ Ūlytaudyŋ qadır-qasietın baǧalai bılu – barşamyzǧa ortaq paryz.
...Ūlttyŋ ūiasy, bırlıktıŋ besıgı Ūlytaudy ūlyqtau – bärımızdıŋ ortaq mındetımız», – degen bolatyn.
İä, Ūlytau – osyndai ūlyq meken, qasiettı jer!
Bızdıŋ maqsat – Ūlt ūiasy atanǧan osynau qasterlı mekennıŋ perzentı retınde onyŋ tarihyn tügendeuge öz hal-qaderımızşe at salysu; jalpy osy öŋırge qatysty qyruar tarihi derek-däiekter men mälımet-maǧlūmattardy, san aluan tanymdyq eŋbekter men mädeni-ruhani tuyndylardy jüielep-jinaqtau; jinaqtap qana qoimai, olardy «Ūlytau» atty ortaq seriia aiasynda kezeŋ-kezeŋ, ret-retımen kıtap qylyp şyǧaryp otyru. Söitıp, Ūlytauymyzdy ūlyqtauǧa qolymyzdan kelgenşe üles qosyp, onyŋ ūlaǧat-taǧylymyn ūǧynuǧa, qadır-qasietın älı de tereŋ tüisıne tüsuge sep bolu.
«Qazaqtyŋ Ketbūqasy» qoǧamdyq bırlestıgı men «Käusar» baspasy bırlesıp qolǧa alǧan būl joba aiasynda, sätın salsa, tömendegıdei sipattaǧy kıtaptar jaryq köredı dep mejelenıp otyr:
– arǧy-bergı aqyndardyŋ Ūlytauǧa arnalǧan, Ūlytaudyŋ qadır-qasietın aişyqtaityn taŋdauly öleŋ-jyrlary toptastyrylǧan jinaqtar;
– är kezeŋdegı körnektı tūlǧalardyŋ Ūlytau turaly aitqan, osynau qasiettı mekennıŋ tarihtaǧy orny men män-maŋyzyn aiǧaqtap, merei-märtebesın asqaqtatar jürekjardy lebızderı men tüiın-tūjyrymdary jinaqtalǧan kıtaptar;
– Ūlytau öŋırıne qatysty aŋyz-äfsanalar, köneden jetken, el auzyndaǧy estı äŋgımeler jinaqtary;
– Ūlytau turaly, jalpy osy öŋırde ötken tarihi oqiǧalar jaily derek-däiekter toptastyrylǧan kıtaptar;
– öŋırdegı mädeni-tarihi eskertkışter, qasiettı oryndar men kielı jerler jaily derekter qamtylǧan jinaqtar;
– Ūlytaudyŋ tarihi tūlǧalary jaily derektı-tanymdyq eŋbekter;
– Ūlytaudyŋ keşelı-bügıngı aituly azamattary jaily derekter nemese esse-estelık jinaqtary;
– Ūlytau öŋırıne qatysty, osy aimaqta ötken tarihi oqiǧalar men tolaǧai tūlǧalar turaly taŋdauly körkem şyǧarmalar;
– Ūlytaudyŋ töl tumasy bolyp tabylatyn, keŋ kölemde moiyndalǧan körnektı qalamgerlerdıŋ jeke avtorlyq kıtaptary;
– Jalpy Ūlytau qalamgerlerınıŋ taŋdauly şyǧarmalary toptastyrylǧan jinaqtar.
Sondai-aq, Ūlytaudyŋ töl tumasy bolmasa da, osy aimaqta eŋbek etıp, öŋırdıŋ ösıp-örkendeuıne, tarihyn tügendeuge üles qosqan aituly azamattardyŋ, tarihşy-zertteuşılerdıŋ tıkelei Ūlytau öŋırıne qatysty ölketanu taqyrybyndaǧy eŋbekterı nemese olardyŋ özderınıŋ önegelı ömırı jaily taǧylymdy jazbalar da nazardan tys qalmaq emes.
Seriia aiasynda jaryq köretın kıtaptar sany men olardy şyǧaru uaqytyn naqty bır kesımdı mölşer-kezeŋmen şektep otyrǧan joqpyz. Öitkenı būl neǧūrlym ömırşeŋ joba bolsa, keleşek künderde türlı tyŋ dünielermen tolyǧa tüsse, sonyŋ nätijesınde ölke tarihy men mädeni-ruhani qūndylyqtarymyzdy bolaşaq ūrpaqqa jüielı de jinaqy türde, tolymdy miras-mūra etıp qaldyrsaq degen igı nietımız bar.
Osyndai ızgı nietpen qolǧa alǧan auqymdy jobanyŋ alǧaşqy qarlyǧaşy, keşelı-bügıngı aqyndarymyzdyŋ Ūlytauǧa arnalǧan taŋdauly tuyndylary toptastyrylǧan «Baba tauym – Baq tauym» atty öleŋder jinaǧyn, mıne, bügın köpşılık oqyrman qauymǧa ūsynudyŋ sätı tüsıp otyr.
Laiym, jaqsy ıs jarasymdy jalǧasyn tauyp, baǧaly bastama baiandy bolǧai!
Tölegen BÜKIROV, Aqyldastar alqasynyŋ töraǧasy
Baba tauym – Baq tauym. Öleŋder.
Qūrast.: T. Bükırov, Q. Qūrmanseiıt.
