Qorǧanys ministrlıgı Qazaqstannyŋ äskeri bölımderı turaly aqparatty reseilıkterge qalai taratady? Būl turaly Ratel.kz saitynyŋ tılşılerı zertteu maqala jariialap, Euraziialyq ekonomikalyq komissiianyŋ departamentı alypsatarlar elektr energiiasy naryǧynda qandai shemalardy qoldanatynyn aitty, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Aqparat boiynşa, 2022 jyly 28 jeltoqsanda Qazaqstan Respublikasy Qorǧanys ministrlıgınıŋ «Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ Äskeri infraqūrylym bas basqarmasy» respublikalyq memlekettık qazynalyq käsıpornymen elektr energiiasyn tasymaldau/taratu boiynşa qyzmet körsetuge köp somaǧa şart jasasqan. Būl 2023 jylǧa QQS qosa alǧanda 4,13 mlrd. teŋgeden astam qarjyny qūrady. Basylym 90-şy jyldardaǧy jaǧdai Ekıbastūzda qaitalanyp, alpauyt qala 2022 jyldyŋ aiaǧynda 30 jyl būrynǧy Şahtinsk siiaqty jaǧdaiǧa tap bolǧan soŋ jariialandy. Onda Chirkov 90-şy jyldary Şahtinsk qalasynyŋ äkımı bolyp, qalany aiazdan aman alyp qalǧany turaly aityp, bügıngı nätijemen bölısedı.Qala tūrǧyndaryna keltırılgen materialdyq jäne moraldyq şyǧyn orasan bolsa da, Ekıbastūz erlıkpen aman qaldy. Kommunaldyq salada tektonikalyq özgerıster boldy: Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev tozǧan jelıler mäselesıne nazar audardy.
Degenmen, Ekıbastūzdan keiın köptegen memleket qairatkerınıŋ közı aşylǧandai boldy. Mäselen, 2022 jylǧy 21 jeltoqsanda Mäjılıstıŋ «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputaty Fuat Satybaev Bas Prokuror men Ūlttyq ekonomika ministrıne deputattyq saual joldady.
Mäselen, Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ Äskeri infraqūrylym bas basqarmasy elektr quatyn sol «AB ENERGO» JŞS-nen satyp aldy. Onyŋ üstıne satyp alu bır derekközden jasaldy. Bıraq būl eŋ maŋyzdysy emes."Özderıŋız bılesızder, Qazaqstandaǧy elektr energiiasyn negızgı öndıruşılerdıŋ bırı - Ekıbastūzda ornalasqan elektr stansalary bolyp tabylady. Sonymen qatar, köptegen öndıruşı qūrylymdar memleket basşysynyŋ şaǧymdaryna qaramastan, deldaldar arqyly jūmysyn jalǧastyruda. Mysaly. Ekıbastūz GRES-1 köterme deldaldyq «AB» JŞS ENERGO» elektr quatyn kVt/saǧ 7,4 teŋgeden beredı, al tüpkılıktı tūtynuşy halyq üşın 26 teŋgeden, zaŋdy tūlǧalar üşın 44 teŋgeden tūrady. Basqa öndıruşı kompaniialardyŋ deldal arqyly jūmys ısteitını turaly aqparat bar. Eşteŋe şyǧarmai, şyn mänınde Qazaqstannyŋ bükıl ekonomikasy men halqyna alym-salyq salu arqyly negızgı paida tabuda”, - dedı ol.
№1 äskeri qūpiia: äskeri bölımderdıŋ energiia tūtynuy
Ratel.kz Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ Äskeri infraqūrylym bas basqarmasyna elektr energiiasyn jetkızu/taratu qyzmetterın satyp alu boiynşa barlyq tenderlerdı zerdeledı. Bırınşı ret baiqau 2022 jyldyŋ 10 qazanynda jariialanǧan. Bır ǧana ötınış – «AB ENERGO» JŞS-nen berılgendıkten, ol jaramsyz dep tanyldy. Äleuettı jetkızuşıler mūndai ülken somaǧa nazar audarmai tūra almady. Bıraq bır ǧana ötınış deldal kompaniiadan berılgen.
Sondyqtan Ratel.kz tenderlık qūjattamany talqylau barysyn zerttep, ol jerden öte qyzyqty aqparat tapty.
Mysaly, «Astana qalalyq jaryq» JŞS ökılı Bolat Kerımqūlov baiqaudy ūiymdastyruşylarǧa mynadai sūraqtar qoidy:«1) Äleuettı satyp aluşynyŋ ärbır nysany boiynşa generasiialau stansiialarynan elektr energiiasyn tasymaldaityn barlyq kölık kompaniialarynyŋ tızımın (tehnikalyq şarttarda körsetılgen obektılerdı elektrmen jabdyqtau mümkındıgın anyqtau üşın) körsetıŋız.
2) Energiia tūtynatyn obektılerdıŋ sany men ataularyn, olardyŋ mekenjailaryn jäne tūtynylǧan elektr energiiasynyŋ mölşerın körsetu mümkındıgın qarastyru; būl aqparat tūtynylatyn elektr quatyn dūrys baǧalau üşın qajet.
3) Tehnikalyq qūjattar boiynşa aqparat beru: şekaralardy bölu aktılerı, tehnikalyq şarttar”
Sūraqqa Äskeri infraqūrylym bas basqarmasynyŋ ökılı Ükılım Ospan jauap berdı.
Sondai-aq, qūjattamany talqylauǧa äleuettı jetkızuşıler retınde jäne jetkızu qūnynyŋ tömendeuıne yqpal ete alatyn «Ergo Company» JŞS men «KazEnergoHolding» JŞS ökılderı qatysty. Aitpaqşy, lotty talqylau barysynda «QazEnergoHolding» JŞS ökılı Mädi Myşet mynadai ūsynys jasady:«1) Elektr energiiasyn öndıruşı stansalardan tasymaldaityn barlyq kölık kompaniialarynyŋ tızımı (tehnikalyq şarttarda körsetılgen obektılerdı elektrmen jabdyqtau mümkındıgın anyqtau üşın) - bız qabyldamaimyz;
2) Energiia tūtynatyn obektılerdıŋ sany men ataularyn, olardyŋ mekenjailaryn jäne tūtynylǧan elektr energiiasynyŋ kölemın körsetu mümkındıgın qarastyru – bız qabyldamaimyz;
3) elektrmen jabdyqtauǧa tehnikalyq şarttardy, energiia beruşı ūiymdar men tūtynuşy arasyndaǧy balanstyq menşık jäne paidalanu jauapkerşılıgı aktılerın, esepke alu aspaptary turaly mälımetterdı qosu – bız qabyldamaimyz (monopolister men esepke alu aspaptarynyŋ teŋgerımıne menşık qūqyǧynyŋ aktılerı elektrmen jabdyqtauşylardyŋ qosalqy stansiialarynyŋ ūiaşyqtary)», dep qana jauap berdı.
«Bız lottyŋ atauyn özgertu qajet dep sanaimyz, öitkenı Qazaqstan Respublikasynyŋ qoldanystaǧy zaŋnamasyna säikes energetika salasynda elektr energiiasyn beru/taratu boiynşa qyzmetterdı tek energiia beruşı ūiymdar körsetedı. Osy tender energiiamen jabdyqtauşy ūiymdardan elektr energiiasyn satyp aludy jüzege asyratyndyqtan, lottyŋ atauy «elektrmen jabdyqtau qyzmetın satyp alu» dep körsetıluı tiıs nemese «Elektr energiiasy» tauaryn satyp alu boluy qajet. Elektr energiiasyn jetkızu erekşelıkterın eskere otyryp, Qazaqstannyŋ barlyq öŋırlerındegı ūiymdastyruşy nysandardy elektrmen jabdyqtau üşın elektr energiiasyn bır lotpen satyp alǧan dūrys pa? Taldanatyn satyp aludy Qazaqstan Respublikasynyŋ ärbır garnizony/oblysy boiynşa lottarǧa bölu mümkındıgın qarastyruyŋyzdy sūraimyz»,- dedı Mädi Myşet.Al Äskeri infraqūrylym bas basqarmasynyŋ ökılı Ükılım Ospannyŋ jauaby mynadai boldy:
«Elektr energiiasy» tauarlaryn satyp alu üşın «Elektr energiiasyn beru, taratu qyzmetterı» lotynyŋ atauyn özgertudı qabyldamaimyz» (biudjettık baǧdarlamaǧa säikes elektr energiiasyn satyp alu 151 «Kommunaldyq qyzmetterge aqy töleu» erekşelıgı boiynşa jüzege asyrylady); Ärbır garnizonnyŋ lottary boiynşa Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ obektılerın elektrmen jabdyqtau üşın elektr energiiasyn satyp alu turaly ūsynystardy qabyldamaimyz».
Bır sözben aitqanda, äleuettı önım beruşıler konkurstyq qūjattamada eşqandai özgerısterge qol jetkıze almaǧandyqtan, konkursqa ötınım bermeu turaly şeşım qabyldady.
№2 äskeri qūpiia: Qorǧanys ministrlıgı üşın bır kVt/saǧ baǧasyEkınşı ret elektr energiiasyn jetkızu/taratu qyzmetterın satyp alu boiynşa tender 2022 jyldyŋ 22 qaraşasynda jariialandy. Al 2022 jyldyŋ 29 qaraşasynda qorytyndy şyǧaryldy: tender qaitadan ötpedı dep tanyldy, öitkenı tek «AB ENERGO» JŞS ǧana ötınım berdı. Bıraq ekı hattamada da jetkızuşınıŋ baǧasy körsetılmegen.
2022 jyldyŋ 22 qazanyndaǧy hattamada tek bölıngen soma men müşenıŋ tūraqtylyq ūpaiy körsetıledı.
2022 jyldyŋ 28 qaraşasyndaǧy hattamada tek bölıngen soma men müşenıŋ tūraqtylyq ūpaiy körsetıledı.

«Jetkızuşınıŋ baǧasy» baǧanynda bos.
Al endı ötpegen memlekettık satyp alu üşın bır közden alu täsılımen satyp alu turaly şeşım qabyldanǧan. 2022 jylǧy 27 jeltoqsandaǧy hattamaǧa nazar audaryŋyz.

«Äleuettı önım beruşınıŋ baǧa ūsynysy turaly aqparat» bölımınde «bölıngen soma» baǧanynda 3 688 700 000 teŋge sifryn jäne «önım beruşınıŋ baǧasy» baǧanynda ūqsas - 3 688 700 000 teŋgenı köremız. Iаǧni, satyp alu barlyq somaǧa jasaldy. Būl rette üş jarysta da 1 kVt/saǧ elektr energiiasynyŋ qūnyn taba almaisyz. Tek qyzmettıŋ jalpy somasy körsetılgen.
Alaida satyp alu kölemı tehnikalyq şarttarda körsetılgen – 110 754 621 kVt/saǧ elektr energiiasy.
Al kelısım boiynşa jalpy soma QQS-ty qosqanda 4,131 mlrd teŋgenı qūraitynyn köremız.

Qarapaiym arifmetikalyq amaldardy qoldana otyryp, Qorǧanys ministrlıgınıŋ qajettılıkterı üşın bır kVt/saǧ qūnyn anyqtaiyq – 4 131 344 000 teŋgenı 110 754 621 kVt/saǧ-ǧa bölıp, QQS-pen bır kVt/saǧ 37,3 teŋge alamyz.
Eskerte öteiık, būl ortaşa şyǧyn, öitkenı äskeri bölımder qala ışınde ǧana emes, Qazaqstannyŋ barlyq dalasy men taularynda şaşyrap jatyr. Bıraq «Şahtinskteploenergo» JŞS 2023 jyly elektr energiiasyn bır kVt/saǧ üşın maksimum 20,68 teŋgeden, «Oqjetpes-T» JŞS – bır kVt/saǧ üşın – 16,75 teŋgeden, «Astana-Teplotranzit» AQ – 8,77 teŋgeden jäne JSK-da elektr energiiasyn satyp aludy közdep otyr. «Astana – REK» kVt/saǧ üşın 8,78 teŋge. Tıptı, QR Prezidentı Is basqarmasynyŋ «Bürkıt» memlekettık äue kompaniiasy» RMK elektr quatyn bır kVt/saǧ üşın 20,00 teŋgege, al «Respublikalyq ǧaryştyq bailanys ortalyǧy» AQ-y 26,31 teŋgege baǧalaǧan.
Bır sözben aitqanda, Qorǧanys ministrlıgınıŋ qajettılıkterı üşın energiiany satyp alu şyǧyndardy azaituǧa eşqandai äreketsız maksimaldy baǧamen jüzege asyrylady.№3 äskeri qūpiia: «AB ENERGO» JŞS-nıŋ artynda kım tūr?
Ratel.kz 2022 jyly 22 jeltoqsandaǧy jariialanymda «AB ENERGO» JŞS qūryltaişylarynyŋ qūramyn jariialady.
Qaraǧandy qalasynda tırkelgen «AB ENERGO» JŞS naryqta 18 jyldan astam uaqyt bolǧan. Bıraq kompaniia salyqty tek 2014 jyly tölei bastady. Osy kezeŋde serıktestık biudjetke 15,3 mlrd teŋge tölegen. Kompaniia 2019 jyly eŋ köp salyq tölegen – 2,8 mlrd teŋge.
Kompaniianyŋ ekı qūryltaişysy bar - Andrei Moskvin jäne Business Solutions "Garant" Limited jeke kompaniiasy, JŞS direktory - Nadejda Podoplelova.
Andrei Moskvin de, Nadejda Podoplova da energiia naryǧynyŋ qatysuşylary bolyp tabylatyn bırneşe JŞS-men ülestes.
ADATA saitynyŋ habarlauynşa, «AB ENERGO» JŞS – 31-40 adamnan tūratyn şaǧyn käsıporyn. Būl käsıporyndaǧy ailyq jalaqy qory 134-ten 187 million teŋgege deiın jetedı.
Business Solutions «Garant» Limited jeke kompaniiasy 2019 jyldyŋ 8 qaŋtarynda «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǧynyŋ qarjylyq qyzmetterdı retteu komitetınde tırkeldı. Kompaniianyŋ basşysy Vitalii Geriaga, al jalǧyz qūryltaişysy 46 jastaǧy Anar Korobkovska Qyzmet türı – basqa toptarǧa kırmeitın basqa da käsıptık, ǧylymi jäne tehnikalyq qyzmet.
2021 jyly «Samūryq-Qazyna İnvest» JŞS üşın 20,7 mln.teŋge somasyna «Qazaqstan Respublikasynyŋ azamattyq zaŋnamasyna qatysty zaŋ konsultasiiasy/ökıldık qyzmetterın» körsetu boiynşa tenderdı jeŋıp aldy.
Qazır bar nazar Anar Korobkovskaiada. Onyŋ ūzaq uaqyt «Qazaqmys» qūrylymynda, onyŋ ışınde Ekıbastūz GRES-1-de basşylyq qyzmetterde jūmys ıstegen Nikolai Korobkovksiidıŋ äielı ekenın eskereiık.

Endı Nikolai Korobkovskii turaly aqparatty reseilık veb-saittardan oŋai tabuǧa bolady. Onda ol AB Energo kompaniiasynyŋ iesı, Omby käsıpkerı retınde belgılengen.
ngs55.ru veb-saity 2022 jyldyŋ şıldesınde «Offşorlyq jalǧa aluşylardyŋ arasynda AB Energy kompaniiasyna ielık etetın käsıpker Nikolai Korobovskii boldy. Onyŋ kompaniiasy qazaqstandyq kömırdı jetkızumen ainalysady”, dep jazdy.AB Energo veb-saitynda kompaniianyŋ naryqta jetı jyldan astam jūmys ıstep jatqany aitylǧan. Serıktester arasynda Cheliabı elektrometallurgiialyq zauytyn, Serov ferroqorytpa zauytyn, İnter RAO, ENEL Russia, TGC-11 kompaniialaryn ataidy. Sonymen qatar, «AB Energo» Omby, Voronej jäne Cheliabı oblystarynyŋ tūrǧyndaryn otynmen qamtamasyz etedı.
Sonymen qatar, «Delovaia Rossiia» saity Nikolai Korobovskiidıŋ «Podolskii maşina jasau zauyty» AQ jäne COTES injiniringtık kompaniialar tobyna kıretın basqa da kompaniialardyŋ ielerınıŋ bırı ekenın habarlaidy. Ol Elektr quaty konsorsiumyn, RailCommerce vagon birjasyn jäne TK Resource Omsk sauda kompaniiasyn qūrdy.
Aita keteiık, ukrainalyq aqparat közderı Anar Korobkovskaiany da atap ötedı.
«TPBS (TPBS Production LLC) – sapaǧa joǧary talaptar qoiatyn iadrolyq jäne jylu öndıruşı nysandarǧa arnalǧan joǧary tehnologiialyq qūbyrlardy şyǧaratyn ırı ukrainalyq öndıruşı jäne eksporttauşy.
Kompaniia Belarus, Bolgariia, Ündıstan, Bangladeş jäne basqa elderge önım jetkızedı. Kompaniianyŋ aksionerlerı - Viacheslav Erkes (Ukraina), Anar Korobovskaia (Qazaqstan)”, delıngen.

№4 äskeri qūpiia: Resei äskerilerı Qazaqstan Qorǧanys ministrlıgınıŋ bölımşelerı turaly barlyq mälımettı qanşalyqty tez ielenedı?
Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ Äskeri infraqūrylym bas basqarmasynyŋ ökılı äleuettı jetkızuşıler Qazaqstan boiynşa äskeri bölımderdıŋ elektr energiiasyn tūtynuy turaly tolyq aqparat sūraǧanda ne jazǧanyn eske tüsıreiık: «Aqparat resmi jäne resmi emes aşyq internet közderınde ornalastyru şartymen kelısımder jasalǧannan keiın berıledı».
«AB ENERGO» JŞS-men kelısım-şart jasaldy. 2023 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap elektr quatyn beru bastaldy, qaŋtar aiynyŋ qorytyndysy boiynşa şot-fakturalar – QR Qorǧanys ministrlıgınıŋ barlyq nysandarynyŋ tolyq tızımı berıledı. Sonymen qatar, JŞS barlyq äskeri bölımderdıŋ energiia tūtynuy turaly tolyq aqparatqa ie bolady. Būl derekterge süiensek, äskeri sarapşylarǧa bızdıŋ äskeri äleuetımızdıŋ barlyǧyn esepteu oŋaiyraq. Onyŋ üstıne äskeri bölımderdı elektrmen jabdyqtaudyŋ barlyq shemalarynyŋ daiyn türı bolady.
Soltüstıktegı körşımız ügıt-nasihattyq telearnalardaǧy sözden naqty ıs-äreketke köşudı ūiǧarsa, būl aqparat Resei Qorǧanys ministrlıgınıŋ qolyna qanşalyqty tez tüsedı jäne qanşalyqty tiımdı paidalanylady? Öitkenı, būl qūpiia aqparat Reseidıŋ joǧarǧy ortasymen tyǧyz bailanysta bolǧan reseilık käsıpkerdıŋ äielınıŋ qolynda.
Maqala Ratel.kz saitynan audaryldy.