İnstagramdaǧy direct-ge aktrisa retınde qūrmetteitın, tal boiynda bır mın joq Gülşarat hanym pedofilder turaly qozǧauymdy ötınıptı. Erterekte qyz balany oiy būzyqtardan qorǧaityn edık. Soŋǧy kezderı ūl balamyzdy da közımızden tasa etpeuge tyrysyp jürmız. Bala tärbielep otyrǧan ärbır ata-ana menıŋ būl postymdy jadynda saqtauyn ötınemın. Būrynnan oqyp kele jatqan közıqaraqty oqyrmandarym äleumettık jelıde ünemı qoǧamda bolyp jatqan pedofilder turaly bıraz post jazyp, jurnalistık zertteuımdı bölıskenımnen habardar.
Al endı myna äŋgımenı osydan üş jyl būryn jazdym. Jurnalistık zertteuımdı bıreu oqysa, endı bırı oqymaǧany anyq. Sondyqtan da, myna tömende jazǧandarymdy eske myqtap ūstap, öz paraqşalaryŋyzǧa saqtap qoiyŋyzdar.
Esterıŋızde me, mausym aiynda (2015 jyly) Almaty qalasy, Bostandyq audanyndaǧy köp qabatty üilerdıŋ bırınde 12 jasar qyzdy bır pedofil zorlamaqşy bolady. Ony bükıl telearna körsettı. Podezdegı beinekameradan körıp otyryp, menıŋ özımnıŋ denem türşıgıp kettı. Sol künı jūmys babymen Bostandyq audany IIB-ne barsam, sonda osy ıstı jürgızıp jatyr eken.
- Aitpaqşy, sız qaida tūrasyz? - dedı tergeuşı.
Menıŋ tūratyn jerımdı bılgen polisiia qyzmetkerı:
- Keşegı oqiǧa sız tūryp jatqan üidıŋ janyndaǧy 5 qabatty üide bolǧan.
Közım şaramnan şyǧyp kete jazdaǧan men:
- Ol jauyzdy ūstadyŋyzdar ma? - dep sūradym.
- Ondailar ūstata ma, bıraq, qolymyzda fakt bar. Qazır suretın barlyq jerge qoiyp qoidyq.
- Videoda 15 sekund körsetılgen. Äiteuır, qyz aman ba?
- Özınıŋ degenın ıstei almaǧan. Şükır, qyzǧa tiıspegen.
Abyroi bolǧanda ol ekı aiaqty ittıŋ aram piǧyly ıske aspai qalǧanyna qatty quandym. Bıraq baiǧūs qyzdyŋ jūdyryqtai jüregınen dym qalmaǧan şyǧar. Būl jauyzdar tapa-tal tüske de qaramaidy eken. Ras aitamyn sol künı üige kelgennen keiın, üi jaǧym küzetşılerge tolyp, jüz kamera bolsa da, jüregım alqymymnan şyqty. Jan-jaǧyma alaq-jūlaq etıp, myŋ märte qaraǧan şyǧarmyn. Däl janymdaǧy 5 qabatty üilerdı terezemnen qaraimyn da, talai ret sol jerlerge kölıgımdı tün jarymynda qoiǧan kezderım esıme tüsıp, qalşyldap ketem. Al özderıŋız oilaŋyzdar, kıp-kışkentai qyzdyŋ küiın. Üige kıre salysymen sol künı osy pedofilder turaly zerttei bastadym. Aqparattardy oqyp otyryp taŋdanbasqa bolmady.
Pedofilderdı zerttep jürgen psiholog pen psihiatrlardyŋ özı tüsınbei jürgenge ūqsaidy. Auru deiın dese, sau adamnyŋ tamaǧyn jep, tırlıgın jasaidy eken. Mäselen, Reseide osydan bırneşe jyl būryn bır kışkentai qyzdy zorlap, öltırgen maniak-pedofildı ūstau üşın, tızımge ılıngen pedofildarǧa tekseru jürgızgen. Sonyŋ ışınde bıreuı öte bılımdı kısı eken. Alaida äielı özınıŋ küieuın qatty jaqsy körgendıkten, küieuınıŋ qylmysyn bılse de, jasyrypty.
Bıraq 3 künnen soŋ, äielı küieuın ūstap bergen körınedı.
- Men joldasymdy qatty süidım. Bıraq däl mynadai qadamǧa barǧanyna sene almadym bastapqyda. 11-12 jastaǧy päk qyzdardy zorlap, öltırgenı menıŋ janyma qatty batty. Sol üşın aldaryŋyzǧa kelıp otyrmyn, - deidı jary.
Taǧy bır mysal, sol Reseide mūǧalım pedofil ūstalǧan körınedı. Tılı öte maida. Bırden balalardy özıne baulap alady. Ülgılı ūstazdy bükıl mektep qatty qūrmettegen. Ūstalmas pa edı kım bılsın, eger 11 jastaǧy pysyq qyz sol künı qaşyp ketpegende. Barlyǧy taŋdanyp "Onyŋ türıne qarasaŋyz, adamǧa qiianat jasamaq tügılı, şybyn da öltırmeitın kısı siiaqty, sūmdyq" dep jaǧalaryn ūstauda ärıptesterı.
Amerikandyqtar pedofildarmen qanşama jyldar küresıp keledı. Türlı treningter de jürgızıp jatyr. Mäselen, balabaqşadaǧy ūl-qyzdardy psihologiialyq tūrǧyda zerttegen. Sondaǧy baiqaǧany 95 paiyz bala aŋǧal bolyp keledı. Olarǧa "Ana jaqta senıŋ mamaŋ kütıp tūr, jür aparaiyn" dese, erıp kete barǧan. Sonyŋ ışınde bır ǧana balaqai "Joq, menıŋ mamam qaitse de, osy jerge keledı. Men sızdı tanymaimyn" dep aiqailaǧan. Kördıŋız be, keide balalardyŋ üide ata-anamen aşylyp söileskennıŋ arqasy būl.
Ata-analarǧa aitarym kündelıktı balalaryŋyzǧa aityp otyryŋyzdar:
1. Eşqaşan jalǧyz jürmesın. Janynda toptasqan dostary bolsyn.
2. Böten adamnyŋ şaqyrǧanyna barmasyn. Aqşa ūsynǧan jaǧdaida bolsa, almasyn.
3. Kündelıktı balalaryŋyzdyŋ nemen ainalysqanyn qadaǧalaŋyz. Vkontakte men türlı jelıde otyrǧan balalaryŋyzdy qadaǧalaŋyzdar. Ol jerde neşe türlı aǧymdar bar. Älde, kompiuter, planşet, smartfonyna türlı joldaǧy pornografiialyq jelını alyp tastaityn funksiiany qosyp berıŋız. "Roditelskii kontrol" degen bolady.
4. Balaŋyzdyŋ qolyna ysqyryq, älde qazır şyǧyp jatqan kompas GPS saǧatty bailap qoiyŋyz. Ägäräki, böten erkek janyna jaqyndaǧanda, ol dereu saǧatyn basyp, älde ysqyryqpen şaqyra qoiady. Negızı GPS saǧatyn taǧyp jürse, özıŋız de bılıp otyrasyz balaŋyzdyŋ qai jerde jürgenın.
Düniejüzınde osy pedofildardan künıne jüzdegen bala zardap şegude. Būl aiyqpas auru eken. Mūnymen auyrǧandar özderın toqtata almaidy. Jazasyn alǧannan soŋ bärıbır sol ıstegenın jasaidy. Erterekte grekter mūndai pedofil jauyzdardyŋ sol jerın egeuqūiryqtarǧa jegızgen (onyŋ suretı de bar, bıraq būl jerge qoimadym). Sony basqa er adamdarǧa körsetken. Sebebı, erkekterge sabaq bolsyn deidı. Būl pedofildar Keŋes ükımetı tūsynda da bolǧan, bıraq ondai närselerdı köbınese halyqqa jetkızbegen. Qūpiia türde özderı jazalaǧan.
Al ata-ana, sızderge aitarym, közderıŋızdıŋ aq pen qarasy bolǧan qūlyndaryŋyzben kündelıktı syrlasyp jəne olar myna qaǧidalardy ūstanyp jürse, pedofil tügılı saitan da janyna jaqyndai almaidy. Aman jürsın jer betındegı ärbır balaqai, ÄUMİN!
Bibıgül Däuletbekqyzy
