Jastar ädebiettı oqymaidy dep sögesızder-au. Qazırgı uaqytta jastar tek şeteldıŋ dünie bailyqty qalai tabu kerek, özıŋdı käsıp jasauǧa qalai daǧdylandyru kerek, kündelıktı jospardy qalai jasap üirenu kerek, t.s.s motivasiialyq kıtaptaryn köp qarai bastapty. Bır jaǧynan būl da dūrys şyǧar. Keşe 1-şı arnada baiqap qalǧanym da osy edı. Būl düniäui tırlık dep qoia salatyn şyǧarmyz. Mūndai dünielerdı köp qaraǧan jastardyŋ bızdıŋ ädebietke qanşalyqty köŋıl böletını de belgılı. Sebebı, aqşa tabudyŋ joly, qarjylyq täuelsızdık däl qazırgı uaqytta bärınen de maŋyzdy bolyp alǧa şyǧyp kettı. Bıraq, qazırgı qoǧamnyŋ sanasyn tūrmys bilep, künkörıs qamy qiyndaǧan uaqytta bızdıŋ jastardyŋ da özdıgınen jol tauyp, äleumettık jäne qarjylyq jaǧynan täuelsız jolǧa tüsuı üşın şeteldık avtorlardyŋ motivasiialyq (qarjylyq täuelsızdık, komfortty ömır jaiynda) kıtaptaryn oquy zaŋdylyq. Bız tūrmys bilep, tūralap tūrǧan ūltpyz. Sonyŋ saldarynan ūlttyq qūndylyqtarymyzdyŋ qanşalyqty qūndy ekenın de sezınbei kettık. Özımızdıŋ ädebi qūndylyqtarymyz eskerılmei, künkörısı qiyndap, jūmyssyzdyq beleŋ alǧan uaqytta jastar özımızdıŋ ūlttyŋ ädebietın qaramaidy dep aitu ruhani qūldyraǧan däuırde qanşalyqty oryndy bolmaq? Solai bolatyny da zaŋdylyq. Onyŋ jauabyn özıŋız de ıştei sezıp, bılıp otyrǧan bolarsyz... Qandai da bolsyn qoǧamda materialdyq qūndylyqtar ruhani qūndylyqtardan ılgerılep şyqsa, sol qoǧamda ruhani daǧdarystyŋ eŋ qaterlı türı bolady. Al, bızdıŋ qoǧamda ruhani da, materialdyq ta daǧdarys qoǧamnyŋ qos qanaty sekıldı jol tartyp kele jatyr.
Jastardy ädebietke tartu üşın bızge myzǧymas ūlttyq ideologiia men jetkılıktı deŋgeide äleumettık qamtamasyz etu de kerek dür. Al, örkeniettı elderde būl jaǧdailardyŋ barlyǧy da derlık qolǧa alynǧan. Äitpese, ailyǧy şailyǧyna jetpei, päter jaǧalyp jürgen jastardyŋ äleumettık jetıspeuşılıkten köŋılderı toqyrap, päter jaǧalap jürgende, olardyŋ ūlttyŋ ädebietıne yqylasy da qandai bolatynyn boljau qiyn emes. Olardyŋ ışınde bızdıŋ student jastarymyz da jeterlık. Päter jaldap, jūmys tappai jürgen jastardyŋ sany qanşama eken? Men bılmeimın, bıraq tym köp ekenın anyq bılemın. Onyŋ barlyǧyn bız ädebiettı oquǧa tarta almaimyz. Bıraq ūlttyŋ ädebietınıŋ qainar būlaqtary bızdıŋ kıtapqūmar sanaly jastarymyzdyŋ sanasyna qūiylsa, būl bız üşın kökten ızdegenımız jerden tabylǧany. Al, ony jasaityn ideologiia qaida? Qarjylyq kömek qaida? Özımızdıŋ ana tılımızdı memlekettıŋ biık mınberlerınde söilete almai, şirek ǧasyrdan astam uaqyttan berı älı ūlardai şulap kelemız. Qaidan endı nätije? Bız tek saldarmen ǧana küresetın ūltqa ainalyp kettık. Sebeptıŋ qaida jatqanyn elemegennen soŋ osyndai ruhani daǧdarysqa ūşyrap otyrmyz. Nege bız tüpkı sebebın bılıp, aldyn ala almai otyrmyz? Tıptı būl jaǧdai bızge üirenşıktı bolyp qaldy. Bıraz būryn da elge belgılı aqsaqal ūlttyŋ ädebietın tırıltpei, bızdıŋ ruhani jaŋǧyruymyz da, ūrandatqanymyz da beker degen bolatyn. Bız būlai ruhani jaŋǧyrmai*aq qoidyq... Sol siiaqty, ūlttyq ädebiettı tırıltu de şeşılmegen qoǧamdyq-äleumettık mäselelermen tyǧyz bailanysty ekenın ūmytpaiyq... Qarnyŋda bır närse bolmasa, miyŋda ne bolmaq...
Bekbolat Qarjan
"Adyrna" ūlttyq portaly
