Būl qazaq parlamentı tarihynda būryn soŋdy bolmaǧan oqiǧa. «Aq jol» partiia ūstanymyn būzǧan deputatty Parlament Mäjılısı şaqyrylymynyŋ eŋ soŋǧy künı taratyluǧa deiın üş saǧat qalǧanda partiiadan, bır saǧat qalǧanda deputattyq mandatynan aiyryp ülgergen Qazaqstandaǧy, bälkım älemdegı jalǧyz partiia! Parlament Mäjılısı taraityn künnen bır kün būrynǧy deputat Abildaevtyŋ terıs piǧyldy sūhbatyna bailanysty «Aq jol» partiiasy tez jäne qatal şara qabyldady. Ony 2023 jylǧy 19 qaŋtarda tüske deiın ekı saǧatta partiiadan da şyǧaryp, parlamenttık mandatyn da qaitaryp aldy. Tüsten keiın parlament taraǧany turaly memleket basşysy jarlyǧy şyqty. Būl şeşım barlyq baspasözde jariialandy. «Aq jol» partiiasy töraǧasy Azat Peruaşevtan bastap, partiianyŋ basşylary men belsendı müşelerı, elge belgılı qoǧam qairatkerlerı, jurnalister öz oi-pıkırlerın jariialady.
Osymen bärı tüiındelgendei bolyp, demımızdı basqan edık. Degenmen, äleumettık jelıde «Ūltşyldardy jau sanaǧan deputat turaly ūltşyl deputat Qazybek İsa ne deidı?»-degen pıkırlerdı közımız şalyp qala bergesın, özımız de oi tüiınımızdı elmen bölısuge tura keldı. Bız 2002 jylǧy nauryzdan berı, “Aq jol” partiiasynyŋ 20 jyldan asqan ǧūmyrynda talaidy kördık. Alǧaş partiia qūrylǧanda bilıktıŋ qarsylyǧyn, keiın partiia «bailar men kedeiler» bolyp, ekıge bölıngende, bır jaǧynan «bız ǧana “naǧyz oppozisiiaşyldarmyz” deitınderdıŋ üzdıksız şabuyly, ekınşı jaǧynan bilıktıŋ, ertelı-keş ertısbaevtardyŋ tas laqtyruyn da körgenbız. Bärıne tötep berıp, eşkımge qaryz bop qalmai, qarymta qaitaryp, laiyqty jauap bergenbız.
Sol kezde de, “Aq joldan” bölıngenderdıŋ Resei astanasyna şauyp baryp, “Bız Mäskeude oqyǧanbyz, ūltşyldar emespız, bızge senıŋder” degenderın de esıttık. Ol turaly kezınde jazdyq ta. Būlardyŋ bärı «Aq jol» partiiasynyŋ är kezde kıtap bolyp, şyǧyp kele jatqan qūjattar tarihynda jazylǧan. «Qazaq ünı» ūlttyq basylymynyŋ sarǧaiǧan betterınde de sairap jatyr...
Ol maidannyŋ bärı partiia, ūiymdar arasyndaǧy ädettegı bäseke men küres bolǧandyqtan üirenşıktı jäitter edı.
ANTBŪZAR ABİLDAEV ŪLTTY SATYP KETTI!
Al endı mynau Mäjılıs deputaty Azamat Abildaevtyŋ aidyŋ-künnıŋ amanynda jer astynan jık şyqqandai, sailau bastalǧanda saitandai sap ete qalǧan satqyndyǧy naǧyz arqadan sūǧylǧan qanjar boldy… Öitkenı, būl jerde bır partiianyŋ ǧana mäselesı emes, ūlt müddesı, Täuelsız Qazaq Elınıŋ müddesı qaraqan bastyŋ qaraulyq piǧylymen jeke esep üşın satylyp ketıp tūr…Abildaevtyŋ “Men maldyŋ ışınde jürgende partiiany ūltşyldar jaulap alypty” degen maǧynada sairaǧan ötırıgıne keleiık. Onyŋ “Azattyq radiosyna” bergen sūqbatynda da, Azattyǧymyzǧa qarsy qarau piǧylyn aşyq bıldırıp kele jatqan Reseidıŋ Solovev pen Simoniandaryna qaraityn arnalarǧa aitqan “aryzynda” da auzynan tüspei aiyptaǧan Ūltşyldarynda kımderdı meŋzegenın jaqsy bılıp otyrmyz. Jat eldıŋ arnasyna jaǧy talmai sarnauy aldymen ol ataǧan ūltşyldardyŋ aldyŋǧy qataryndaǧy özımızge baǧyttalyp jatqandyqtan, būl mäselenı qazaqşa täpsırlep köreiık. Aldymen aitarymyz, A.Abildaev degen kım edı?!. Onyŋ parlament saityndaǧy ömırbaianyna qarasaq, 1972 jyly Almaty oblysy Jambyl audany Qastek auylynda tuǧan. 2012 -2016 jj. besınşı sailanǧan Parlament Mäjılısınıŋ deputaty. 2015 jyldan «Qalmaq tūqymynyŋ Respublikalyq Palatasynyŋ» töraǧasy, 2021 jyldyŋ qyrküiek aiynan "Qazaqstannyŋ Et Odaǧy" basqarmasynyŋ töraǧasy. Bırden aitarymyz, eşqandai partiiada da, parlament pen ükımette de, tıptı eşqandai qūzyrly organdarda da, qataryndaǧy qyzmetkerdıŋ ışınde ne baryn tekserıp, anyqtai alatyn rentgen apparaty şyqqan joq älı... «Işten şyqqan jau jaman», ”Adam alasy - ışınde” degen maqaldardy atam qazaqtyŋ bosqa aitpaǧanyna anyq közımız jettı! Iаǧni, el ışınde ondailar da kezdesıp tūratynyn bıle bastadyq. Öz basym parlamentke barǧaly ekı jyl boldy. Men Mäjılıstegı äleumettık-mädeni komitette, ol agrarlyq komitette ıstedı. Tek aptasyna bır ret qana fraksiia jiynynda ǧana körıp qalamyz. Jaqyn aralasqan joqpyz. Onyŋ “partiia būryn käsıpkerler partiiasy edı, keiıngı kezde ǧana aiaq astynan ūltşyl bop kettı” degenı qyp-qyzyl ötırık. “Aq jol” partiiasy būrynnan, 2007 jyly Qazaqstandaǧy Ūlttyq konsepsiia qabyldaǧan tūŋǧyş jäne jalǧyz partiia! 2012 jyly Parlament Mäjılısıne ötıp, partiia fraksiiasy qūryla salysymen Alaş baǧdarlamasyn qabyldaǧan partiia! Onyŋ ūlttyq müddege qarsylyǧyn, qoi terısın jamylyp jürgen qarau piǧylyn qaidan bılemız? Ol osy Alaş Baǧdarlamasyn qabyldauǧa, t.b. ūlttyq müddemızdı qorǧaityn şaralarǧa qatysyp jürdı ǧoi!? Tıptı bır ret Kenesary hannyŋ basyn qaitaru turaly saual da jasap edı... İä, mäsele sonda bolyp tūr ǧoi! Būryn Kenesary hannyŋ basyn qaitaru turaly deputattyq saual jasaǧan jasaǧan adamdy būlai ūlttyq müddenı satady dep kım oilaidy?! Endı aiaq astynan qūbylyp şyǧa kelgenı bız üşın kütpegen jaǧdai boldy? Odan BAQ-tar da sūhbat ala bermeitın «Azattyqtyŋ» tılşısı Nūrgül Tapaevanyŋ bızdıŋ bır ärıptesımızge aituyna qaraǧanda, özı sūhbat beruge kelısıp, odan tılşı Ukraina-Resei qatynasyn, ūltşyldyq mäselesın sūramasa da, sūhbat barysynda aiaq astynan bırden sol taqyrypqa kırısıp ketıptı... Elbasy turaly zaŋnyŋ joiyluynan keiın bırden mūndai el müddesıne qarsy sūhbat beruı, täuelsız memleketter turaly, olardyŋ prezidentterı jaily eşqandai deputattyq etikaǧa jatpaityn sözder aituy qisynsyz. Täuelsız Ukrainaǧa Reseidıŋ basqynşylyǧyn «arnaiy operasiia» dep, körşı eldıŋ etıgın süiretken qatardaǧy sarbazy jattaǧan ūrandy özge eldıŋ saiasatker deputatynyŋ aituy, bır eldı jerge tyǧyp, bır eldı kökke köteruı «Aq jol» partiiasynyŋ ūstanymyna da eş sai kelmeidı, qarama-qaişy! Onyŋ osy tırlıgı köŋılge köp küdık ūialatady. Saiasi ūstanymyna sai bıreuler partiiadan şyǧyp, bıreuler kırıp jatady. Al eks-aqjoldyq, eks-deputattyŋ partiiany bylai qoiyp, «kıleŋ ūltşyldar jinalyp alǧan» dep, parlamenttıŋ, eldıŋ, memlekettıŋ üstınen at aidauy bärımızdı de taŋǧaldyruda. Onyŋ partiiadan şyǧarylyp, mandattan da airylǧasyn ary qarai özınıŋ äŋgımesınıŋ auanyn ūlǧaityp, eldıŋ üstınen özge elge aryz aituy - aldyŋǧy oqiǧanyŋ kezdeisoq emes ekenın däleldeude.«AQ JOL» ALAŞ İDEIаSYN ŪSTANǦAN ŪLTŞYL PARTİIа
Būndai kezde «Aq jol» partiiasy bırden öte dūrys şeşım qabyldap, ony partiiadan şyǧaryp, özınıŋ nyq ūlttyq ūstanymyn körsettı. Ary qarai endı onyŋ partiiamyzǧa eş qatysy joq. Bıraq būl jerde ekı mäselenı aituymyz kerek: 1.Onyŋ “partiia tek käsıpkerlıktı qoldaǧan, aiaq astynan ūltşyl boldy” degenı şyndyqqa sai kelmeidı. “Aq jol” partiiasy qaşannan ūltşyl bolǧanyn el öte jaqsy bıledı. Iаǧni, osy Ūltşyldyqty Abildaev Qazaqstan üşın emes, özınıŋ Reseilık tapsyrma beruşılerı üşın aityp otyrǧan siiaqty... Bıraq onyŋ ol ötırıgın op-oŋai äşkerleuge bolady: joǧaryda aitqanymyzdai, 2007 jyldan bastap, Ūlttyq tūjyrymdamasyn jariialap, 2011 jyldan bastap, partiiamyz “Alaş” ideiasyn tu retınde ūstap, bas qūndylyǧymyz retınde resmi türde jariia ettık. Mysaly: - 2012 jyldan berı “Alaştyŋ Aq joly” dästürlı baiqauyn ötkızıp jatyrmyz. - 2014 jyly partiiamyzdyŋ sezınde Saiasi baǧdarlamamyzǧa “Alaş ūstanymyn nasihattau” qosymşa baǧdarlamasyn qabyldadyq, - 2016 jyldan ony Saiasi baǧdarlamamyzǧa eŋ bırınşı qūndylyq dep, nömırı 1-bapty “Täuelsızdık pen “Alaş” ūlttyq ideiasy” dep kırgızdık. Sodan berı būl bap bızdıŋ Saiasi baǧdarlamada basty orynda tūr. Qanşama ret partiia qūryltailary ötkende, saiasi baǧdarlama aşyq talqylanǧanda, Abildaev eşqaşan oǧan qarsy şyqqan joq, ne jalpy ūlttyq ūstanymdarǧa qarsy söilegen de joq. Dauys bergende ylǧi qoldap jürdı, qalys qalyp körgen emes. - Parlamenttık mınbeden fraksiiamyz 2012 jyldan bastap, 50-den astam ūltşyldyq deputattyq saual jasadyq, tek Alaş taqyrybymen ǧana şektelıp qalǧan joqpyz. Mysaly – memleketımızdıŋ atauyn «Qazaqstan Respublikasy» emes, «Qazaq Respublikasy» dep, tarihi atyn qaitaru turaly, t.b. Abildaev barşa mūndai saualdarymyzdy fraksiia müşesı, deputat retınde qoldap, qol qoiǧan (2012-2016, 2021-2023 j.) Iаǧni, onyŋ ūltşyldyqqa qarsy äŋgımelerı endı ǧana, keşe ǧana aiaq astynan şyqty deuge bolady. Būl degenımız - osy partiiamyzǧa jat közqaras oǧan taiauda paida bolǧan tapsyrma beruşılerdıŋ talaby ekenın anyq körsetude. 2.Onyŋ qazırgı ıstep jatqany partiiamyzǧa ǧana qarsy emes, Elımızge, Täuelsızdıgımızge, jer tūtastyǧymyzǧa qarsy qareket. Mäsele partiiada emes. Ony bırden Reseidıŋ atyşuly şovinistık arnalaryna şaqyrǧany, olar ony “qaharman” jasauǧa qatty tyrysyp jatqandary - būl jäi oqiǧa emestıgın däleldeidı.ABİLDAEV - RESEI JOBASY MA?
Abildaevpen körşı eldıŋ arnauly qyzmetı arnaiy ainalysqan sekıldı... Ukrainada osyndai orysşyl deputattar OPZJ atty bır blok qūrǧan bolatyn, olardyŋ maqsaty - basqynşylar kelgende, parlamenttı özderı qolǧa alyp, Reseige saiasi qoldau körsetu edı. Būndai qaterdıŋ basyn sezgen sätte «Aq jol» partiiasy ony bır sätte partiiadan da, parlamentten de şyǧaryp, ondai äreketterge jol bermeitınımızdı aiqyn körsettık. Endı elımızge de, parlamentke de, barlyq partiialarǧa Abildaev sindromy sabaq boluǧa tiıstı. Bälkım, Parlamentke ant bergen deputattyŋ antty būzǧanda qandai jauapqa tartylatynyna el alǧaş kuä boluǧa tura keletın sät kelgen bolar... «Qazaqstan Reseisız kün köre almaidy» degen deputattyŋ sözı memleket Täuelsızdıgın terıske şyǧaryp, ūlttyq qauıpsızdıkke töngen zor qauıp! Būl - Parlament deputatynyŋ: «QR halqyna adal qyzmet etuge, Qazaqstan Respublikasynyŋ tūtastyǧy men Täuelsızdıgın nyǧaituǧa, onyŋ Konstitusiiasy men zaŋdaryna qataŋ baǧynuǧa, deputattyŋ özıme jüktelgen mındetterın adal atqaruǧa ANT etemın!»-degen Antyn būzyp otyr emes pe?! Sol siiaqty bilık oryndaryn qataŋ tekseruden ötkızıp, basqa da terıs piǧyldy, «ormanǧa qarap ūlityn» satqyndar bolsa, tez äşkerelep, joldaryn kesetın uaqyt keldı. Ärine, būl degen ūlttyq qauıpsızdık organdarynyŋ qyzmetı. Degenmen, saiasi, qoǧamdyq küşter būǧan basa nazar audarǧany jön. Al endı būl oqiǧadan qandai oi tüiuge bolady? 1.Būl qazaq parlamentı tarihynda būryn soŋdy bolmaǧan oqiǧa. 2.«Aq jol» partiia ūstanymyn būzǧan deputatty Parlament Mäjılısı şaqyrylymynyŋ eŋ soŋǧy künı taratyluǧa deiın üş saǧat qalǧanda partiiadan, bır saǧat qalǧanda deputattyq mandatynan aiyryp ülgeren Qazaqstandaǧy, bälkım älemdegı jalǧyz partiia! 3.“Aq jol” partiiaǧa, ūltqa qarsy şyqqandardy qalai şūǧyl jazalau kerektıgıne jol körsetıp, ülgı boldy! Osyndai ūlt pen memleket müddesı üşın qabyldaǧan qatal şeşımımen “Aq joldy” «Alaşşyl, ūltşyl partiia emes”-dep jala jauyp jürgenderdıŋ auzyna qūm qūidy! “Aq jol” Reseişılderge, Putinnıŋ basqynşyldyǧyn qoldaityndarǧa degen qatal şeşımın aiqyn körsettı! 4. El Reseidıŋ basqynşylyq saiasatyna barynşa qarsylyǧyn aiqyn körsettı. Köpşılık «Aq joldy» ūltşyl partiia retınde qabyldaitynyn anyq baiqatty. Eger mūndai keleŋsız jaǧdai basqa partiialardyŋ bırınde bolǧanda, būnşalyqty qatty rezonans bolmas edı dep oilaimyz. 5.Abildaev ūltşyl partiiany ǧana emes, Ūltty satyp kettı! QAZAQTY, ELDI SATYP KETTI! 6.Būl bärımızge sabaq boldy! Basqa partiialarda da Abildaevtar az bolmauy mümkın! Al ol partiialar da mūndai jaǧdai bolǧanda «Aq jol» sekıldı şūǧyl da, qataŋ şaralar qoldanuǧa daiyn boluy tiıs! 7.Ūlttyq Qauıpsızdık üşın PARLAMENT pen ÜKIMET te, basşylyq qūramnyŋ, memlekettık qyzmetkerlerdıŋ ūlttyq ūstanymyn qadaǧalap, qataŋ tekseruden ötkızıp, OSYNDAI “AQ JOL” sekıldı QATAŊ ŞARALAR QABYLDAUY KEREK! 8.Bız keiıngı kezde otanǧa opasyzdyǧy üşın Prezident äkımşılıgı basşysynyŋ bırınşı orynbasarynan bastap, jauapty qyzmetkerlerınıŋ aldy sottalyp, arty tergelıp jatqandaryn jaqsy bılemız. Al ol bızdıŋ memleketke jasalǧan opasyzdyqtyŋ, satqyndyqtyŋ bärı qai memlekettıŋ müddesıne orai jasalyp jatqanyna basa nazar audardyq pa? Nege olardyŋ bärı Reseidıŋ müddesıne jasalyp jatyr? Būl Ūlttyq qauıpsızdık komitetınıŋ bügıngı basty şaruasy boluy kerek. Däl qazır el auzynda, köptıŋ kökeiınde: «Abildaev kımderge, qanşaǧa satyldy? Onyŋ artynda kımder tūr? Oǧan elge satqyndyq jasaǧany üşın tapsyrys beruşıler qandai qandai syi-syiapat bermekşı?!. Ol qanşaǧa satyldy?» degen saualdar samsap tūr. Jūrt jazyp ta jatyr jamyrap. “Abildaevtyŋ qylmysyn äşkerelegen arnauly organdar parlament sailauy aldynda “Aq jolǧa” qarsy arnaiy aidap salyp otyr” degen pıkırler de jiı aityluda... Dalainside kanaly da Abildaevqa «Za naş dom - Kazahstan!» atty arnaiy maqala jariialapty. Olardyŋ jazuynşa "Orys älemı" ideologiiasyn jürgızetın Rossotrudnichestvo ūiymy Qazaqstanda Reseidı qoldaityn jäne orys tılınıŋ yqpalyn saqtap qaluǧa niettı azamattardyŋ basyn qosyp, olardyŋ bastamaşyl top retınde qozǧalys ne partiia qūru mümkındıgın oilastyra bastaǧan. «Osy oraida, mandatynan airylǧan deputat Azamat Äbıldaevtyŋ kandidaturasy laiyq dep tanylǧan. Bıraq būl mäselenı şeşu üşın, aldymen Äbıldaevpen kelıssözder ötetın bolady. Partiianyŋ ideologiialyq blogyn Reseiden köp jyldan berı grant alyp jürgen saiasattanuşylar Daniiar Äşımbaev pen Marat Şibūtovtar oŋai qūryp bere alady. Rossotrudnichestvomen jūmys ısteitın saiasi tehnologtar lider retınde mındettı türde qazaqşa jaqsy söileitın qazaq kerek ekenın tüsıngen. Azamat Äbıldaev osy rölge taptyrmaityn kandidat bolyp tūr. Bolaşaq partiianyŋ naqty atauy bekıtılmedı. Äzırge Rossotrudnichestvoǧa "Za naş dom - Kazahstan!" atauy köbırek ūnap otyr.»-dep jazady.ŪLTŞYLDYQ - ŪLTTYŊ TIREGI, MEMLEKETTIŊ JÜREGI!
Al endı Abildaev aitqan «Eldı jaulap alǧan Ūltşyldyq» qaida? Kerısınşe, bızge otyz jyldan berı Ūltşyldyq jetıspei keledı. Bilıktıŋ älemdegı ärbır täuelsızdıkke ie bolǧan elder üşın erekşe maŋyzdy, zaŋdy da Ūltşyldyq ideologiiany ūstanuyna ūlttyq namysy men qairat-jıgerı jete almai keledı ǧoi! Barlyq täuelsızdık alǧan elder mındettı türde jasaityn Otarsyzdanu ideiasy da jasalǧan joq! Eger «Aq jol» ūsynǧandai memleket ūlttyq müddenı qorǧauda Ūlttyq ideologiiany jolǧa qoiyp, Ūltşyldyq ūǧymdy ūstanǧanda däl bügınde parlament törınen ūlttyq müddenı satqan Abildaevtar şyqpas edı...ŪLTQA QAUIP ŪLTŞYLDYQTAN EMES – ŪLTSYZDYQTAN TÖNEDI! ŪLTŞYLDYQ - ŪLTTYŊ TIREGI, MEMLEKETTIŊ JÜREGI! ŪLTTYQ MÜDDENI QORǦAU ŪLTTYQ RUHTAN BASTALADY!
«AQ JOLǦA» QARA KÜIE JŪQPAIDY
Taǧy bır aitarymyz, äleumettık jelıdegı qoǧamdyq pıkırdıŋ qatty qyzuyn baiqadyq. Ärine, 300 myŋdai müşesı bar “Aq joldyŋ” ūlttyq ūstanymyna qarsy terıs piǧyldy bır müşesı şyqqanǧa partiianyŋ abyroiy tüsıp qalmas... Degenmen būl oqiǧaǧa qatty ökınemız. El de ökınude! Elge köp rahmet, qiyn synaqta aşyq qoldaularyn körsettı, senımderı setınemedı. Qiyndyqta tabalai jönelmei, syn saǧatta qabyldaǧan qatal şeşımızdı baǧalai bılgenderge aitar alǧysymyz zor. Bıraq, osyndai oqiǧaǧa ökınıştıŋ ornyna quanyştaryn jasyra almai jatqandar da az da bolsa, bar ekenın kördık… Olar ärine, köp emes jäne köşelı jandar emes, köşe kezbelerınıŋ qabyrǧalarǧa qalaǧanyn jazatyny sekıldı jelıde jelıgıp, örtengen üi körse, öşırudıŋ ornyna, qoiynyŋ basyn üiıtıp alatyndar... Olardyŋ ışınde ūlttyq müddemızge, tılımızge qarsylyqtaryn jasyruǧa tyrysyp, ötırık elge jaǧymdy «oppozisionerler» rölderın oinap, «Aŋqau elge aramza molda» bolyp jürgender de bar... Olardyŋ keibıreulerı özderı söileitın Resei tılınde auyzdaryna kelgenın jazyp jatty... Bırınşı künı, Abildaevtyŋ sūhbatyn estıgen alǧaşqy künı olar: «Būl deputattyŋ Reseidı qoldauy - partiianyŋ da ūstanymy» dep ottady... Ekınşı künı partiia eldı taŋǧaldyryp, ekı-üş saǧatta Abildaevty partiiadan da, parlamentten quyp şyqqanda, barlyǧy «Aq jolǧa» alǧys aityp jatqanda, olar keşegı sözderın ūmytyp: «Būl Aq joldyŋ» arnaiy qoiylǧan qoiylymy, piary, ışınde bıreuın ädeiı qūrban ettı» dep soqty... Özderı osyndai halyq jauynyŋ, qarabettıŋ rölın oinauǧa köne beretın sekıldı sözderıne qaraǧanda... Bıraq olardyŋ ūsqynyna qarasaŋ, şynynda da sondaiǧa da baratyny baiqalady... Üşınşı ret, Abildaev partiia tügılı eldı satyp ketkende, endı «partiia onyŋ ne oilaitynyn anyqtap bıluı kerek edı» dep şyqty basqa ne derın bılmegen olar... Tap bır sondai adamnyŋ ışkı oiyn anyqtai alatyn apparat ūstap jürgen siiaqty özderı... Bır kün būryn tüngı ūiqyny ūmytyp, quana synaǧandar endı Abildaevty «Aq jol» partiiadan şyǧaryp, deputattyǧyn qaitaryp, qataŋ şara qoldanǧanymyzǧa da quanyp otyrǧan joq… Öitkenı, synauǧa syltau tabylmai qaldy... Al qarapaiym qalyŋ el “Aq jol” naǧyz ūltşyl partiia ekenın körsetıp, şūǧyl qatal da, dūrys şeşım qabyldady!” dep quanyp, qoldap jatyr… «Aq jolǧa» qara küie jūqpaidy! Alla jar bolsyn!Qazybek İSA
