Qazaq Elınıŋ tarihynda mäŋgı öşpes ız qaldyrǧan Ūlt Ūstazy Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyǧy älemdık deŋgeide nasihattalyp, igılıktı ıs-şaralardyŋ ıske asuy jäne eskertkışterı elımızde ǧana emes, Türkiia memleketınde qoiylǧandyǧy – deputattyq saual kötergen ärı oryndaluyna at salysqan Senat basşylyǧy men deputattary üşınde zor märtebe.
«Bılım men ǧylym – egız» demekşı, bılımnıŋ atasyna körsetılgen yqylas pen qūrmet «Qazaq ǧylymynyŋ baǧyna tuǧan Sätbaevqa» da körsetıluı qajet. Kelesı jyly 125 jyldyǧy atalynatyn Qazaqtyŋ bırtuar perzentı, esımı älemge mälım – Şyǧys elderınen şyqqan alǧaşqy akademik, asa körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı, adamgerşılık qasietterı men kısılık kelbetı halqynyŋ auzynda aŋyz bolyp qalǧan kemeŋger ärı ǧūlama Qanyş İmantaiūly Sätbaev. Ǧūlamanyŋ basşylyǧymen ken bailyǧy bar qazbalardyŋ metallogendık boljau kartasy jasalynyp qana qoimai, sol arqyly osy künge deiın paidaly qazbanyŋ jaŋa közderı aşylyp otyr.
Ǧalymdardyŋ esepteuı boiynşa, tek, bır ǧana Jezqazǧan-Ūlytau aimaǧy mys kenınen 200 milliard dollardyŋ qazynasyn bergen. Qanyştai mäŋgı asylymyz qaldyrǧan orasan zor sarqylmas bailyqtyŋ būl bır ǧana parasy.
«Ūlytau atyrabyn jan-jaqty örkendetu – menıŋ ömırlık armanym!» – degen ǧūlamanyŋ maqsatyna jetıp, Jezqazǧan-Qaraǧandy temırjolynyŋ 414 kilometrlık negızgı bölıgı men 458 kilometrlık Ertıs-Qaraǧandy kanalyn saludaǧy ūlanǧaiyr eŋbegı arqyly, qanşama qalalar boi köterdı, şöleit dalalar güldendı.
Mendeleev kestesındegı elementterdıŋ barlyǧy Qazaq jerınde şyǧatynyn geolog-ǧalym däleldedı. Altai men Aral, Qaratau men Alatau arasyndaǧy qazyna, tıptı Maŋǧystau men Atyrau öŋırındegı mūnai men gazdyŋ älemdık mol közın boljap, köregendık körsettı.
Bügıngı Astana Elorda boluy kerek ekendıgın de 1948 jyly alǧaş aitqan Qanyş Sätbaev bolatyn. Ötken jyly El Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Jarlyǧymen Ūlytau oblysy aşylyp, Qanyş qalaǧan Ūlttyq Ǧylym Akademiiasyna memlekettık status qaitaryldy. Juyrda ǧana Ǧylym jäne tehnologiialar jönındegı Ūlttyq keŋes qūryldy. Būl El basşylyǧynyŋ ǧylymdy damytu arqyly bolaşaq ūrpaqqa jäne bügıngı jastarǧa degen qamqor köŋılın körsetedı.
Baiandalǧandarǧa bailanysty, memleket deŋgeiınde ärı Pavlodar, Qaraǧandy men Ūlytau öŋırlerın de qamtityn 55 punktten tūratyn Akademik Qanyş Sätbaevtyŋ 125 jyldyǧyna (Memlekettık komissiia qūrylyp, tömendegı Qosymşa 15 bettık jospardyŋ jobasyn talqydan ötkızıp, qabyldauyn sūraimyz) qajettı qarajat bölınuın sūrai otyryp, ūsynylǧan jospar jobasynyŋ, negızgılerıne ǧana toqtalyp ötemın:
1. Qazaq halqynyŋ bırtuar perzentıne laiyqty qūrmet körsetu jäne qisapsyz ūşan-teŋız eŋbegın keŋınen nasihattau maqsatymen Astana qalasynda «Sätbaevtanu» ortalyǧyn aşu;
2. Tuǧan elı Pavlodar qalasynyŋ aeroportyna «Akademik Qanyş Sätbaev» esımın beru;
3. Alǧaşqy akademiktıŋ 10-tomdyq tolyq jinaǧy men 5-tomdyq akademiialyq şyǧarmalar jinaǧyn daiyndau jäne ensiklopediiasyn tolyqtyryp, jaŋadan ekı tılde şyǧaru;
4. Ruhaniiat janaşyry bolǧan ǧūlama turaly tolyqmetrajdy körkem-derektı film tüsıru jäne qairatkerge arnalǧan Qazaqstandaǧy muzeilerdı zamanaui qalypqa keltıru;
5. Kındık qany tamǧan jerde memorialdyq keşen tūrǧyzu jäne būǧan deiıngı deputattyq saualda köterılgen 30 kilometrlık turistık joldy saludy bastau;
6. Qazaq Elınıŋ tautūlǧalary arqyly memleketımızdı şetelde körsetu tūrǧysynan «Menıŋ halqym menen de biık» degen Ūlybritaniiada ataqty U.Cherchillge aitqan sözderınıŋ kezdesu sätın beineleu maqsatymen astanasynda eskertkış qoiudy qarastyru.
Memleket basşysy özınıŋ kezdesulerınde bırneşe ret Qanyş Sätbaev turaly jyly lebızderın bıldırdı. Qanyştai dara tūlǧa öskeleŋ ūrpaqty tärbieleude ülgı-önege! IýNESKO kölemınde toilanǧan bılımnıŋ atasy - Ahmet Baitūrsynūly men ǧylymnyŋ şamşyraǧy - Qanyş Sätbaev ǧasyr saŋlaqtary ǧana emes, myŋjyldyqtarǧa ūlasatyn, erteŋgı künnıŋ Äl-Farabilerı!
«Qazaqstan Respublikasynyŋ Parlamentı jäne onyŋ deputattarynyŋ märtebesı turaly» Qazaqstan Respublikasy Konstitusiialyq Zaŋynyŋ 27-babyna säikes, Sızden deputattyq saualǧa zaŋda közdelgen merzımde jauap berudı sūraimyz.
Qūrmetpen, Äleumettık mädeni damu jäne ǧylym komitetınıŋ deputattary A. NUHŪLY
