Öŋırde damudyŋ jaŋa kezeŋı jürıp jatyr jäne aimaqty tarihi-mädeni jäne turistık ortalyq retınde qalyptastyru qajet. Būl baǧyttaǧy jūmys oblys äkımdıgınen belsendı äreketterdı talap etedı, qolda bar äleuettı barynşa paidalanu kerek. Osy maqsatta, sondai-aq öŋırdegı jüielı mäselelerdı şeşu üşın 2022 jyldyŋ tamyz aiynda Türkıstan oblysynyŋ äkımı bolyp osy öŋırdıŋ tumasy Darhan Satybaldy taǧaiyndaldy. Jarty jyl qyzmetınde ol oblystyŋ şalǧai jäne şaǧyn eldı mekenderınde käsıpkerlıktı damytu, infraqūrylym salu jäne ömır süru deŋgeiın jaqsartu boiynşa bastamalardy qolǧa alyp ülgerdı.
Būl aimaq – elımızdegı halqy eŋ tyǧyz ornalasqan oblystardyŋ bırı. Sonymen qatar, oblys elımızdegı tuu körsetkışı boiynşa alǧaşqy üştıkke kıredı, iaǧni halyq sanynyŋ ösuı jalǧasuda. Būl rette öŋırde jan basyna şaqqandaǧy tabys eŋ tömengı deŋgeide, jūmyssyzdyq körsetkışterınen eŋ joǧary deiŋgeide qalyptasqan. Sonymen qatar köptegen şalǧai auyldar men qalalar infraqūrylymmen qamtylmaǧan. Bıraq oblysta halyqtyŋ 80 paiyzy auyldarda tūrady. Būl jüielı ärı jaŋa mäselelerdıŋ barlyǧyn oblystyŋ qazırgı basşylyǧy kezeŋ-kezeŋımen şeşude.
İnvestisiialardy tartu jäne jūmys oryndaryn qūru
2022 jyly tek Türkıstan qalasyna tartylǧan investisiia kölemı 8,5 esege ösıp, 304 mlrd teŋgenı qūrady. Biyl qala ekonomikasyna būdan da köp – 350 mlrd teŋge investisiia tartu josparlanuda. Halyqtyŋ tabysyn arttyru üşın arnaiy jūmysqa ornalastyru kartasy bekıtılgen. Ötken jyly Türkıstanda 2500 jaŋa jūmys orny aşyldy, onyŋ 676-sy tūraqty. Ūlttyq jobalar boiynşa biyl bes myŋǧa juyq jūmys ornyn qūru közdelıp otyr.
Qalany turistık ortalyq retınde damytu üşın ötken jyly Türkıstan halyqaralyq äuejaiynan Ystambūl men Kuveitke tıkelei reister ūşa bastady. Endı Mäskeu, Antaliia, Dubai, Tbilisi, Taşkent jäne Samarqand qalalaryna äue reisterın aşu bastamasy köterılude. Astana men Almatyǧa äue reisterınıŋ sanyn arttyru jūmystary jürgızılıp jatyr.
Bıraq mäsele oblystyŋ bır ortalyǧymen şektelıp qalmaidy, audandardyŋ damuyna odan da köp köŋıl bölınude. Ötken jyly Sozaq audanynda önerkäsıp önımınıŋ kölemı 519 milliard teŋgege jetıp, 2021 jylmen salystyrǧanda 100 milliard teŋgege östı, investisiia kölemı 61,2 milliard teŋgenı qūrady. Aldaǧy ekı jylda 475 million teŋgenıŋ jetı investisiialyq jobasyn jüzege asyru josparda bar. Auyl şaruaşylyǧynda jalpy önım kölemı 19,7 mlrd teŋgege jettı. Bäidıbek audanyna 21,6 mlrd teŋge investisiia tartylyp, 2021 jylmen salystyrǧanda 7,1 mlrd teŋgege artty. Maqtaaral audanynda ötken jyly önerkäsıp önımınıŋ kölemı 16 milliard teŋgege jettı. Negızgı kapitalǧa 22,5 mlrd teŋge investisiia tartyldy. 2,7 mlrd teŋgenı qūraityn ekı jaŋa investisiialyq joba (maqta talşyǧy zauyty, asfalt-beton zauyty) jüzege asyrylyp, 175 jaŋa jūmys orny aşyldy. Biyl 1,7 mlrd teŋgege tört investisiialyq jobany jüzege asyru josparlanuda. Nätijesınde 108 jaŋa jūmys orny aşylmaq. Äkımdık Tülkıbas audanynda 1000-nan astam adamdy jūmyspen qamtityn «Sastöbe innovasiialyq keşenı» JŞS injenerlık jüiesın saluǧa kırıstı. Zauytta sumen, gazben, elektrmen qamtu boiynşa injenerlık jūmystar jürgızılude. Jaqyn arada Maqtaaral öŋırınde maqta klasterı boiynşa ırı joba qolǧa alynady. Oǧan özbekstandyq «Global Textile» kompaniiasy jetekşılık etpek. İnvestorlar premium maqta eguge niettı. Ony öŋdeitın käsıporyn salu josparda bar. Al Maqtaaral, Şardara audandarynyŋ şarualary üşın jügerını tereŋ öŋdeitın zauyt tiımdı jobalardyŋ bırı bolmaq. Oblys äkımınıŋ tıkelei atsalysuymen «Jarkent krahmal zauyty» serıktestıgı öŋırde öz jobalaryn jüzege asyrady. Bırınşı kezeŋde Maqtaaralda 20 gektar jerge jügerı egıledı. Jobanyŋ negızgı kezeŋı boiynşa Şardara audanynda krahmal zauytyn salu josparlanuda. Jobanyŋ jalpy qūny 26 mlrd teŋgenı qūraidy. Öndırıste 500 adam jūmys ısteidı.Basqa salalarda da osyǧan ūqsas jaǧdailar qalyptasuda – barlyq jerde ırı käsıporyndar men ŞOB sektoryn damytuǧa, investisiia tartuǧa basa män berıledı, būl saiyp kelgende jūmys oryndarynyŋ ösuıne jäne jūmyssyzdyqtyŋ bırtındep tömendeuıne alyp keledı.Öŋırde äleumettık käsıpkerlıktı damytuǧa da nazar audarylyp jatyr, būl halyqtyŋ äleumettık osal toptaryndaǧy azamattardy jūmyspen qamtuǧa mümkındık beredı. Jaŋa mektepter, auyldy damytu jäne jetıspeitın infraqūrylymdy toltyru Turistık mümkındıkterdıŋ aşyluyna bailanysty Türkıstan jaŋa örleudı bastan keşırude. Qala halqynyŋ sany qarqyndy türde ösıp jatyr. Osyǧan orai, «Jaily mektep» jobasy aiasynda Türkıstan qalasynda jetı mektep salynady. Onyŋ ışınde üş mektep ekı myŋ orynǧa eseptelgen. Olar ekı jyldan keiın paidalanuǧa berıledı. Sondai-aq «Daryn» mektebı men tört tılde oqytatyn halyqaralyq oqu ornyn aşu josparda bar. Būl bastamalar audandarda da tūraqty jüzege asuda. Bäidıbek audanynda ötken jyly «Auyl – El besıgı» baǧdarlamasy aiasynda Jolǧabas auylyndaǧy mektepke qosymşa ǧimarat salu jäne Aǧybet auylyndaǧy mekteptı kürdelı jöndeu jūmystary jürgızıldı. «Jaily mektep» jobasy aiasynda Şaian auylynda 300 oryndyq mektep salynuda. Sondai-aq, Jambyl auylyndaǧy ūzyndyǧy 18 şaqyrym bolatyn alty köşege ortaşa jöndeu jürgızılıp, oǧan 220 million teŋge bölındı. Jambyl-Şaian jäne Bırlık-Sarqyrama-Şaldar avtomobil joldaryna ortaşa jöndeu jürgızıldı. Boraldai men Joǧarǧy Boraldai eldı mekenderınde injenerlık infraqūrylymnyŋ qūrylysy qolǧa alynyp jatyr. Şaian auylynda kıtaphana, Bäidıbek ata, Aǧybet eldı mekenderınde sport keşenderınıŋ qūrylysyna qarjy bölındı. Almaly auylynda tozyǧy jetken elektr baǧanalary auystyrylyp, qazan aiynda aǧymdaǧy jöndeu jūmystary jasaldy. Audandaǧy 51 eldı mekennıŋ 43-ı (84,3 paiyzy) ortalyqtandyrylǧan auyz sumen qamtamasyz etılgen. Būl baǧyttaǧy jūmystar jalǧasyn tabady. 16 eldı mekendı kögıldır otynmen qamtuǧa 4,7 mlrd teŋge bölınıp, tiıstı jūmystar jürgızılude. Jyl soŋyna deiın tört eldı mekendı gazben qamtu qūrylys jūmystaryn aiaqtau josparlanyp otyr. Sozaq audanynda oblys äkımı ötken jylǧy jiynda tūrǧyndar tarapynan aitylǧan bırqatar mäseleler şeşımın tapqanyn aitty.
Atap aitqanda, Aqqoltyq eldı mekenındegı 75 oryndyq auyldyq klubtyŋ qūrylysyna 97 million teŋge bölınıp, nysan paidalanuǧa berıldı. Aǧymdaǧy jyly Tasty auylyndaǧy osyndai quatty auyldyq klubtyŋ qūrylysyna biudjetten 181 million teŋge bölındı. Aqqoltyq eldı mekenınde bazalyq internet stansasy ornatylyp, jelınıŋ sapasy jaqsardy. «Auyl – El besıgı» jobasy aiasynda ötken jyly Sozaq auylynda futbol alaŋy salynyp, oǧan 150 million teŋge jūmsaldy.Tasty, Juantöbe, Qaratau, Syzǧan, Qūmkent, Jartytöbe auyldaryndaǧy jylu qazandyqtary men Qyzemşek pen Taukenttegı därıgerlık ambulatoriia ǧimarattary jaŋartyldy. Ortalyq audandyq auruhanaǧa 57 mln teŋgege medisinalyq jabdyqtary alyndy. 32 mln teŋgege infeksiialyq bölımşe ǧimaratyna aǧymdaǧy jöndeu jūmystary jürgızıldı. Şolaqqorǧan auylyndaǧy «Aqşam» jäne «Nauryz» şaǧynaudandaryna su qūbyry jelılerın tartuǧa qarajat bölındı. Şolaqqorǧan qalasynyŋ 16 köşesıne elektr jelılerı tartylyp, 10 jaŋa transformator men 388 şam ornatyldy. Būl – tūrǧyndar üşın eŋ bastysy jol jöndeu, mektepter salu jäne injenerlık jelılerdı auystyru bolyp tabylatyn eŋ şalǧai eldı mekenderdıŋ mäselelerınıŋ qalai şeşılıp jatqanynyŋ bırneşe mysaldary ǧana.
