Majoritarlyq sailau jüiesı boiynşa Mäjılıstıŋ 29 ornyna jüzdegen adam baq synap jatyr. Solardyŋ bırı Astana qalasyndaǧy №1 sailau okrugynan synǧa tüsıp jatqan Bauyrjan Moldahmet.
Bauyrjan Mūratūly Qazaq elı ekonomikalyq tūrǧydan damuy üşın tıl mäselesın şeşu kerek degen pıkırde. Sebebı qoǧamdy bırıktıruşı tıl mäselesı azamattardy basyn bırıktırıp, ortaq ideia üşın jūmys ısteuge mümkındık beredı.
Bauyrjan Moldahmettıŋ aituynşa, Amerikada ispan tıldı meksikalyqtar öte köp. Alaida ol AQŞ aǧylşyn tılıne basymdyq berıp, tıldık mäselenı şeşkenın eskerttı.
Būdan bölek Bauyrjan Mūratūly sot jüiesın özgertu kerek degen pıkırde. Sebebı ol sot jüiesı jaqsarmai elımızde oŋ özgerıs bolmaitynyn eskerttı.
«Menıŋ oiymşa, qazaq tılınıŋ mäselesı öte özektı. Resei men Ukraina arasyndaǧy soǧys osy tıl mäselesınen tuyndap otyrǧany jasyryn emes. Elımız bır tılde söilemese qoǧam bırıkpeidı. Menıŋ orys tıldı tanystarym «Şveisariia men Kanadada ekı tıl bar. Onda tūrǧan ne bar?» dep aitady. Men atalǧan memleketterde boldym. Mysaly Kanadanyŋ fransuz tıldı aimaǧy separatistık ūstanymda bolsa da, aqyr aiaǧynda aǧylşyn tılı jeŋıp jatyr. Osy tıl arqyly Kanada halqy bırıgıp, fransuz tılınıŋ aiasy tarylyp kele jatyr. Sondai-aq Belgiiada fransuz, golan jäne nemıs tıldı bolyp üş jaqqa tartyp jatyr. Belgiianyŋ Briussel qalasy beiresmi türde Europanyŋ astanasy bolyp sanalady. Sonyŋ özınde Belgiiada separtistık ūstanymdaǧy adamdar bar. Qazırgı taŋda onda fransuz tılı basymdyq alyp, sol tılde söileuşılerdıŋ sany artyp barady. Şveisariiada belgılı bır kantonda italianşa, fransuzşa söilese, keibır aimaqta nemıs tılınsız onda jüre almaisyz. Bärı bır de bır tıl bırıktırıp jatyr. İspaniiada katalon tılı men ispan tılı qazaq pen qyrǧyzdyŋ tılı sekıldı ūqsas tıl. Bıraq tıl mäselesı halyqtyŋ arasyna syna qaǧyp, İspaniianyŋ damuyna kedergı bolyp otyr. Osylardy eskeretın bolsaq, bız memlekettık tıldı nemese orys tılın öltıruımız kerekpız. Ekeuın bırdei ūstauǧa bolady. Öitkenı bız ömır boiy orys tılınde söilegen adamdy qazaqşa sairata almaimyz. Bıraq bız balabaqşadan bastap, mektepterde sapaly bılım beruımız kerek. Bolaşaqta būl mäselenı balalarymyzǧa mūra retınde qaldyruǧa bolmaidy», – deidı ol.
Bauyrjan Moldahmettıŋ aituynşa, Amerikada ispan tıldı meksikalyqtar öte köp. Alaida ol AQŞ aǧylşyn tılıne basymdyq berıp, tıldık mäselenı şeşkenın eskerttı.
«Bızge osy Amerikanyŋ aǧylşyl tılın üiretudegı täsılın nege engızbeske? Tıl mäselesı qaita-qaita aitylyp jauyr bolsa da öte özektı bolyp sanalady. Ökınışke qarai bızde qoǧam ekıge bölınıp kettı. Bıraq ta Oŋtüstık Qazaqstan oblysyndaǧy barlyq oquşynyŋ sany 500 myŋǧa juyq eken. Al Soltüstık Qazaqstan oblysynda 25-aq myŋ oquşy bar. Al Almatydaǧy akademiialyq qalaşyqta jastardyŋ 95 paiyzy qazaq tılınde söilep jürgenın körıp, quandym. Sebebı mekteptı qazaq tılınde bıtırgen jastar universitetke tüsıp jatyr. Būdan bölek Astanadaǧy Lev Gumilev atyndaǧy Euraziia Ūlttyq universitetındegı jastar da qazaq tılınde söileidı. Būl öte maŋyzdy. Tıl adamǧa ruh berıp, azamattardy bırıktıredı», – deidı kandidat.
Būdan bölek Bauyrjan Mūratūly sot jüiesın özgertu kerek degen pıkırde. Sebebı ol sot jüiesı jaqsarmai elımızde oŋ özgerıs bolmaitynyn eskerttı.
«Qalai bolǧan künde de bız özımız nemese tuystarymyz ben tanystarymyz tüpten kelgende sot jüiesımen betpe bet keledı. Mülık daularynan bastap, ūryp kettı, soǧyp kettı degen ısterdı sot qaraidy. Mysaly qazır köptegen ümkıtkerlerdı är türlı jeleumen sailau dodasynan şyǧaryp jatyr. Osyndai jaǧdaida bärımızdıŋ baratyn jerımız sottan ädıldık ızdeu bolatyny jasyryn emes. Işkı ıster ministrlıgı men prokuratrua tergeidı, bıraq ainalyp kelgende şeşım şyǧaratyn sot jüiesı bolmaq. Prezident aqpan aiynda söilegen sözınde 174 sudiianyŋ qyzmetten alastatylyp, jauapqa tartylǧanyn aitty. Al qaralatyn ıster 3 millionnan 4 millionǧa deiın ösken eken. Qanşa nazar audarylyp otyrsa da sot jüiesı köŋılımızden şyqpaidy. Men özım şet elde tūryp, ondaǧy jaǧdaidy jete bılgen soŋ myna mäselege nazar audaru kerek dep esepteimın. Bızge aǧylşyn sot jüiesınıŋ keibır tūstaryn engızu kerek. Mysaly aǧylşyn sot jüiesınde 200 jylda bırde-bır jemqorlyq faktısı bolmaǧan. Ekı jüz jyl boiy bırde-bır jemqorlyq bolmauyna ne sebep boldy dep onyŋ syryn tüsınuge tyrystym. Tübıne üŋılsem op-oŋai şeşılgen eken. Negızı köp närseler qarapaiym türde şeşıledı. Bıraq oǧan saiasi erık jıger kerek. Bırınşıden, oǧan jas şekteuı boluy kerek, iaǧni 50-60 jastan tömen adamdar sot bola almaidy. Sodan keiın 15-20 jyl qyzmet ötılı boluy kerek. Al bızde 25 jastaǧy azamat 2-3 jyldyq jūmys täjıribesı bolsa, sudiia bolyp ketedı», – deidı ol.Kandidat söz soŋynda özı sailauǧa tüsıp jatqan Astana qalasynyŋ Almaty jäne Baiqoŋyr audandarynyŋ halqyn sailauǧa kelıp, özıne dauys beruge şaqyrdy. Sondai-aq ol halyqtyŋ sailauda belsendı boluy öte maŋyzdy ekenın eskerttı. Materialdy Respublikalyq biudjet esebınen Astana qalasynyŋ sailau komissiiasy töledı.
"Adyrna" ūlttyq portaly
