«Taǧy şyqsa, taǧy atamyn» degen Qasymov Prezidenttıŋ aqylşysy bolyp jaryta ma?
Osy aptadaǧy jūrttyŋ eŋ qyzu talqylaǧan taqyryby – general Qasymovtyŋ qyzmet auystyruy boldy. Bügın sol turaly az-kem söz etpekpız.
Aqordanyŋ resmi saity Qalmūhambet Qasymovtyŋ Işkı ıster ministrı qyzmetınen bosatylǧanyn, jäi ǧana bosatylmai, Prezidenttıŋ keŋesşısı qyzmetıne taǧaiyndalǧanyn süiınşılep habarlady.
Söitıp, Qasymov otstavkaǧa kettı. Eger būl auys-tüiıstı otstavka dep aituǧa kelse, ärine. Onyŋ ornyna su jaŋa ministr Erlan Tūrǧymbaev keldı. Erekeŋ, osyǧan deiın jaŋaǧy Qasymovtyŋ orynbasary bolǧan.
Formaldy türde Qalmūhambet Qasymov Prezident sarbazdarynyŋ sapynda qaldy. Saiasi qyzmetı auysty demeseŋız, oiynnan bırjola şyǧyp qalǧan joq. Ol endı QR Qauıpsızdık keŋesınıŋ hatşysy, Prezidenttıŋ aqylşysy, keŋesşısı boldy.
Bız nege Qasymovtyŋ qyzmetın formaldy qyzmet dedık? Jūrt ışınde pıkır äraluan. Bıreuler Qasymovtyŋ qyzmetı joǧarylaǧanyn aitsa, endı bıreuler kerısınşe, qyzmet alyp, qyzmetsız qaldy deidı. Būl sözdıŋ de jany bar. Öitkenı, būrynǧydai Qasymovtyŋ öz bilıgı özınde bolmaidy. Ol endı öz strakturasynda basşy emes, basşynyŋ tapsyrmasyn būljytpai oryndaityn adam ǧana. İä, alqa-qotan jiyndarǧa baryp tūrady. Tıptı, toi-tomalaq, şäi-päilarǧa da şaqyrtu alatyny sözsız. Degenmen, ol endı basşy emes. Anyǧynda ol basşy bolǧan da joq.
Dūrys qoi. Özın Prezidenttıŋ adal sarbazy sanaityn Qasymovtyŋ basşylyq qyzmetke auysuǧa intelektualdyq deŋgeiı jetpeitını belgılı. Sondyqtan, pälen jyl Aqordanyŋ adal itı bola bılgen general premerlık kreslodan dämelı bolmasa da kerek. Pälen jyl dedık qoi. Qalmūhambet Qasymov QR IIM kreslosynda tūp-tura segız jyl tapjylmai otyrdy.
Saiasatkerler Aqordadaǧy kadr tapşylyǧy turaly bırazdan berı aityp jür. Qalmūhambet Qasymovtyŋ būl jolǧy qyzmet auystyruy da saiasi rokirovka boluy äbden mümkın. Ne desek te, Qasymovtyŋ qyzmetten ketuı – halyq narazylyǧynan emes, basşynyŋ atqaruşy adamdy auystyrǧysy kelgendıgınen ekenı sözsız. Būǧan deiın de mūndai saiasi rovirovkalardyŋ talai bolǧan. Tek ökınıştısı – bıreuın alǧanda, ornyna jaŋa oiynşy kelseşı... Joq, eskı-qūsqy kadrlar. Öitkenı, jaŋasy joq. Älde jaŋa kadrlarǧa jol jabyq.
Tıptı kerek bolsa, Qasymovtyŋ otstavkasy – jūrt nazaryn audarudyŋ amal-şarǧysy boluy da äbden mümkın. Prezident būl arqyly halyqtyŋ talabyn eskeretının körsetkısı kelse kerek. Sebebı sailau jaqyndap qaldy. Saiasatkerler de sailaudyŋ biyl bolatynyn boljap aitady.
Ondai jaǧdaida jaŋaǧy aqylman Qasymov Ortalyq sailau komissiiasyn basqaruy ia bolmasa sailaudy ötkızu jūmystaryn ūiymdastyruy mümkın de.
Jalpy künı keşe ǧana qyzmet auystyrǧan Qalmūhambet Qasymov jūrt ışınde eŋ jaǧymsyz saiasatker retınde tanymal. Sondyqtan da jūrt onyŋ otstavkaǧa ketuın jyl saiyn talap etedı. Aitpaqşy, sözge şorqaq, jurnalisterden qaşyp jüretın, ol kezde ministr Qalekeŋnıŋ özı de aitqan. «Prezident ket dese ketemın» degen.
Halyqtyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etuı tiıs ministrlık pen ministr özınıŋ negızgı missiiasyn şatastyryp alsa kerek. Sondyqtan da oǧan jūrttyŋ köŋılı tolmady. Ol ministr bolǧan jyldary elde qylmys sany artty, qylmyspen küresuı tiıs vedomstvo qyzmetkerlerınıŋ özı «banda» qūrdy.
Qalmūhanbet Nūrmūhanbetūly ministr qyzmetıne taǧaiyndala sala tūtas elge tanymal bolǧan adam.
Qalekeŋ ministrdıŋ kreslosyna 2011 jyldyŋ 12-säuırı künı qonjiǧan. Sodan berı mıne, 8 jyl öttı. Qasymov qonjiǧan kreslo sodan berı özgenıŋ jambasy timegen, ministrdıŋ menşıktı mekenıne ainalǧan.
Qazaqşaǧa qyryn qaraityn Qasymovtyŋ jūrt ışındegı obrazy asa jaǧymdy dei almaimyz.Oǧan da özı kınälı.
2016 jyly Mäjılıstıŋ eŋ jas deputaty Gennadii Şipovskihpen arada bolǧan tıldık tıres, däl osy ministrdıŋ Memlekettık tılge jürdım-bardym qaraitynyn körsetken.Memlekettık tılde saual qoiǧan deputatqa, «men orysşa jauap bereiın» degen Qasymov, būl.
Ärine, ministr Qasymovtyŋ Mäjılıs deputattary aldynda talai özektı saualǧa tiianaqty jauap berıp, öz salasynda atqarylǧan jūmystarynan habardar etkenı ras. Bıraq, osy bır kışkentai ǧana körınıs onyŋ qazaq şendılerınıŋ ışınde öz tuǧan tılıne degen qūrmetten maqūrym jaratylǧan «mızbaqpas ministr» ekenın tanytyp, bükıl jūmysynan tüŋıldırıp jıberdı.
2011 jyl. Qasymov ministr kreslosyna qonjiǧan kez. Jaŋaözen oqiǧasy boldy. Qasymov Jaŋaözen qyrǧyny kezınde özınıŋ şendı qyzmetı barysyndaǧy eŋ äigılı «Taǧy şyqsa, taǧy atamyz» degen «jūldyzdy sözın» aitty. Osydan-aq, Qasymovtyŋ qoǧamdyq jazalau mehanizmınıŋ eŋ senımdı tetıgınıŋ bırıne ainalǧan adam ekenın baiqaǧan edık.
Basqasyn aitpaǧanda, 2016 jylǧy jalpy Qazaqstan boiynşa Jer mitingılerı öttı. Tüiını Almatyda boldy.
«Alaŋǧa şyqqan jurnalisterge eşkım tiıspeidı. Olar öz jūmystaryn jasai beredı» dep Astanadan söilegen osy Qasymov edı.
Al Almaty jūrty Baibektı dialogqa şaqyryp barǧanda, 40-tan astam jurnalist ūstaldy.Būl Qasymov öz qyzmetkerlerıne sözın tyŋdata almaityn ministr ekenın sonda körsettı.
Qalmūhambet Qasymov kım?
Ol – saiasi atqaruşy bilıktegı negızgı negativtı tūlǧa. Ol – Qazaqstan polisiiasynyŋ general-palkovnigı. Qyzmettık jolyn 1979 jyly Almaty IID-de tergeuşılıkten bastaǧan.
Üilengen. 3 balasy, 7 nemeresı bar. Tolyq jasy 61-de.
Keudesı Orden-medalǧa toly adam. QR IIM Eŋbek sıŋırgen qyzmetkerı. «Daŋq» Ordenınıŋ 1,2 därejesın alǧan. Būdan bölek 22 medal taqqan. Resei Federasiiasynyŋ 2 medalımen marapattalǧan. Alǧan Alǧys hattary da az emes. Bır basyna jetıp-artylady. Mıne, Qalekeŋ, sondai adam.
«Bız äskeri adambyz, prezident qalai şeşedı, soǧan baǧynamyz. Būiryq berılgen jerde ısteimız». Būl sol Qasymovtyŋ öz sözı. Prezident ket dese ketemın dedı. Prezident ket dedı. Ol kettı.
Jūrt Qasymovty IIM kreslosynda eŋ ūzaq otyrǧan ministr dep tanidy. Jalpy solai ma? Qazaqstannyŋ qauıpsızdıgı kımderdıŋ qolynda boldy? Kımder ministr boldy? Köz jügırteiıkşı.
Soŋǧy 27 jylda QR IIM-de 9 ret ministr auysqan.
Mihail Bersenev (1991-1993 jyldar aralyǧy) – 2 jyl;
Vladimir Şumov (1993-1995 jyldar aralyǧy) – 2 jyl;
Bolat Baiekenov (1995 jyl) – 1 jyl;
Qaiyrbek Süleimenov (1995-2003 jyldar aralyǧy) – 8 jyl;
Zauytbek Tūrysbekov (2003-2005 jyldar aralyǧy) – 2 jyl;
Bauyrjan Mūhamedjanov (2005-2009 jyldar aralyǧy) – 4 jyl;
Serık Baimaǧambetov (2009-2011 jyldar aralyǧy) – 2 jyl;
Qalmūhambet Qasymov (2011-2019 jyldar aralyǧy) – 8 jyl;
Erlan Tūrǧymbekov – 2019 jyly taǧaiyndaldy.
Tüiın.Köp sozyp, qoiyrtpaqtau qylmaiyq. Sözdıŋ tüiını - keşegı bolǧan saiasi rokirovka Qasymov karerasynyŋ soŋǧy nüktesı bolsa kerek-tı. Söz tüiınınde bız Qalmūhambet Qasymovtyŋ «Qylmystarǧa men jauap bermeimın» degen jūldyzdy sözımen nükte qoiǧandy jön kördık. Basqa basqa emes, qylmyspen küresetın organdy basqarǧan Qasymovtyŋ qylmysqa jauap bere almaityny – onyŋ qandai ministr bolǧanyn anyqtap berse kerek.
Künı keşe ǧana Prezidenttıŋ keŋesşısı bolǧan Qalmūhambet Qasymovty Jaŋaözen qyrǧyny üşın halyq eşqaşan keşırmeitın anyq!
«Adyrna» Ūlttyq portaly
