Otandyq tauar öndıruşılerdı qoldau, maşina jasaudy damytu, sondai-aq ırı kompaniialar satyp alatyn tauar men qyzmettıŋ qazaqstandyq ülesın arttyru. Osy jäne özge de mäseleler «AMANAT» partiiasynan sailanǧan Mäjılıs deputattary – Ekonomikalyq reforma jäne öŋırlık damu komitetı müşelerınıŋ otyrysynda söz boldy.
Komitet Töraǧasy Nūrtai Sabilianov atap ötkendei, Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev özınıŋ sailaualdy baǧdarlamasynda öŋdeu önerkäsıbınıŋ ösu qarqynyn jedeldetu jäne el ışınde tiımdı industriialyq tızbek qūru mındetın qoidy.
Öz kezegınde Qazaqstan Maşina jasauşylar odaǧynyŋ basqarma töraǧasy Meiram Pışembaev şaǧyn jäne orta bizneske jüktemenı jeŋıldetu üşın tehnologiialyq jabdyqtardy (stanoktardy) äkelu kezınde QQS-nan bosatu turaly normany ūzartu qajet ekenın atap öttı. Ol importqa täueldılık deŋgeiıne jeke toqtaldy, ötken jyldyŋ qorytyndysy boiynşa būl körsetkış 50 mlrd AQŞ dollaryn qūrasa, onyŋ 20 mlrd-y – maşina jasau önımderı.
«Jer qoinauyn paidalanuşylar otandyq tauarlardy satyp aluǧa niettı emes. Mäselen, «Önerkäsıptık saiasat turaly» zaŋda şikızat jetkızuge qatysty ofteik jäne ofsettık şarttar turaly talaptar bar. Bıraq būl talaptar saqtalmaidy, sebebı jauapkerşılık şaralary közdelmegen. Bırde-bır jer qoinauyn paidalanuşy özı kelıp, qazaqstandyq maşina jasauşylarmen erıktı kelısım jasasqan joq. Sonymen qatar, bügınde jer qoinauyn paidalanuşylar tauar birjalary arqyly elektrondyq memlekettık satyp alu alaŋyn ainalyp ötıp, maşina jasau önımderın satyp aluda», - dedı ol.Jer qoinauyn paidalanuşylar qazaqstandyq tauarlar men qyzmetterdı satyp aluǧa qūlyqsyz ekenın Energetika ministrlıgı de rastap otyr. Olardyŋ aqparaty boiynşa energetikalyq sektor kompaniialarynyŋ tauarlaryn, jūmystary men qyzmetterın satyp aludyŋ jalpy kölemı ötken jyly 5,7 trln teŋgenı qūrady. Būl rette jergılıktı qamtu ülesınıŋ körsetkışı – 59,74% nemese 3,4 trln teŋge.
«Aita ketu kerek, 2022 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa üş ırı operatordyŋ (Teŋızşevroil, Qaraşyǧanaq Petroleum Opereiting, North Opereiting Kompani) tauarlardy satyp aluynyŋ jalpy kölemı şamamen 390 mlrd. teŋgenı qūrady, qazaqstandyq qamtu ülesınıŋ körsetkışterı nebärı 10%-y qūraidy. Iаǧni, būl körsetkıştı ūlǧaitudyŋ mümkındıgı bar dep esepteimız», - dedı Energetika ministrlıgı Jer qoinauyn paidalanu departamentı direktorynyŋ orynbasary Aqjol Ospanov.Mäjılıs deputaty Bolatbek Najmetdinūly tauarlardaǧy qazaqstandyq ülestı anyqtau ädıstemesı turaly özektı taqyrypty köterdı. Atap aitqanda, ol «CT-KZ» sertifikattaryn berudıŋ qoldanystaǧy jüiesın ötkır synǧa aldy.
«Ädısteme boiynşa Germaniiadan pidjak äkelıp, sodan keiın mūnda qazaqstandyq 1 tüimenı taqqan käsıpker de, pidjakty tolyǧymen osynda tıkken otandyq öndıruşı de memlekettık tapsyrysqa bırdei qol jetkıze alady, ekeuı de «CT-KZ» ala alady. Menıŋ oiymşa, būl ädıletsız. Iаǧni, tauardaǧy qazaqstandyq mazmūnnyŋ naqty ülesı qandai ekenı maŋyzdy emes, eŋ bastysy – «ST-KZ» sertifikatynyŋ boluy. Osylaişa, ministrlık otandyq tauar öndıruşınıŋ qazaqstandyq ülestı arttyruǧa degen yntasyn joiyp otyr, olarǧa tauarlardy şetelden äkele salu oŋaiyraq», - dedı deputat.Kün tärtıbındegı taǧy bır mäsele arnaiy ekonomikalyq aimaqtardyŋ, atap aitqanda Atyrau oblysyndaǧy «Ūlttyq industriialyq mūnai-himiia tehnoparkı» AEA jūmysynyŋ mäselesı boldy. «ŪİMT» AEA AQ Basqarma töraǧasynyŋ m.a. Nūrbek Mūqajanov AEA aumaǧynda bırqatar perspektivaly joba üşın qajettı infraqūrylym joq ekenın, sondai-aq bıraz biurokratiialyq kedergı bar ekenın atap öttı. Mysaly, maşina jasau käsıporyndarynyŋ «ŪİMT» AEA qatysuşylary boluǧa qūqyǧy joq. Mūndai problemalardy şeşudıŋ bır joly öndırıstı ıske qosu üşın tiıstı jaǧdaidy memleket emes, biznes jasaityn jeke industriialyq aimaqtardy qūru boluy mümkın.
«Bız mūnai-gaz jabdyqtary öndırıletın Atyrau industriialyq parkın aştyq. Memleket injenerlık-kommunaldyq infraqūrylymǧa aqşa salatyn AEA qūrudyŋ ornyna, būl röldı jeke industriialyq aimaqtardy qūru arqyly biznes öz moinyna ala alady. Bız memleketten QQS men kedendık bajdardan bosatu türındegı preferensiialar berudı sūraimyz», - dedı käsıpker Serık Amanǧaliev.Jiyndy qorytyndylai kele, «AMANAT» partiiasynyŋ Hatşysy Eldar Jūmaǧaziev tiıstı normativtık bazaǧa özgerıster engızudı jäne «ŪİMT» AEA mamandanuyna maşina jasau salasyn engızudı jäne biznes subektılerı üşın eksaumaqtylyq qūqyǧyn qarastyrudy ūsyndy.
«Şartty türde, eger käsıporyn Aqtöbe oblysynda ornalasyp, bıraq maşina jasaumen nemese mūnai himiiasymen ainalysatyn bolsa, ol «ŪİMT» AEA preferensiialaryn paidalana alady, bıraq belgılı bır jaǧdailarda. Sondai-aq, Atyrau oblysynyŋ äkımdıgı böletın 22 gektar jerdı olar da jeŋıldıkterdı paidalana aluy üşın AEA-taǧy jer uchaskelerınıŋ tızbesıne qosu kerek. Sonymen qatar, QR «Arnaiy ekonomikalyq jäne industriialyq aimaqtar turaly» Zaŋyna «jeke industriialyq aimaq» ūǧymyn engızu qajet. Tiıstı ūsynystar paketın Ükımetke jäne qūzyrettı memlekettık organdarǧa jıberemız», - dep atap öttı Eldar Jūmaǧaziev.