Erekşe qajettılıgı bar jäne mümkındıgı şekteulı balalar arasynda inkliuzivtı bılım beru qazırgı taŋda Qazaqstandaǧy eŋ ülken kökeitestı mäselelerge ainalyp otyr. Osy tūrǧyda 2023 jyldyŋ 20 säuırınde Ortalyq kommunikasiialar qyzmetınıŋ alaŋynda auqymdy brifing ötken edı. Atalǧan şara barysynda Bılım ministrlıgınıŋ "Arnaiy jäne inkliuzivtı bılım berudı damytudyŋ Ūlttyq ǧylymi-praktikalyq ortalyǧy" RMM direktory Äigerım Kuderinova elımızdegı inkliuzivtı tūrǧydan bılım berudı damytu turaly keŋınen tarqatyp aityp berdı.
Qazırgı taŋda inkliuzivtı bılım beru jüiesınıŋ sapasyn arttyru boiynşa bırqatar mäseleler şeşımın tauyp keledı. Äsırese, atap aitqanda, soŋǧy uaqytta normativtık-qūqyqtyq aktılerge aitarlyqtai ülken özgerıs engızıldı. Eŋ aldymen, erekşe bılım beru qajettılıkterı bar balalardyŋ qatary da, sanaty da keŋeitıldı.
"Aitylǧan dünieler nenı bıldıredı? Eger osydan 3-4 jyl būryn osyndai sanatqa tek oqu prosesınde densaulyǧynda qiyndyqtary bar balalar toby ǧana kıretın bolsa, al qazır basqaşa. Sebebı atalǧan sanatqa ekonomikalyq nemese äleumettık qiyndyqtarmen küresıp jürgen, tap bolǧan oquşylar, sondai-aq erekşe bılım aludy qajet etetın, mūqtaj balalar da jatady", - dedı A. Kuderinova.Osyǧan bailanysty bılım beru salasynda bırqatar şaralar jüzege asyrylyp keledı. Mäselen, ekı jyldan astam uaqyt boiy mügedek oquşylardy qoldau üşın, olardyŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyra tüsu üşın jazǧy mektepterdıŋ tür-türı ötkızılıp jür. Daryndy balalarmen de jūmys ısteuge bar küş-jıger jūmsaluda. Spikerdıŋ sözıne süiensek, erekşe bılım berudı qajet etetın balalar arasynda mümkındıgı şekteulı oquşylarmen qarym-qatynas jasau, jūmys ısteu eŋ kürdelı prosess bolyp tabylady. Bügıngı taŋda Qazaqstan boiynşa ondai balalardyŋ sany 188 myŋǧa juyq.
"Özgelerden erekşe balalardyŋ jaǧdaiyn anyqtau jäne ärı qarai oqytu üşın pedagogikalyq, psihologiialyq, medisinalyq keŋester jūmys ısteidı. Al olardy būl qoldau üşın psihologiialyq jäne pedagogikalyq arnaiy mekemeler qūrylǧan. Atap aitatyn bolsaq, Qazaqstanda 99 arnaiy mektep pen balabaqşa, 13 oŋaltatyn ortalyq pen 208 tüzetu kabinetterı bar, - dedı Arnaiy bılım berudı damytu ortalyǧynyŋ basşysy.4 myŋdai jalpy bılım beretın mekemelerde, iaǧni mektepterdı erekşe bılım berudı qajet etetın mūqtaj 40 myŋnan astam bala bılım alyp jatyr. Osy saladaǧy jaǧdaidy neǧūrlym jaqsartu üşın Bılım turaly zaŋda basşylardyŋ mındetterıne özgerıster engızılıp, olarǧa jüktelgen jauapkerşılıkter arta tüstı. Eŋ aldymen basşylar olardy oqytu üşın erekşe jaǧdai jasauy kerek. Ekınşıden, balalardy qabyldamas būryn barlyq erejeldı qataŋ türde saqtauy tiıs. Sonymen qatar, balalardy balabaqşa, mektepterde oqytatyn bolsa, tiptık oqu baǧdarlamalarynyŋ barlyǧyn balanyŋ damuyna jäne jetıluıne beiımdeidı. Al eŋ bastysy jeke baǧdarlama äzırleu mümkındıgı bar.
"Sondai-aq balalardyŋ densaulyǧyndaǧy aqaudy erte jastan anyqtap, olarǧa ärı qarai kömek körsetu üşın memlekettık tapsyrys ta engızılmek. Būl öte tamaşa mümkındık dep bılemın, sebebı bügıngı taŋda oŋaltuǧa arnalǧan ortalyqtar men tüzetu kabinetterıne sūranystar sany artyp keledı", - dep qorytyndylady Kuderinova.
