Būl bızdıŋ aŋǧaldyǧymyz ba, nadandyǧymyz ba kım bılgen... Äiteuır maǧan bızdıŋ qoǧamnyŋ el qorǧau, jer qorǧau, memlekettılıktı qorǧauǧa qatysty pıkırlerı eşqaşan ūnaǧan emes. "Elge qytaidan qauıp tönse, orys qorǧap beredı, orystan qauıp tönse, qytai qorǧap beredı, tälıpterden qauıp tönse, ana ekeuı qorǧap beredı". Bızde bärı osyndai "geosaiasatkerler". Bıraq osy "geosaiasatkerler" qorǧap beretın kökelerı qorǧap alǧannan soŋ, senı memleket retınde moiyndaudy qoiyp qūramyna qosyp alatynyn tüsınedı ma eken älde osylar bırdemesın tegın qorǧap beredı degenge ras, mültıksız sene me eken. Būndai paternalistık pıkırdegı adamdar menıŋşe öz memleketı üşın şöp basyn syndyrǧysy kelmeitın "haliavşikter". Memleket bolǧasyn onyŋ qauıpsızdıgı degen bolady, onyŋ janjaldary, tıptı soǧysy da bolady, ol üşın ölu degen de bar, soǧan halyqtyŋ ideialyq daiyndyǧy bolu kerek degen tüsınık, menıŋşe bızdıŋ adamdarda joq.
Säikesınşe būlardyŋ bıreuınıŋ de auyzynan "bız özımızdı özımız qorǧauymyz kerek, onyŋ mynandai joldary bar" degendı estımeppın.
"Bız azbyz, beişaramyz, andaimyz" degen äŋgıme de būl jerde jürmeidı. Kezınde halqynyŋ sany 2 - 3 mln ǧana bolatyn İzrail özınen jüz ese köp 300 mln arapty soǧysta tıze büktırıp, qazır qūdırettı äsker qūryp aldy. Qazır sol İzrail - 400 mln arapqa des bermei otyrǧan äskeri derjava. "Halyq sanynyŋ azdyǧy" degen äŋgıme - zamanaui qarulardy meŋgerıp, äskerın mūzdai qarulandyryp, käsıbi bılıktı äsker qūryp, onyŋ sapasyn joǧarǧy deŋgeige jetkızgen memleketter üşın tük emes, ol tek beişaranyŋ äŋgımesı.
Denı dūrys jūrt, soǧysta äskerdıŋ sany emes, onyŋ sapasy şeşuşı röl oinaitynyn baiaǧyda tüsınıp, bärın soǧan salyp jatyr.
Qazır myqty daiyndyqtan ötken, mūzdai qarulanǧan on şaqty adamnan tūratyn top, bır rota bosbelbeu sarbazyŋyzdan artyq, sol bır top, bır qauym boqmūryn soldatty op - oŋai jairatyp kete salady. AQŞ tyŋ Auǧanstandaǧy, basqa elderdegı operasiialary sony däleldep keledı. Zamanaui jaraqtar asynǧan amerikandyq sarbazdar tüngı de kündızgı de joryqtarǧa öte beiım, jabaiy tälıpterdı pytyrlatyp qoidai qyrdy.
Al äskeri tehnikaŋyz üzdık bolsa soǧys dalasynda kımnıŋ qojaiyn bolatynyn taǧy da sol İzrail däleldep berdı. İzrail, sovettıŋ tot basqan qarularymen qarulanǧan arap elderınıŋ äskerlerın özıne qarai bır qadam attap bastyrmady.
Al endı bız siiaqty - terıskeiınde ömırı jerge toimaityn meşkei orysy bar, küngeiınde "kalaşnikov" avtomatyna süiengen kır - kır qabasaqal tälıpterı bar, şyǧysynda milliard qytai nöpırı bar "geografiialyq qorada" otyrǧan halyqtyŋ öz qorǧanysyna qatysty ideiasy tek jauyngerdıŋ ideiasyndai boluy kerek. Al ol halyqtyŋ ondai nietı, maqsaty bolmasa oǧan memleket atanyp ne kerek?
Baiaǧyda, 1939 jyly 150 mln halqy bar KSRO memleketı, 3 mln halyq sany bar Finliandiia memleketıne soǧys aşyp at qoiǧanda, findar oǧan asqan qaisarlyqpen toitarys berıp, öz memlekettılıgın qorǧap qalǧan eken. Findar sol kezde bıraz jerınen aiyryldy ärine, bıraq olar memlekettılıgın qorǧap qaldy. Sonda Britaniia premer ministrı - U. Cherchill būl jönınde "eger memleket soǧys pen sordyŋ ekeuınen, sordy taŋdaityn bolsa, ol memleket sorly da bolyp ülgeredı, alasapyran soǧysty da köredı, findar arly biık halyq bop şyqty, olar ar men namysty tu etıp basqa joldy taŋdady" dep osy finnıŋ öjettıgıne täntı bolyp, ataly sözın aitqan eken. Mıne, sızderge ideialyq daiyndyq pen qaisarlyqtyŋ ülgısı.
Ökınışke orai, bızde būnyŋ bırde bıreuı joq eken:
1. "özımızdı özımız qorǧauymyz kerek" degen ideia.
2. Käsıbi bılıktı äsker.
3. Ozyq äskeri tehnika, tehnologiia.
4. Jerımız üşın ölemız, jan beremız, soǧysamyz degen tabandylyq.
Oljas Äbıl
