Resei imperiiasynyŋ monarhiiasy men Keŋes odaǧy kommunistık partiiasynyŋ bilıkterı äldeqaşan joiylǧanymen, olarǧa qatysty ataular Ertıstıŋ Kereku öŋırınde älı de äspettelude. 1861 jyly jaŋa tuǧan patşazada Pavel Aleksandrovich Romanovqa (1860-1917) tartu retınde qoiylǧan Pavlodar atauy bäz-baiaǧy qalpynda tūr! Patşa ūlynyŋ esımı ardaqtalǧan bızdıŋ qalada Täuelsızdık monumentı ornatylmady, Täuelsızdık saraiy da salynbady. Äiteuır, Täuelsızdık jariialanǧan jyldan keiın şirek ǧasyrdan astam uaqyt ötken soŋ ǧana Kutuzov köşesın «Täuelsızdık daŋǧyly» dep qaita atauǧa qol jetkızıp, ūlttyq ruhymyz bır köterılıp qalǧan edı!
Alaida, juyrda QR Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev myrza Elbasynyŋ esım-soiyn ūlyqtau jönındegı ūsynysyn jariia etısımen jergılıktı bilık sol daŋǧyldyŋ «Täuelsızdık» atauyn «Nursultan Nazarbaev» qylyp özgerttı de, būl şeşımın aldyn ala qoǧamdyq tyŋdauǧa şyǧarmastan jedel jüzege asyra saldy! Osylaişa, Qazaqstandy Täuelsız Mäŋgılık elge ainaldyrudy közdegen Elbasynyŋ mūrat-müddesıne orai qoiylǧan atau bır jylǧa jetkızılmei bır-aq künde joiylyp jıberıldı! Eger Tūŋǧyş Prezidenttıŋ «Täuelsızdık tolǧauy» atty oi oramdarynda «Täuelsızdık – san buyn babalardyŋ qasiettı jerımızdıŋ ärbır qadamyn qorǧau üşın tögılgen ölşeusız qany men terınıŋ öteuı» degen sözderın äkımder men mäslihattardyŋ deputattary qaperge alsa, onomastika saiasatynda saiasi, ideologiialyq qatelıkke boi aldyrar ma edı?..
Qazaq halqynyŋ Täuelsızdıkke jetu üşın 3 ǧasyr boiy küres jürgızgenı tarihi şyndyq! Sol qasiettı küres jolynda Malaisary, Jasybai syndy batyrlar şaiqas alaŋdarynda şahit boldy, Saryarqa jerınen Alatau bökterıne küşpen yǧystyrylǧan Kenesary hannyŋ basy şabylyp, Peterborǧa äketıldı, Maǧjan siiaqty Alaş asylzadalarynyŋ süiekterı Reseidıŋ Qiyr-Şyǧysynda saudyrap qaldy, tıptı örımdei student Rysqūlbekovtyŋ soŋǧy demı kezınde Alaşorda ükımetınıŋ astanasy sanalǧan Semei şärınıŋ abaqtysyndaǧy dar tūzaǧynda üzıldı!!! Al kök türık ūrpaǧyn kök börı erkındıgıne ündep, azuyn aiǧa bılegen kökjal jürektı jıgıtterdıŋ qanşasy türmeler men jyndyhanalardyŋ temır torlaryn qarş-qarş şainap, aqyry qan qūsyp tynşu tapty?! Tırılerdıŋ de, ölılerdıŋ de sanatyna enbegen belgısız qaharmandardyŋ esımderın anyqtap, erlıkterın jūrtşylyqqa jariia etu keleşek ūrpaqtyŋ enşısındegı ıs.
Solai desek te, Täuelsızdık atauynyŋ joiyluyna bei-jai qarap, nemqūraidylyq tanytqan sızder men bızder, iaǧni aǧa ūrpaq ökılderı jas buyndy memleketşıldık, otansüigıştık sezımderıne qalai tärbielei alamyz?.. Memleket pen halyqtyŋ eŋ ūly, eŋ kielı qūndylyǧy TÄUELSIZDIK ekenın, odan eşkımnıŋ de, eşteŋenıŋ de artyq boluy mümkın emes ekenın jas ūrpaqtyŋ sanasyna sıŋıruge aǧa buynnyŋ būdan arǧy uaqytta moroldyq qūqy bar ma?..
Sonau 2017 jyly Almatyda Furmanov köşesın «Nūrsūltan Nazarbaev daŋǧyly» dep qaita ataǧanynda ol kısı: «Menıŋ atyma ülken daŋǧyldardyŋ bırın nege bermedıŋder?!» – dep keiıstık bıldırgen joq qoi. Kerısınşe riiasyz köŋılın körsetıp, keŋdıgın tanytty. Būl jaitty bızdıŋ aq jaǧaly ūlyqtarymyz nege eskermedı?..
Pavlodarda «Nursultan Nazarbaev» dep atauǧa laiyqty ortalyq köşeler bar emes pe: Astana, Lermontov, Lomov... Mıne, osylardyŋ bırıne Elbasynyŋ esım-soiy berılsın de, Täuelsızdık atauy qaitarylsyn!
Ükımet pen respublikalyq onomastikalyq komissiia ötınışımızdı aiaqasty etpes degen ümıttemın.
PS: Täuelsızdık atauynyŋ qadyr-qasietın jete tüsınbegen jergılıktı bilık otarşyl patşa zamanynyŋ simvoly siiaqty bolyp tūrǧan Pavlodar atauynyŋ män-maǧynasyna endı nazar audaryp, özgertedı degenge öz basym ilanbaimyn.
Arman QANİ, Pavlodar qalasy.
