Ekı prezidentke bır aryz: Anamnyŋ qaitys bolǧanyn däleldei almai jürmın

Elbasy Nūrsūltan NAZARBAEVQA Prezident Qasym-Jomart TOQAEVQA Almaty qalasynyŋ äkımı Bauyrjan BAIBEKKE

AŞYQ HAT

Jazǧan hatymdy poştamen jıbersem, kanseliariia arqyly kerı qaitatynyn bılgendıkten  baspasöz betındegı aryzyma män berıp, mäselem şeşıler degen ümıtpen qolyma qalam aldym. Būl hat qalamymdy köz jasyma suaryp otyryp jazyldy. Mūqiiat oqyp, şeşım qabyldaudy ötınemın.

Menıŋ anam fizika-matematika ǧylymdarynyŋ kandidaty, dosent, Altyn adam jazuyn otyz jyl boiy zerttep, kümıs zerenşedegı jazuynyŋ qūpiiasyn aşqan ǧalym Maǧripa Şöjeǧūlqyzy JYLQYBAEVA biyl aqpannyŋ 24-jūldyzynda jetpıs törtke qaraǧan şaǧynda saǧat 11¹⁵ şamasynda köz jūmdy. Şaqyrylǧan jedel-järdem 11³⁰-da jettı. Därıger A.B.Tajikova men feldşer Z.B.Askarbaeva mäiıttı tekserıp, dabyl paraǧyna diagnoz jazyp, qolyma ūstatyp kete bardy. Artynan jergılıktı meken-jai boiynşa  uchaskelık polisiiadan aǧa leitenant B.Kuantaevpen bırge bır top maman kelıp, mäiıttı tekserıp, suretke tüsırıp, öz ajalynan qaitys bolǧanyn rastaityn hattama toltyrdy. №3 emhanadan anamnyŋ qaitys bolǧany turaly anyqtama qaǧazyn alu kerektıgın aitty. Sol sätte auyldan B.Balaev bastaǧan el aǧalary kelıp, basqosu ötkızıp, janaza mäselesın talqylady da,  anamdy özınıŋ tuǧan jerı Almaty oblysy, Jambyl audany, Jambyl auylyna jerleu turaly şeşım şyǧardy. Men basqa da tuǧan-tuyspen bırge jedel auylǧa attandym. 25 aqpan saǧat 13⁰⁰-de auyldaǧy atamyzdyŋ üiınen anamdy aqtyq saparǧa şyǧaru räsımı öttı. Kelesı künı, 26 aqpanda taŋerteŋ barlyq qūjattardy jinap, Almaty qalalyq №3 emhanaǧa baryp, bölım meŋgeruşısı M.Esjanova men uchaskelık därıger A.Meiırmanovaǧa jolyǧyp, anamnyŋ qaitys bolǧany turaly anyqtama qaǧazyn sūradym. Alaida därıgerler anam Maǧripa Şöjeǧūlqyzy emhananyŋ kompiuter bazasynda tırkelmegenın, medisinalyq kartasy joq ekenın aityp, anyqtama qaǧazyn beruden bas tartty.

Men anam 1990 jyldardyŋ basynan auyra bastaǧanyn, sol kezde Almaty qalasyndaǧy medisina mekemelerınıŋ barlyǧynda bolyp, tekserılgenın, bıraq därıgerler dūrys diagnoz qoimai, nauqasy asqynǧan soŋ, därıger ataulydan küder üzıp, öz betımen emdeluge köşkenın tüsındırdım. 2018 jyldyŋ qaraşa aiynda anam bırjolata tösek tartyp jatyp qaldy. Auruhanaǧa jatu, üige därıger şaqyrtu turaly menıŋ jäne jaqyn tuystardyŋ sözıne qarsy bolyp, medisina mekemelerıne qaraludan üzıldı-kesıldı bas tartty. Eşqandai därıgerge senbeitının de aşyq aitty. Anam bızge tabiǧi şyryndar, ystyq sorpa men tabiǧi süt önımderın ǧana qalaitynyn aityp, basqalai mazalamauymyzdy qataŋ eskerttı. Onsyz da fizikalyq tūrǧyda nauqas anamdy artyq sözben mazalamau maqsatynda bız onyŋ bar qalauyn oryndadyq. Iаǧni, tabiǧi taǧamdarmen qamtamasyz ettık, auruhana, emhanaǧa qaraluǧa zorlap itermelemedık. Būny jaqyn tuystarym da rastai alady. Men därıgerlerden emhanany moiyndamaǧany üşın marqūm anamdy keşırudı ötındım. Anam qaitys bolǧan sätte Jedel järdem ǧana şaqyryp, däl osy №3 emhana därıgerıne aitu kerektıgın bılmegendıgım üşın de keşırım sūradym. Därıgerler keşırgen joq. 1990 jyldardaǧy anamnyŋ medisinalyq mūraǧat qūjattaryn aqtarudy ötındım. Därıgerler «eskı qūjatty eşkım ızdep otyrmaidy» dep jauap berdı. Men anam būl emhanaǧa soŋǧy uaqytta qaralmasa da jergılıktı meken-jaiy boiynşa osy mekemeden qūjat alynuy tiıs ekendıgın alǧa tartyp, anyqtama qaǧazyn qaita-qaita sūraumen boldym. Därıgerler «sızdıŋ anaŋyz būl meken-jaida tūrmaidy, būl onyŋ qūjaty emes» degen tärızdı namysyma tietın jala sözdermen onsyz da qaiǧyryp otyrǧan menıŋ eŋsemdı odan saiyn tüsırdı. Men bükıl qūjattardy körsetıp, anam otyz jyldan berı Bostandyq audanyndaǧy qūjatta körsetılgen üide meken-jaiyn özgertpesten tūraqty tūrǧanyn däleldedım. Därıger sonda ǧana jurnaldy aşyp qarady da, «Anaŋyzdyŋ aty-jönı eskı tırkeude bar eken, bıraq jaŋa tırkeude joq, sondyqtan anyqtama qaǧazyn bermeimız» dep qasarysty. Sonda anamnyŋ aty-jönı emhananyŋ kompiuter bazasyna engızılmegenıne men kınälımın be? 26-aqpan künı emhananyŋ bas därıgerı Q.İgisinovaǧa kıru mümkın bolmady. Kelesı künı, iaǧni aqpannyŋ 27-de men emhananyŋ bölım meŋgeruşısı jäne uchaskelık därıgermen bırge Q.İgisinovanyŋ qabyldauyna kırdım.  Bas därıger ärtürlı syltaudy alǧa tartyp, qūjattyŋ berılmeitının aitty. Auyldyq jerdegı auruhananyŋ qatysy bolmasa da, «Auyldan tanys arqyly al» dep, menı Ūzynaǧaştaǧy Jambyl ortalyq audandyq auruhanasyna jūmsady. Mıne, osylaişa men anamnyŋ tūrǧylyqty meken-jaiy boiynşa qalalyq emhana beruge tiıs anyqtama qaǧazyn sūrap, är mekemenıŋ esıgın qaǧumen ekı aiǧa juyq uaqytym öttı. Barlyǧy Almatydaǧy №3 emhanaǧa sılteidı.

№3 emhana bolsa anam Maǧripa Şöjeǧūlqyzynyŋ molasyn qazbaiynşa onyŋ ölımıne senbeitındıkterın, Almaty qalasy densaulyq saqtau basqarmasy ŞJQ Medisinalyq jedel järdem stansiiasy men Bostandyq audandyq uchaskelık polisiia bölımşesı bergen biologiialyq ölımdı rastaityn qūjattardy moiyndamaitynyn aituda. 11-nauryzda atalmyş emhana bas därıgerı Q.İgisinovanyŋ atyna jazbaşa ötınış tapsyrdym. Būl ötınışıme jauap berılmedı. 27-nauryzda Q.İgisinovaǧa taǧy kırdım. Mäsele şeşılgen joq. 12 nauryzda Qazaqstan Respublikasy Bas prokurory Q.P.Qojamjarov, Densaulyq saqtau ministrı E.A.Bırtanovqa, Ädılet ministrı M.B.Beketaevqa ötınış hattar jıberdım. Älı nätije şyqqan joq. №3 emhana «Maǧripa Şöjeǧūlqyzynyŋ molasyn qazbaiynşa  eşqandai qūjatqa senbeimız, anaŋyzdyŋ köz jūmǧany ras bolsa sot arqyly däleldeŋız» degen soŋ bükıl qūjattardy jinap, Bostandyq audandyq sotyna ekı märte bardym. Sot qyzmetkerlerınen: «Osynşa qūjat jinap, äure bolǧanyŋyz-ai! Anaŋyzdyŋ qaitys bolǧanyn sot arqyly däleldeuge eş negız joq, onsyz da aidan anyq körınıp tūr ǧoi. Būl jaǧdaida sotqa jügınu qajet emes. Būl aldymen sızdı mazaq etu, ekınşıden marqūm anaŋyzdyŋ aruaǧyn qorlau. Anaŋyz därıgerge qaralmasa ol özınıŋ qūqy, emhananyŋ būnysy dūrys emes. Mola qazudyŋ eşqandai qajettılıgı joq. Qaitadan emhanaǧa baryp, anyqtama qaǧazyn talap etıŋız» degen jauap aldym. Men soŋǧy ret 10-säuırde №3 emhana bas därıgerınıŋ orynbasary S.Saurovamen telefon arqyly söileskenımde ol «qaitys bolǧany turaly  anyqtama qaǧazy medisina qyzmetkerı mäiıttı körgen soŋ ǧana berıledı» dedı. Sonda Almaty qalalyq Medisinalyq jedel-järdem stansiiasynyŋ därıgerlerı medisina qyzmetkerıne jatpai ma? Mıne, 24-aqpan künı köz jūmǧan anam Maǧripa Şöjeǧūlqyzynyŋ qazasyn alys-jaqyn el tügel estıdı, BAQ arqyly bükıl respublika bıledı desem artyq emes. Şet elderden de köŋıl aitular kelude. №3 emhana bolsa marqūmnyŋ molasyn qazudy talap etude. Osy ekı ai ışınde qaiǧyma qaiǧy üstemelep, şerıme şer qosqan emhananyŋ äreketın qalai baǧalauǧa bolady? Sızderden arnaiy komissiia qūryp, osy mäselenı şeşıp berudı halyq aldynda ötınıp sūraimyn.

Şarafat JYLQYBAEVA,

jurnalist

"Jas Alaş"