Atyrau oblysy negızınen Reseidıŋ jaqyn aimaqtarynan äkelınetın azyq-tülıktıŋ 70%-na deiın importtaidy. Osylaişa, aimaq şeteldık fermerlerdı «asyrap» otyr. Otandyq azyq-tülık öndırısın damytudyŋ maŋyzdylyǧy turaly «AMANAT» partiiasy Atyrau oblystyq filialy janyndaǧy Ekonomika, käsıpkerlık jäne agrarlyq sektor mäselelerı jönındegı keŋestıŋ otyrysynda aityldy.
Partiia Hatşysy Eldar Jūmaǧaziev atap ötkendei, elımız boiynşa eŋ ülken tabys Atyrau oblysynda degen söz jiı aitylady. Bıraq, ökınışke qarai, tabys qanşa köp bolsa da, onyŋ ekınşı ainalymy joq, qarajat import arqyly elden «şyǧyp ketıp jatyr». Sondyqtan auyl şaruaşylyǧy ministrlıgı öŋırlerdı subsidiialau täsılderın qaita qarauy tiıs.
Partiia Hatşysy Eldar Jūmaǧaziev atap ötkendei, elımız boiynşa eŋ ülken tabys Atyrau oblysynda degen söz jiı aitylady. Bıraq, ökınışke qarai, tabys qanşa köp bolsa da, onyŋ ekınşı ainalymy joq, qarajat import arqyly elden «şyǧyp ketıp jatyr». Sondyqtan auyl şaruaşylyǧy ministrlıgı öŋırlerdı subsidiialau täsılderın qaita qarauy tiıs.
«Eŋ özektı mäsele subsidiialau saiasatynyŋ qanşalyqty tiımdılıgıne qatysty bolyp otyr. Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgınıŋ saiasaty – barlyq öŋır üşın bırdei ereje. Al bız tabiǧaty jäne klimattyq jaǧdailary qolaisyz aimaqtarǧa erekşe közqaras qajet dep sanaimyz. Qazır Atyrau oblysyndaǧy azyq-tülıktıŋ 70%-y importtalady. Olar negızınen Reseidıŋ körşıles oblystarynan äkelınedı. Sonda bız reseilık fermerdı asyrap jatyrmyz ba? Qandai jaǧdai bolsa da, azyq-tülık tauarlaryn özımız öndıretındei etu qajet», - dedı Eldar Jūmaǧaziev.Sondai-aq, partiia Hatşysy öŋırde otandyq önımmen qamtylu deŋgeiınıŋ tym tömendıgın eskere otyryp, Atyrau oblysynda auyl şaruaşylyǧyn, tamaq jäne balyq önerkäsıbın, maşina jasaudy damytu baǧdarlamasyn äzırleu qajettılıgı tuyndaǧanyn alǧa tartty. Būl rette, jergılıktı fermerler janar-jaǧarmai baǧasynyŋ joǧary boluy biznestı damytuǧa kedergı keltırıp otyrǧanyn aitty. Käsıpker Erkebūlan Kenjeǧaliev jem öndıruşılerge dizel otynyn jeŋıldetılgen baǧamen bölu turaly ūsynys jetkızdı. Öz kezegınde Atyrau qalalyq mäslihatynyŋ deputaty Rafik Särsenov bügınde tozu körsetkışı 76%-ǧa jetken auyl şaruaşylyǧy tehnikasy parkınıŋ jai-küiıne nazar audardy.
«Tehnologiialyq jaŋartu normasy 6-8% bolǧanda, 2022 jyly auyl şaruaşylyǧy tehnikasyn jaŋartudyŋ naqty ıs jüzındegı deŋgeiı 4,4% qūrady. Soŋǧy 2 jylda tehnika qūnynyŋ ösuı baiqalady. 2023 jyly lizingke dep közdelgen 170 mlrd teŋge salanyŋ qajettılıgın ötemeidı. Bız lizing merzımın jaŋa tehnika üşın 15 jylǧa deiın (qazır 10 jyl), al ekınşı tehnika üşın 10 jylǧa deiın (qazır 7 jyl) ūzartudy ūsynamyz», – dedı ol.Būǧan jauap retınde Auyl şaruaşylyǧy vise-ministrı Amanǧali Berdalin agroönerkäsıptık keşendı damytudyŋ 2030 jylǧa deiıngı tūjyrymdamasy aiasynda «QazAgroQarjy» AQ-na jyl saiyn 30 mlrd. teŋgege deiın ūzaq merzımdı biudjettık nesie bölu josparlanǧanyn habarlady. Būl aqşa qazaqstandyq öndırıstıŋ auyl şaruaşylyǧy tehnikasyn satyp aluǧa jūmsalady. Al İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu vise-ministrı Azamat Beiısbekov otandyq maşina jasaudy qoldau üşın Maşina jasaudy damytudyŋ 2028 jylǧa deiıngı keşendı jospary äzırlengenın aitty. Būl qūjatta otandyq käsıporyndarǧa «DAMU» KDQ» AQ arqyly maşina jasau salasyndaǧy şaǧyn jäne orta käsıpkerlık subektılerıne nesie boiynşa subsidiia men kepıldık berıletını körsetılgen. Jer qoinauyn paidalanuşylardyŋ ofteik-kelısımşarttar jäne ūzaq merzımdı şarttar, kelısımşarttyq satyp alu şarttaryn (ofsettık kelısımder) jasasuy boiynşa mındettı talaptardy qosuy közdeledı. Sondai-aq, jiyn barysynda partiialyqtar balyq şaruaşylyǧy mäselelerın talqylady. Käsıpker Salamat Omarovtyŋ aituynşa, investisiialyq salymdar kezınde, şikı jäne öŋdelmegen balyqtardy eksporttauǧa tyiym salu nemese şekteuler engızuden balyq şaruaşylyǧy subektısıne keletın şyǧynǧa ötemaqy ülesın 40-50%-ǧa deiın ūlǧaitu, sondai-aq Jaiyq jäne Qiǧaş özenderınıŋ tübın tereŋdetu jūmysyn jürgızuge biudjetten qarajat qarastyru qajet. Ekologiia jäne tabiǧi resurstar ministrlıgınıŋ aqparaty boiynşa biyl ūzyndyǧy 98,8 km bolatyn özen tübın tereŋdetu jūmysyn jürgızuge 3 mlrd. teŋge qarastyrylǧan. Jyl basynan berı Jaiyq özenınde 5 km, Qiǧaş özenınde 8 km tereŋdetu jūmysy atqaryldy.
«Özenderdıŋ tübın tereŋdetu jūmysy jüielı türde jürgızıluı tiıs. Äsırese, Jaiyq özenınıŋ saǧasynda, öitkenı onyŋ tereŋdıgı jetkılıksız bolǧandyqtan, barlyq balyq aulau kemelerı erkın jüre bermeidı. Atyrau qalasynda ornalasatyn jäne tübın tūraqty negızde tazartatyn arnaiy mekeme qūru tiımdırek bolar edı. Taǧy bır oŋ nätije Kaspii teŋızınen Jaiyq özenıne uyldyryq şaşu üşın bekıre jäne basqa da balyq türlerınıŋ ötuıne jaǧdai jasaudyŋ arqasynda balyq populiasiiasy köbeietın bolady», - dedı Eldar Jūmaǧaziev.Qorytyndylai kele, partiia Hatşysy Eldar Jūmaǧaziev auyl şaruaşylyǧy mäselelerın şeşu şaǧyn jäne orta biznestıŋ damuyna serpın beretının atap öttı. Otyrys qorytyndysy boiynşa Keŋes Ükımet pen memlekettık organdarǧa joldaityn bırqatar ūsynysty qabyldady. Biznes-qoǧamdastyq ökılderınıŋ salalyq ministrlıktermen jäne jergılıktı atqaruşy organdarmen osyndai kezdesulerın partiia basqa öŋırlerde de jalǧastyratyn bolady. Aita ketu kerek, «AMANAT» sailaualdy baǧdarlamasy aiasynda aldaǧy bes jylda partiia agrarlyq salany subsidiialau jüiesın jaqsartuǧa, jem-şöp öndırısın damytuǧa, sondai-aq bükıl öndırıs tızbegı boiynşa mal şaruaşylyǧynyŋ qordalanǧan mäselelerın şeşuge yqpal etedı. Mäselen, auyl halqynyŋ tabysyn arttyru üşın jeke qosalqy şaruaşylyqtar kooperasiiasy arqyly «Auyl amanaty» jobasy ıske qosyldy, oǧan qatysuşylar jeŋıldetılgen nesie ala alady. Biyl jobany ıske asyruǧa 100 mlrd teŋge bölındı. Sondai-aq, 2027 jyldyŋ soŋyna deiın AÖK-te 500 mlrd teŋgeden kem emes somaǧa 100-den astam investisiialyq jobany ıske asyru josparlanuda.
