Atyraý oblysy negizinen Reseıdiń jaqyn aımaqtarynan ákelinetin azyq-túliktiń 70%-na deıin ımporttaıdy. Osylaısha, aımaq sheteldik fermerlerdi «asyrap» otyr. Otandyq azyq-túlik óndirisin damytýdyń mańyzdylyǵy týraly «AMANAT» partııasy Atyraý oblystyq fılıaly janyndaǵy Ekonomıka, kásipkerlik jáne agrarlyq sektor máseleleri jónindegi keńestiń otyrysynda aıtyldy.
Partııa Hatshysy Eldar Jumaǵazıev atap ótkendeı, elimiz boıynsha eń úlken tabys Atyraý oblysynda degen sóz jıi aıtylady. Biraq, ókinishke qaraı, tabys qansha kóp bolsa da, onyń ekinshi aınalymy joq, qarajat ımport arqyly elden «shyǵyp ketip jatyr». Sondyqtan aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi óńirlerdi sýbsıdııalaý tásilderin qaıta qaraýy tıis.
«Eń ózekti másele sýbsıdııalaý saıasatynyń qanshalyqty tıimdiligine qatysty bolyp otyr. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń saıasaty – barlyq óńir úshin birdeı ereje. Al biz tabıǵaty jáne klımattyq jaǵdaılary qolaısyz aımaqtarǵa erekshe kózqaras qajet dep sanaımyz. Qazir Atyraý oblysyndaǵy azyq-túliktiń 70%-y ımporttalady. Olar negizinen Reseıdiń kórshiles oblystarynan ákelinedi. Sonda biz reseılik fermerdi asyrap jatyrmyz ba? Qandaı jaǵdaı bolsa da, azyq-túlik taýarlaryn ózimiz óndiretindeı etý qajet», - dedi Eldar Jumaǵazıev.
Sondaı-aq, partııa Hatshysy óńirde otandyq ónimmen qamtylý deńgeıiniń tym tómendigin eskere otyryp, Atyraý oblysynda aýyl sharýashylyǵyn, tamaq jáne balyq ónerkásibin, mashına jasaýdy damytý baǵdarlamasyn ázirleý qajettiligi týyndaǵanyn alǵa tartty.
Bul rette, jergilikti fermerler janar-jaǵarmaı baǵasynyń joǵary bolýy bıznesti damytýǵa kedergi keltirip otyrǵanyn aıtty. Kásipker Erkebulan Kenjeǵalıev jem óndirýshilerge dızel otynyn jeńildetilgen baǵamen bólý týraly usynys jetkizdi. Óz kezeginde Atyraý qalalyq máslıhatynyń depýtaty Rafık Sársenov búginde tozý kórsetkishi 76%-ǵa jetken aýyl sharýashylyǵy tehnıkasy parkiniń jaı-kúıine nazar aýdardy.
«Tehnologııalyq jańartý normasy 6-8% bolǵanda, 2022 jyly aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn jańartýdyń naqty is júzindegi deńgeıi 4,4% qurady. Sońǵy 2 jylda tehnıka qunynyń ósýi baıqalady. 2023 jyly lızıngke dep kózdelgen 170 mlrd teńge salanyń qajettiligin ótemeıdi. Biz lızıng merzimin jańa tehnıka úshin 15 jylǵa deıin (qazir 10 jyl), al ekinshi tehnıka úshin 10 jylǵa deıin (qazir 7 jyl) uzartýdy usynamyz», – dedi ol.
Buǵan jaýap retinde Aýyl sharýashylyǵy vıe-mınıstri Amanǵalı Berdalın agroónerkásiptik keshendi damytýdyń 2030 jylǵa deıingi tujyrymdamasy aıasynda «QazAgroQarjy» AQ-na jyl saıyn 30 mlrd. teńgege deıin uzaq merzimdi bıýdjettik nesıe bólý josparlanǵanyn habarlady. Bul aqsha qazaqstandyq óndiristiń aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn satyp alýǵa jumsalady.
Al Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý vıe-mınıstri Azamat Beıisbekov otandyq mashına jasaýdy qoldaý úshin Mashına jasaýdy damytýdyń 2028 jylǵa deıingi keshendi jospary ázirlengenin aıtty. Bul qujatta otandyq kásiporyndarǵa «DAMÝ» KDQ» AQ arqyly mashına jasaý salasyndaǵy shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektilerine nesıe boıynsha sýbsıdııa men kepildik beriletini kórsetilgen. Jer qoınaýyn paıdalanýshylardyń ofteık-kelisimsharttar jáne uzaq merzimdi sharttar, kelisimsharttyq satyp alý sharttaryn (ofsettik kelisimder) jasasýy boıynsha mindetti talaptardy qosýy kózdeledi.
Sondaı-aq, jıyn barysynda partııalyqtar balyq sharýashylyǵy máselelerin talqylady. Kásipker Salamat Omarovtyń aıtýynsha, ınvestıııalyq salymdar kezinde, shıki jáne óńdelmegen balyqtardy eksporttaýǵa tyıym salý nemese shekteýler engizýden balyq sharýashylyǵy sýbektisine keletin shyǵynǵa ótemaqy úlesin 40-50%-ǵa deıin ulǵaıtý, sondaı-aq Jaıyq jáne Qıǵash ózenderiniń túbin tereńdetý jumysyn júrgizýge bıýdjetten qarajat qarastyrý qajet.
Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń aqparaty boıynsha bıyl uzyndyǵy 98,8 km bolatyn ózen túbin tereńdetý jumysyn júrgizýge 3 mlrd. teńge qarastyrylǵan. Jyl basynan beri Jaıyq ózeninde 5 km, Qıǵash ózeninde 8 km tereńdetý jumysy atqaryldy.
«Ózenderdiń túbin tereńdetý jumysy júıeli túrde júrgizilýi tıis. Ásirese, Jaıyq ózeniniń saǵasynda, óıtkeni onyń tereńdigi jetkiliksiz bolǵandyqtan, barlyq balyq aýlaý kemeleri erkin júre bermeıdi. Atyraý qalasynda ornalasatyn jáne túbin turaqty negizde tazartatyn arnaıy mekeme qurý tıimdirek bolar edi. Taǵy bir oń nátıje Kaspıı teńizinen Jaıyq ózenine ýyldyryq shashý úshin bekire jáne basqa da balyq túrleriniń ótýine jaǵdaı jasaýdyń arqasynda balyq popýlıaııasy kóbeıetin bolady», - dedi Eldar Jumaǵazıev.
Qorytyndylaı kele, partııa Hatshysy Eldar Jumaǵazıev aýyl sharýashylyǵy máselelerin sheshý shaǵyn jáne orta bıznestiń damýyna serpin beretinin atap ótti.
Otyrys qorytyndysy boıynsha Keńes Úkimet pen memlekettik organdarǵa joldaıtyn birqatar usynysty qabyldady. Bıznes-qoǵamdastyq ókilderiniń salalyq mınıstrliktermen jáne jergilikti atqarýshy organdarmen osyndaı kezdesýlerin partııa basqa óńirlerde de jalǵastyratyn bolady.
Aıta ketý kerek, «AMANAT» saılaýaldy baǵdarlamasy aıasynda aldaǵy bes jylda partııa agrarlyq salany sýbsıdııalaý júıesin jaqsartýǵa, jem-shóp óndirisin damytýǵa, sondaı-aq búkil óndiris tizbegi boıynsha mal sharýashylyǵynyń qordalanǵan máselelerin sheshýge yqpal etedi.
Máselen, aýyl halqynyń tabysyn arttyrý úshin jeke qosalqy sharýashylyqtar kooperaııasy arqyly «Aýyl amanaty» jobasy iske qosyldy, oǵan qatysýshylar jeńildetilgen nesıe ala alady. Bıyl jobany iske asyrýǵa 100 mlrd teńge bólindi.
Sondaı-aq, 2027 jyldyń sońyna deıin AÓK-te 500 mlrd teńgeden kem emes somaǵa 100-den astam ınvestıııalyq jobany iske asyrý josparlanýda.
