2011 jyly 16jeltoqsan künı Jaŋaözen qalasynda mūnaişylar ereuılge şyqqan. Sol künı alaŋǧa ädıldıktı talap etıp şyqqandarǧa polisiia oq atyp, köp adam auyr jaraqat alǧan bolatyn. Oqiǧany öz közımen körıp, aqparat taratqan jurnalisterdıŋ bırı Örken Joiamergenmen «Adyrna» tılşısı sūhbattasty.
- Aqtauǧa alǧaş barǧan uaqytyŋyzdy aityp berseŋız. - Men ol kezde Stan beineportalynda bolatynmyn. Oqiǧadan bır jyl būryn menı osy beineportalǧa şyǧaruşy redaktor etıp şaqyrady. Al 2011 jyly bırneşe aiǧa sozylǧan Maŋǧystau mūnaişylarynyŋ narazylyǧy bolady. Sodan keiın bızdıŋ redaksiia menı Aqtauǧa jıberetın boldy. Eŋ äuelı Aqtauǧa 1 aptaǧa barǧanmyn. Mūnaişylardyŋ arasyna baryp jürıp, üirendık. Aqtauǧa jiı baryp, mūnaişylarmen jaqyn aralasyp ketken edık. Olar tıptı bızge abai boludy jiı eskertıp jüretın. - 12 jyl būrynǧy oqiǧaǧa toqtalyp ötsek. Almatydan arnaiy Aqtauǧa ūşyp barǧanyŋyz turaly öz estelıgıŋızde aitqan edıŋız. Sol sättegı ışkı sezımdı aityp berıŋızşı. - Jaŋaözen oqiǧasy bastalǧanda redaksiiadan 1 jurnalist, 1 teleoperator, 1 oqqaǧarmen barǧan bolatynbyz. Bızge oqqaǧar bergen sebebı sol jyly qazan aiynda maǧan jäne operatorǧa qastandyq jasalǧan edı. Aqtau qalasynda ıssaparda jürgen menı jäne qasymdaǧy operator jıgıttı beisbol taiaǧymen sabap, travmatikalyq tapanşamen atyp ketken... Sol 16 jeltoqsan künı Almatydan Aqtauǧa sonda jūmys ıstep jatqan ärıptesterdı almastyruǧa jol tartamyz. Jaldamaly päterımızge zattarymyzdy tastap, Jaŋaözenge qarai jolǧa şyǧamyz. Jarty jolǧa kelgenımde mūnaişylar maǧan habarlasady. «Örken, bızdı atyp jatyr!» dedı. Men ol jaqqa jaqyn aralasyp ketken mūnaişylardy köremın dep köterıŋkı köŋıl küimen bara jatqanmyn. Äuelde tüsınbei qaldym. «Kımdı? Nege? Qalai atyp jatyr?» dep sūrap edım «Bızdı... Travmatika-au deimın... Sen qaşan kelesıŋ?» dep jauap berdı. Tüsınbei şopyrǧa «bas, bas» degenımız esımde. Jaŋaözenge jetkenşe ärıptesım Şerniiaz Şaǧataiǧa habarlasyp otyrdym. Jaŋaözen qalasynda bırneşe aiǧa jalǧasqan mūnaişylar ereuılı kezınde polisiianyŋ atqanyn keiın Şerniiaz rastady. Jaŋaözenge jaqyndaǧanda qalanyŋ bırneşe tūsynan äuege qoiu tütın köterılıp jatqanyn baiqadyq. Keiın bılgenımızdei, örtenıp jatqan qalalyq äkımdık ǧimaraty men «Aruana» qonaq üiı eken.Ärıptestermen sol jerde aqyldasqannan keiın ekı kölıkke bölınıp, bırımız oqiǧa ornyna kettık, ekınşımız ǧimarattyŋ töbesıne köterıldık. Sebebı ol kezde bızde dron degen dünie joq. Solai tüsırılgen videonyŋ bärın jinaqtap, aqparatty redaksiiaǧa jıberu üşın Aqtauǧa qaita attandyq. - Narazylyq qalai örbıdı? - Jaŋaözen qalasynyŋ ortalyǧyndaǧy Täuelsızdık alaŋy jetı ai boiy jergılıktı «Özenmūnaigaz» kompaniiasyna eŋbek jaǧdaiy men eŋbekaqy tölemıne qatysty talap qoiyp, ereuıl ötkızıp jatqan mūnaişylar jinalatyn oryn bolyp ketken. Sol jerdegı adamdarmen tıldesıp olardyŋ şegınıp ketkenın bıldık.Alaŋda qaruly äskerler tūr. Bız qaitadan Jaŋaözenge bet aldyq.Ol jaqta ūialy telefon jäne internet bailanysy ajyrap qalǧan. Maŋǧystau oblysy ortalyǧyna kele jatqanymyzda Aqtau-Jaŋaözen tasjolymen Jaŋaözenge qarai bet tüzegen äskeriler men polisiia tielgen jiyrma şaqty avtobus, äskeri kölıkter men bırneşe BTR qarsy kezdestı. Äueden ekı tıkūşaqty baiqaǧanym bar. -Oqiǧa kezınde auruhanadaǧy jaralylardyŋ syimai jatqanyn aitqan edıŋız. Tıptı bıraz tanys mūnaişyny tanymai qalǧanyŋyz turaly da äŋgımelegen bolatynsyz. - İä, Aqtaudaǧy oblystyq auruhanaǧa bardyq. Sol kezde tuystaryna oq tigender men sol künı habarsyz ketken jaqyndaryn ızdegen adam tolyp jürgen edı. Bız barǧan kezde auruhanaǧa 5 jedel järdem kölıgı keldı. Kölıkten adamdar zembılge sap köterıp tüsırgen bır jas jıgıt «aiaǧym» dep aiqailap jatty. Taǧy bır adam jaraqatyn auyrsynyp älsız ǧana yŋyrsumen boldy. Auruhanada türlı dybystar şyǧyp jatty. Osy jerde bız jolyqtyrǧan mūnaişy Şolpan Ötekeeva Jaŋaözende kündız alaŋda bolǧan oqiǧa kezınde küieuıne oq tiıp, auyr jaralanǧanyn aityp berdı. Jeltoqsannyŋ 16-sy tünde Jaŋaözennen Aqtau auruhanasyna jetkızılgen 5 adamnyŋ ekeuı qaza bolǧanyn taŋerteŋ estıdık. Jergılıktı uaqytpen tüngı saǧat 2:30-ǧa deiın auruhana maŋynda jürıp, jinaǧan aqparattan habar äzırlep, redaksiiaǧa jöneltu üşın Aqtaudaǧy jaldamaly päterımızge qaittyq. - Bailanys joq kezde ekı ärıptesıŋızben qalai bailanysta boldyŋyzdar? - Jaŋaözende bızden bölınıp qalǧan ekı ärıptesterımız päterde boldy. Bır-bırımızdı aman-esen körgen kezde balaşa quandyq. Men oǧan deiın adam balasyn körgende quanbaǧan şyǧarmyn. Jaŋaözende telefon bailanysy ajyrap qalǧandyqtan bızdıŋ jaǧdaiymyzda beihabar qalǧan olar qatty alaŋdapty. Tıptı bızdı öltırıp kettı dep te oilaǧan eken. - Qaitys bolǧan turaly mälımet ala aldyŋyzdar ma? - Köşedegı mäiıtke kezıktık. Qala tūrǧyny eken, Jaŋaözennıŋ ainalasynda tūrady eken. Jeltoqsannyŋ 17-ı künı taŋerteŋ Viktor ekeumız Jaŋaözenge qaita keldık. Mūnaişylarmen kezdesıp, sūqbat aldyq. Jolda kele jatyp, Täuelsızdık alaŋyna aparatyn ortalyq köşelerdıŋ bırınde jol şetınde bır adamnyŋ jatqanyn kördık. Kölıkten tüsıp, janyna barǧanymyzda jerde jatqan jıgıttıŋ qaza bolǧanyn tüsındık. Marqūmnyŋ oŋ jaq betınen tigen oq tigen. Aşyq qalǧan janaryna qan men jas tūnyp qalypty. Mäiıtten aulaǧyraq jerde bas kiımı jatyr. Sol maŋda jinalyp tūrǧan bır top jıgıt te tūr. Adamdarǧa ne bolǧan dep te oilap qoiamyn. Keiınnen jedel järdem şaqyryp qoiǧanyn aitty. Ol kezde premerdıŋ orynbasary Ömırzaq Şükeev bolatyn. 17-sı künı bız Aqtauǧa qaitqannan kezde Jaŋaözende sol sätte kommendanttyq saǧat jariialanǧan. Bızge kıru qiynǧa soqty. Arandatuşylar bar ma sony anyqtau maqsatynda jariialanǧan şekteu şaralary edı. Bilık jurnalisterdı poliseilermen bırge kırgızdı. Adamdardy qorlau, ūryp-soǧu köp boldy. Menıŋ körgenım sol. - Ereuıl kezınde qanşa adam qaitys boldy? - 16 ne 18 adam qaitys boldy ǧoi deimın. 1985 jylǧy bır kısı qaitys boldy, atylǧandar bar, Kenjebek ne Kenjeǧali degen kısını roddomnan kele jatqanynda polisiia qyzmetkerlerı ūstap, ūryp-öltırgen. Sondai oqiǧalar köp boldy. Keiınosy kezde körgenderımdı tızbelep «Men körgen Jaŋaözen» estelıgın jazdym. Onyŋ jazyluyna jurnalist Käken Qamzin aǧamyz sebepker boldy. - Sūhbatyŋyzǧa raqmet!Symbat Nauhan
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
