Är memleket saiasatynyŋ eŋ maŋyzdy qūramdas bölıgı – onyŋ qūqyqtyq negızı bolyp tabylady. Qūqyqtyq normalar saiasatqa ony anyqtaityn, ämbebap qūqyqtyq keŋıstıktı qūraityn, saiasi proseske qatysuşylardyŋ qūzyrettılıgınıŋ negızın belgıleitın progressivtı dinamikanyŋ maŋyzdy bölıgın qūraidy. Qazırgı qoǧam ömırınde qūqyqtyŋ rölı kürt öskenın, ärı qarai da ölşeusız ösetının aita ketken jön. Būl bızdıŋ qoǧam, jeke jäne zaŋdy tūlǧalar özderınıŋ özektı mäselelerın şeşu üşın zaŋdy belsendırek paidalana bastaǧanymen tüsındırıledı. Qazaqstandaǧy qūqyq salasynyŋ damuyna da osy faktor sebep boldy.
Qazaqstan – demokratiialyq, zaiyrly, qūqyqtyq memleket. Ärbır zaiyrly, qūqyqtyq memleketterdegı sekıldı Qazaqstannyŋ da eŋ basty bailyǧy - adam jäne adamnyŋ ömırı, qūqyqtary men bostandyqtary. Är adam saiasi nemese basqa da nanym-senımderıne, tılıne, dınıne, ūlttyq, nemese äleumettık tegıne, näsılıne, tür-tüsıne, jynysyna, äleumettık toptaryna nemese basqa da belgılerıne qaramastan teŋ qūqyly. Jäne de ärbır adam öz qūqyqtary men bostandyqtaryn sot arqyly qorǧauǧa, qalpyna keltıru üşın sotqa jügınuge qūqyǧy bar. Ärbır adamnyŋ jäne azamattyŋ qūqyqtarynyŋ zaŋ aldynda teŋ boluy Qazaqstan Respublikasy Konstitusiiasymen kepıldendırılgen. Qazaqstanda adam qūqyǧy qalai qorǧalady? Osy saualǧa jauap bereiık. Adam qūqyqtary degenımız – adamnyŋ öz oiyn, maqsatyn, müddesın zaŋ aiasynda jüzege asyru mümkındıgı. Jalpy adam qūqyqtary tabiǧi jäne äleumettık bolyp ekıge bölınedı. Tabiǧi qūqyqtar degenımız – adam tırşılıgınen tuyndaityn qūqyqtar. Iаǧni, adamnyŋ erkın ömır süruı, onyŋ bostandyǧyna qol sūǧylmauy t.b. Al äleumettık qūqylar degenımız – adamnyŋ memleketpen özara äreketı prosesınde paida bolatyn qūqyqtar. Iаǧni bılım alu, eŋbek etu, azamattyq alu, sot ädıldıgıne jügınu, erkın jürıp-tūru t.b.
Sol sebeptı, qūqyqtyq normativterdıŋ ıske asyryluyn zertteuge bailanysty qoǧam jaŋa şeşımderdı talap etedı. Būl memlekettıŋ qūqyqtyq saiasaty salasyndaǧy tiıstı baǧdarlamalardy, zaŋnamalyq jūmystyŋ ūzaq merzımdı jäne jyldyq josparlaryn jäne eldıŋ normativtık qūqyqtyq aktılerın äzırleu üşın negız bolyp tabylady. Onyŋ memlekettık qūqyqtyq mındetterge qol jetkızudıŋ maŋyzdy qūraly bolyp tabylatyn memlekettık bilık instituttarynyŋ tiımdı jūmysyn qamtamasyz etuge baǧyttaluy özektı mäsele. Elımızdıŋ aldaǧy jyldardaǧy qūqyqtyq saiasatynyŋ negızgı basymdyqtaryn aiqyndaityn tūjyrymdama qūqyq salalaryn belsendı jetıldıruge jäne qazaqstandyq zaŋnamanyŋ jaŋa buynyn qalyptastyruǧa ǧana emes, sonymen bırge azamattardyŋ qūqyqtary men bostandyqtaryn naqty qorǧaudaǧy sot jäne qūqyq qorǧau organdarynyŋ tiımdı jūmysyna baǧyttaluy kerek. Qazaqstanda qūqyqtyq memlekettı qalyptastyrudyŋ negızgı mındetı konstitusiialyq normalardyŋ ömırşeŋdıgın, zaŋ men sot aldynda barlyǧynyŋ teŋdıgın, ekı jaqtyŋ da özara jauapkerşılıgın qamtamasyz etetın saiasi, qūqyqtyq jäne basqa da kepıldıkter jüiesın qūrudy közdeidı. Ädılet ministrlıgı jyl saiyn memlekettık organdarmen bırlesıp jeke sot oryndauşylarynyŋ, notariustar, zaŋ konsultanttary palatalarynyŋ, advokattar alqalarynyŋ, volonter-studentterdıŋ jäne ükımettık emes ūiymdardyŋ qatysuymen halyqtyŋ qūqyqtyq mädenietın, qūqyqtyq mınez-qūlyq daǧdylaryn jäne qūqyqtyq sanasyn qalyptastyruǧa baǧyttalǧan «Ädılet keŋes beredı», «Aşyq esık künderı» «Qoǧamdyq qabyldau», «Halyq zaŋgerı», «Zaŋ keruenı» qūqyqtyq konsultasiia beru aksiialaryn ötkızedı.
Mūndai şaralardyŋ maqsaty – azamattardyŋ qūqyqtyq normalary turaly bılımın arttyru, azamattardyŋ öz qūqyqtary men müddelerın qorǧaudy, naqty jaǧdailarda qūqyqtyq bılımdı praktikalyq qoldanudy üiretu, azamattar üşın qūqyqtyq aqparat pen bılım beru resurstarynyŋ qoljetımdılıgın arttyru, osylaişa ärkım qūqyqtyq mäseleler boiynşa qajettı bılım men tüsınık ala alady. Sondai-aq 2023-2024 jyldarǧa arnalǧan «Qūqyqtyq mädeniet» arnaiy jobasynyŋ tūjyrymdamasyn ıske asyru boiynşa jūmystar jasaluda. «Qūqyqtyq mädeniet» arnaiy jobasynyŋ maqsaty – Qazaqstan halqynyŋ qūqyqtyq mädenietı men qūqyqtyq sanasyn qalyptastyru, qūqyqtyq mınez-qūlyq daǧdylaryn qalyptastyru. Arnaiy joba aiasynda jergılıktı atqaruşy organdardyŋ ükımettık emes ūiymdarmen (ÜEŪ) jäne qoǧamdyq bırlestıktermen, halyqty jūmyspen qamtu ortalyqtarymen, basqa da oqu oryndarymen yntymaqtastyqqa müddelı bılım beru ūiymdarymen ärıptestık bailanysy jüzege asyryluda. Osylaişa, memleket azamattardyŋ qūqyqtyq sauattylyǧy men qūqyqtyq sanasynyŋ damuyn, olardyŋ äkımşılık jäne sot öndırısınde zaŋmen qorǧalatyn müddelerın, sondai-aq halyqtyŋ keŋ auqymynyŋ bılıktı zaŋ kömegıne qol jetkızuın qamtamasyz etetın jaǧdailar jasaidy.
