Memleket basşysy Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ «Ädılettı Qazaqstan: bırlık, tūraqtylyq, damu» atty HHHII sessiiasynda, «elımızdıŋ täuelsızdıgı jäne aumaqtyq tūtastyǧy bärınen qymbat» degen edı. Rasynda, şekara şebınqorǧau, ūly eldıŋ ūly mūrattary jolyndaǧy eŋasyl ısı.
1991 jyldan berı etek-jeŋın tırnektep jinaǧaneldıŋ bügıngı bolmysyna tamsana qaraityn älemelderı az emes. Olardyŋ ışınde keŋ baitaqjerımızge köz alartyp, elımızdıŋ aumaqtyqtūtastyǧyn küiretu üşın tasadan tas atatyndarybar ekenı jasyryn emes. Artqa şegınıs jasapqarasaq, egemen el, beibıt kün üşın beimaza küikeşıp, sürleu joldan öttı.
Täuelsızdık üşın tegeurındı tartys 1990 jyldyŋqazan aiynda Deklarasiia qabyldaudan bastaldy. Bas qūjatta azat elge tän barlyq belgılerıaişyqtaldy. Eŋ bastysy, elımızdıŋ täuelsızdıgımen aumaqtyq tūtastyǧyn qorǧau üşınKonstitusiialyq zaŋda özındık äskeriqūrylymdardy – Qaruly Küşterdı, Respublikalyqgvardiiany, ışkı jäne şekara äskerlerın qūruqarastyryldy. Qazaqstannyŋ konstitusiialyqdamu üderısınıŋ bai tarihy bar. Qazırgı uaqyttamemlekettık qūrylystyŋ tarihi mındetterınşeşude ülgı bola alady.
Tıptı, halaqaralyq saiasi arenada el PrezidentıQasym-Jomart Toqaev memleketterdıŋ egemendıkteŋdıgı men aumaqtyq tūtastyǧyn qūrmetteukerektıgın aşyq aityp jürgenı mälım.
Prezident, Niu-Iorkte ötken Bırıkken ŪlttarŪiymy Bas Assambleiasynyŋ 77-sessiiasynda «memlekettıŋ egemendı teŋdıgı, memleketterdıŋaumaqtyq tūtastyǧy, memleketterdıŋ beibıt qatarömır süruı siiaqty eŋ maŋyzdy üş qaǧidattyŋaraqatynasyn qaita qarauymyz kerek. Būl üşqaǧida bır-bırıne täueldı, – degen edı.
Memleket basşysy aitqan üş qaǧida, üş taǧan özornyn saqtaityn bolsa, memleketter arasyndaǧyyntymaqtastyq nyǧaia tüserı sözsız.
Jalpy, Qazaqstan ūlttyq müddelerdı qorǧaudy ūstanyp, aumaqtyq tūtastyqty qorǧauǧa basymdyq bergenı ämbege aian.
Sözdımızdıŋ basynda tılge tiek etken memlekettıkşekara- aumaqtyq tūtastyq pen qauıpsızdıktıŋnegızı. Öitkenı, Otan-şekaradan bastalady. Qazaqstannyŋ qaryştap damuyndaǧy bastapqynüktede şekara şebınen bastalǧany dausyz.
Täuelsızdıktı saqtau, aumaqtyq tūtastyqty qamtamasyz etu – tynyştyq pen tūraqtylyqtyŋ myzǧymas qorǧany. Eldıgımızdı aişyqtaityn baǧa jetpes būl qūndylyqtyŋ, iaǧni «Qazaqstan Respublikasynyŋ Memlekettık şekarasy turaly» Zaŋnyŋ küşıne engenıne bügın tura 27 jyl toldy. 1993 jyldyŋ 26 aqpanynda osy tarihi räsımnıŋ sätı tüstı. Täuelsızdık alǧannan keiıngı kezek küttırmes basty mındettıŋ bırı – körşıles eldermen özara kelısıp, şekarany bekıtu edı. Elbasy N.Ä.Nazarbaev tiıstı vedomstvolarǧa eldıŋ bırlıgın jäne aumaqtyq tūtastyǧyn qamtamasyz etu üşın şekaralas memlekettermen QR memlekettık şekarasyn zaŋdy türde resımdeu üderısın bastaudy tapsyrdy. Jer kölemı jönınen älemde toǧyzynşy oryn alatyn Qazaq elındegı şekaranyŋ jalpy ūzyndyǧy 13394 km. Europa men Aziianyŋ tüiısken jerınde ornalasqan bızdıŋ el bes memleketpen şektesedı. Bır qyzyǧy, Qazaqstan men Resei arasyndaǧy şekara – älemdegı eŋ ūzyn qūrlyqtyq şekara bolyp sanalady. Ūzyndyǧy – 7512 km. Qytai elımen arada 1700 km şekara bolsa, eldıŋ oŋtüstıgınde Türkımenstan (426 km), Özbekstan (2354 km), Qyrǧyzstan (1241 km) bar. Syrt közge jeŋıl körıngenımen, şekarany şegendeude ekıjaqty bırqatar mämılege qol qoiyldy, şekaralyq maŋyzdy uaǧdalastyqtarǧa qol jetkızıldı. Bügınde egemendıktıŋ 30 jyldyǧyn atap ötıp otyrǧan Qazaq elı tarihi tūrǧydan öte qysqa merzım ışınde şekarasyn şyn mänınde şegendep, ūlttyq qauıpsızdıgınıŋ ırgetasyn bekıtıp, tūraqty damudyŋ sara jolyna tüstı.
Bügıngı künde memleket basşysynyŋ şekaralardy demarkasiialau jäne delimitasiialau jönındegı naqty, jedel jäne jan-jaqty jūmysyna , äskeri ärı saiasi sarapşylar oŋ baǧasyn berıp, Prezidenttıŋ būl şeşımın «saiasattyǧy eŋ joǧary şeberlık» dep baǧa bergen bolatyn. Būl degenımız, el aumaǧynda, memlekettık deŋgeide qapuıpsızdıkpen tūraqtylyq tegeurın tapqanynyŋ körınısı.
İä, el ırgesınde tynyştq bolmai, jarqyn bolaşaq joq. Memleket Basşysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyŋ qauıpsızdıgı turaly oilauymyz qajet, dep ünemı aityp jüredı.
«Qazırgı halyqaralyq jaǧdaiǧa qysqaşa toqtalǧym keledı. Özderıŋız bıletındei, älemdegı jaǧdai öte şielenıstı boldy. Mūndai qiyn jaǧdaida Qazaqstan halyqaralyq ūiymdarda, bırınşı kezekte BŪŪ-da dauys beru kezınde beitarap pozisiiany ūstanady. Būl bızdıŋ ūlttyq müddelerımızge säikes keledı. Bız üşın eŋ maŋyzdysy-halqymyzdyŋ aumaqtyq tūtastyǧy men äl-auqaty. Sondyqtan bız parasattylyq pen şydamdylyq tanytuymyz kerek, arandatuşylarmen kezdesuge bolmaidy», – degen edı Türkıstan halqymen kezdesuınde QR Prezidentı.
Şynymen de, Qasym-Jomart Kemelūly aitandai, «halqymyzdyŋ küşı – bırlıkte, parasattylyqta jäne toleranttylyqta».
Sondai-aq, Toqaev öz sözınde, «Eger bız būl qūndylyqtarǧa adal bolmasaq, bızdıŋ elımızge ülken qauıp tönıp tūr. Memleketterdıŋ aumaqtyq tūtastyǧy myzǧymas boluy kerek. Būl negızgı qaǧida. Men būl turaly ärqaşan halyqaralyq arenada aşyq jäne anyq aittym. Jaqynda Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ eŋ biık tribunasynan söilegen sözımde men būl turaly taǧy da mälımdegenım kezdeisoq emes», – degen edı.
Sol sebeptı, Memleket basşysy ünemı eldegı qauıpsızdıktı basty orynǧa qoiyp keletının tarqatyp aitqan bolatyn.
