Alty aidyŋ qorytyndysy boiynşa Aqmola oblysynda 77 myŋnan astam adam AİTV-ǧa testıleuden öttı, būl ötken jylmen salystyrǧanda bes paiyzǧa artyq. Būl turaly oblystyq AİTV-infeksiiasynyŋ aldyn alu ortalyǧynyŋ ūiymdastyru-ädıstemelık bölımınıŋ meŋgeruşısı Sabira Aşimova mälım ettı.
Spikerdıŋ aituynşa, 2024 jyldyŋ alty aiyndaǧy epidemiologiialyq jaǧdai öŋırde tūraqty. Jaŋa jaǧdailardyŋ tırkeluınıŋ tömendeuı baiqalady. İnfeksiianyŋ negızgı berılu joly-jynystyq qatynas.
«Ortalyq halyqty AİTV-infeksiiasy turaly aqparattandyruǧa köp köŋıl böletının aitu maŋyzdy. Jäne, ärine, tekseruge şaqyru aldyn alu jūmystyŋ ajyramas bölıgı bolyp tabylady», - deidı SabiraAsenovna.Därıger atap ötkendei, web-autrich, PrEP nemese bailanysqa deiıngı aldyn alu siiaqty halyqaralyq aldyn alu strategiialardy paidalana otyryp, «Ziiandy azaitu» baǧdarlamasy arqyly aldyn alu şaralarǧa halyqtyŋ negızgı toptaryn belsendı tartu syrqattanuşylyqty azaitu türınde öz jemısın beredı. Halyq arasynda Kökşetau qalasynyŋ qoǧamdyq oryndarynda audio-beinerolikter, bannerler jäne jedel testıleu aksiialary arqyly äleumettık jarnama aqmolalyqtarǧa oŋ äser etedı. Osynyŋ arqasynda qoǧamda AİTV-men ömır süretın adamdarǧa stigma men kemsıtuşılık deŋgeiı tömendep, virusty jūqtyruǧa qatysty qauıpter turaly habardarlyq jäne olardyŋ densaulyǧyna qamqorlyq jasaudyŋ maŋyzdylyǧy artady. Mūnyŋ bärın bız AİTV-ǧa testıleuden ötetın adamdar sanynyŋ jyl saiyn artyp kele jatqandyǧy turaly aitatyn statistikadan baiqaimyz. Mäselen, soŋǧy üş jylda dinamikada AİTV märtebesın bıletınder sany 12 myŋǧa artty. Eŋ maŋyzdysy, jynystyq ömır süretın kez-kelgen adam, AİTV-ǧa testıleuden ötuı kerek. Qosymşa qauıp bolǧan jaǧdaida, mysaly, esırtkını qoldanu, märtebesı sız bılmeitın serıktespen qorǧalmaǧan jynystyq qatynasqa tüsu ereje boluy kerek. Aita ketsek, testıleuden ötken kezde terıs nätije - AİTV-ǧa antideneler tabylmaǧanyn körsetedı. Alaida, virustyŋ jasyryn kezeŋı bar ekenın este ūstaǧan jön, ol orta eseppen ekı aptadan üş aiǧa deiın sozyluy mümkın. Qauıptı mınez-qūlyq jaǧdaiynda testıleudı üş aidan keiın qaitalau qajet. Medisina mamandary osylai ūsynady. Oŋ nätije - AİTV-ǧa antideneler anyqtalsa, adam jūqtyrǧanyn bılemız. Diagnoz qoiu kezınde öte sirek kümändı nätijeler boluy mümkın. Būl ekı sebepke bailanysty boluy mümkın: bırınşısı – infeksiia jaqynda paida bolǧany jäne antideneler jetkılıksız öndırılgenı, ekınşısı – autoimmundy nemese metabolikalyq sipattaǧy sozylmaly aurular. Mūndai jaǧdailarda därıger taǧaiyndaityn qaita tekseru qajet bolady. Bıraq nätijege qaramastan, este ūstaǧandaryŋyz jön: bılım Sızge ıs-äreketke qosymşa nūsqaulyq beredı. Terıs nätije bolǧan jaǧdaida – qauıpsız jynystyq mınez-qūlyq täjıribesın jalǧastyru, al oŋ nätije bergende-immundyq jüiege odan ärı qauıp-qaterdı azaitu üşın antiretrovirustyq terapiiany qabyldaudy bastau.
