(Baqyt Äbjetpen qoştasu)
Baqyt jaily menıŋ mynau bılgenım.
Baqyt degen - bırde şattyq, bırde mūŋ.
Mūqaǧali
Baqyt kettı... Baq kettı... Baqyt ony ap kettı... Ol şynynda da özı ainalysqan zertteu salasyna baq qondyrǧan jıgıt edı. Şyǧystanuşy. İrantanuşy. Parsy tılınıŋ mamany. Akademik Seiıt Qasqabasovtyŋ tomaǧasyn alyp, topqa salǧan talantty şäkırtterınıŋ bırı. Ündı men parsy jädıgerlıkterınen tamyr tartatyn siujetterdıŋ tüp tabiǧatyna üŋılıp, kandidattyq dissertasiia qorǧady. Täuır ǧalymdar toptasqan Ädebiet jäne öner institutynda qyzmet ıstedı. Naizaǧaiǧa nan pısırıp alatyn (Qaltai Mūhamedjanov) jūlymyr pysyq bolǧan joq ol. Eleusızdeu jürdı. Eşkımnıŋ aldyn kespedı. Eşkımnıŋ betıne jel bop timedı. "Tek jürseŋ, toq jüresıŋ" dep aldy-artyn oilap, erteŋgı künın eskerıp häm eseptep otyratyndardyŋ da sanatynan emes-tı. Özınıŋ bükıl bolmys-bıtımı solai edı. Ataq pen şataqtan aulaǧyraq qonystandy. Bır künı oilanyp-tolǧanyp, tolqyp-tolǧatyp aldy da, Türkıstanǧa tartty. Türkologiianyŋ tütının tüzu ūşyruǧa üles qosqysy kelgen boluy kerek. Sol ketkennen mol kettı. Kielı şaharda da eşkımnıŋ aldyn oraǧan joq. Öz jönımen, öz sölımen ǧūmyr keştı. Eşkımge jük artpady, eşteŋege qūmartpady. Bır qaraǧanda būiyǧylau körınetın Baqyt Äbjet bauyrymyz türkıtanu mäselesıne kelgende öte tabandy edı.
"Türkıstanǧa bır kelıp,
Kongreske tırkelıp,
Talai adam bır künde,
Bolyp şyqty türkolog!"— degen şymşyma şumaqqa arqau bolǧan zertteuşılerdıŋ qataryna tap sonyŋ qosylmaityny anyq-ty. Kerısınşe, ol Türkıstanda qaita tülegen türkologiianyŋ ösıp-örkendeuıne ölşeusız eŋbek sıŋırdı. Baqyttyŋ özı qanşalyqty qarapaiym bolsa da, şiraq şyǧystanuşy retınde äldeqaşan moiyndalyp qoiǧan der edık. Onyŋ "Türkı jäne iran halyqtary ertegılerındegı mifologiialyq keiıpkerler", "Tūran jäne İran mädeni bailanystary" degen qos kıtaby aibarly akademikter men parasatty professorlardyŋ, daŋqty doktorlar men dürdei dosentterdıŋ jazu üstelınıŋ üstınde jatqanyn talai ret kördık. Mūndai baq ekınıŋ bırıne būiyra bermesı belgılı.
Negızı ata tegı Aral topyraǧyna tiesılı edı. Sonyŋ äserı me, ana bır jyly jaŋbyr-jaŋbyrdyŋ arasymen jürıp, Türkıstannan taiaq tastam jerdegı Qyzylordanyŋ aptabyna ekı-üş ai qaqtalyp, jūmys ıstep qaitqany bar. Sonda ǧoi sol tūsta Syr boiyn ruhani tūrǧydan jaŋǧyrtuǧa ketken Serıkbai Qosan ekeuı bır päterde tūryp, balyq quyrudan şeberlık synasatyny. Bälkım, qaisysymyz Araldyŋ naǧyz perzentı ekenbız dep bäsekege tüsken bolar.
Mūqaǧali Maqataevtyŋ mynadai bır öleŋ şumaqtary bar edı:
Baqyt jaily menıŋ mynau bılgenım.
Baqyt degen - bırde şattyq, bırde mūŋ.
Baqytty sol - tärık etıp tünderın,
Baqyt ızdep azaptansa, kımde-kım.
Mūqaŋ aitqandai, bızdıŋ Baqyttyŋ maŋdaiyna da "bırde şattyq, bırde mūŋ" ǧūmyr būiyrdy. Ol jūpyny tırlık keşken şyǧar, jūrt közıne tüspegen şyǧar, ataq-daŋqtan adalau bolǧan şyǧar, dabyraly älemnıŋ dübırlı dürmegıne ere qoimaǧan şyǧar... Bıraq Baqyt bärıbır baqytty ömır sürdı. Altyn asyqtai bes perzentke äke boldy. Zertteuşıler attap öte almaityn eleulı eŋbekter qaldyrdy. Sanaly tırlıgın sapaly ǧylym jasauǧa arnady. Ǧylymnyŋ qazanynda qainap, jalynynda jetıldı. Endı, mıne...
Baiaǧyda universitettı bıtırgen qyz-jıgıtter Alatau bökterınen alys aimaqtarǧa attanǧanda "Bırjola kettı dep qalma tym, Säl ǧana küte tūr, Almatym!", - dep qimai qoştasatyn edı. Al Baqyt būl joly oqyǧan-toqyǧan, ösken-öngen Almatysynan bıratola ketpek. Baqūl bol, Baqyt! Aldyŋnan jarylqasyn!
Baqyt ketıp barady... Sol baiaǧy jyly jymiysyn da, kümıs külkısın de äketıp barady...
