«El bolamyn deseŋ besıgıŋdı tüze» degen halqymyzdyŋ danalyǧynyŋ astarynda bütın bır memlekettıŋ bolaşaǧy jatyr. Ūrpaǧyn täi-täi basqannan adaldyq pen eŋbekqorlyqqa tärbieleitın babalarymyzdyŋ tälımınıŋ sabaqtastyǧy bügınde «Adal Azamat» jobasynyŋ maqsatymen ūştasuda. Osy joba aiasynda Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ Aqsaqaldar keŋesı ıs jüzınde auqymdy jūmystar atqaryp jatyr.
Ūly Dalanyŋ taǧdyry jalaŋ ūran, jalauly nauqanşyldyqpen şeşılmeitını äldeqaşan däleldengen. Jasyratyny joq, bız aityp otyrǧan nauqanşyldyqqa negızdelgen köptegen ideialardyŋ igılıgın köre almadyq. Ädılettı Qazaqstandy da äljuaz ideialarmen qūra almaitynymyzǧa köz jettı. Alaida, maqsatymyz – aiqyn, mūratymyz – asyl. Aiqyn maqsat – Täuelsızdıgımızdı tūǧyrly, asyl mūratymyz –eldıgımızdı ǧūmyrly etu!
Ädılettı qoǧam ädemı sözben emes, bekem bırlık, naqty ıspen ǧana qūrylatynyn uaqyt özı däleldep otyr. Bügıngı qoǧamnyŋ tynys-tırşılıgı, ädılettı qoǧam qūru jolyndaǧy barlyq ıs-äreketımız – erteŋgı tarih. Bolaşaq ūrpaq, erteŋgı tarih aldynda ūialmauymyz üşın qūndylyqtarǧa maŋyz berıp, qoǧamdy ızgılendırudıŋ ırkılıssız jolyn ızdeuge tiıs edık. Sol joldy Memleket basşysy Qasym-Jomart Kemelūly Toqaev nūsqady.
Ūlttyq Qūryltaidyŋ Atyrauda ötken «Adal adam – Adal eŋbek – Adal tabys» atty üşınşı otyrysynda Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Qasym-Jomart Kemelūly: «Elımızdegı ärbır azamat osy basty qūndylyqtardy berık ūstanuy kerek. Men ūsynǧan «Adal Azamat» ūǧymy mūnyŋ bärın tügel qamtidy. Sonymen bırge, būl Ädılettı Qazaqstan ideiasymen ündesıp jatyr. Bız osy ırgelı qūndylyqty ūrpaq sanasyna sıŋıre beruımız kerek.
Adal Azamat degenımız – jaqsy qasietterge ie bolyp, adal eŋbek etetın jäne tabysqa adal jolmen jetetın adam. Iаǧni, adaldyq pen ädıldıktı bärınen biık qoiady. Ozyq oily ūlt bolu üşın bükıl qoǧam sana-sezımın özgertıp, jaŋa qūndylyqtardy ornyqtyruy kerek. Ärbır adam «Adal Azamat» degen atqa laiyq bolsa, elımızde ädıl qoǧam ornaidy», – degen bolatyn.
Memleket basşysynyŋ būl sözınıŋ astarynda tarihi talap, salmaqty jauapkerşılık bar. Būl talap pen jauapkerşılık barşa qazaqstandyqtardyŋ ümıtın ükılendırıp, senımın serpıltıp tastady. Ömırşeŋ mümkındıkterge aşylǧan joldy mült jıbermei aŋdaǧan Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ Aqsaqaldar keŋesı Prezident ūsynysyna qoldau körsetıp, «Adal Azamat» jobasyna bastamaşy boldy. Osy jobanyŋ jetekşısı retınde, ızgı bastamanyŋ maqsaty men maŋyzy jaily oi terbetıp, söz qozǧauymnyŋ artyqtyǧy bolmas...
Moiyndauymyz kerek, däl qazırgı uaqytta bızdıŋ qoǧam ūlttyq qūndylyqtardan bırjola qol üzıp qalu qaupımen betpe-bet kelıp otyr. Qoǧamdy alaŋdatyp, kün tärtıbınen yǧyspai tūrǧan osy bır özektı mäselenı uşyqtyrmai şeşu uaqyt pen jauapkerşılıktı qajet etetını beseneden belgılı. Onyŋ syrtynda, älemnıŋ bırqatar elderınde şielenısıp tūrǧan geosaiasi ahual beibıtşılık besıgınde terbelgen bızdıŋ elge de qauıpsızdıkke bekem boludy emeurın etedı. Ol üşın qoǧamda bırlık pen tūraqtylyqty nyǧaityp, ädıldık pen zaŋ üstemdıgın ornyqtyru qajet. Sondai-aq, yrysty yntymaq pen berık tärtıp, jauapkerşılık qūndylyqtaryna negızdelgen jaŋa qoǧamdyq etika qalyptastyru mındetterı tuyndaidy. Sonymen qatar, bız öskeleŋ ūrpaq boiyna otansüigıştık ruh pen adamgerşılık qasietterdı tek qana ūlttyq qūndylyqtardy därıpteu arqyly ǧana sıŋıre alatynymyzdy uaqyt özı meŋzep otyr. Al, osynyŋ barlyǧy «Adal azamat» jobasynyŋ negızgı baǧyttarynda tolyq qamtylǧan.
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Ūlttyq Qūryltai otyrysynda söilegen sözınde: «Adal adam – Adal eŋbek – Adal tabys» – bır-bırınen ajyramaityn ūǧymdar. Osy üş taǧandy ozyq ärı tabysty elge ainaludyŋ basty kıltı deuge bolady. Balalar men jastardy tärbielep, olardyŋ boiyna osy ozyq qūndylyqtardy sıŋıruge airyqşa köŋıl bölınuı kerek», – dep atap öttı. Memleket basşysynyŋ osy bır oimaqtai ǧana oiynda tūǧyrly tūjyrym, maŋyzdy maqsat jatyr. Ūlttyq Qūryltai otyrysy men Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ HHHIII sessiiasynda Prezident jüktegen mındetterden tamyr tartqan «Adal Azamat» jobasy tūtastai qoǧamdyq sanany Otan igılıgı jolyndaǧy ortaq müddelerge oi jūmyldyruǧa şaqyrady.
«Adal Azamat» jobasy atauy aityp tūrǧandai, damu baspaldaqtarynyŋ är belesınde tek adaldyq arqyly ǧana maqsatqa jetuge bolatyndyǧyn meŋzeidı. Sonymen qatar, qoǧamdy ızgılıkke ündeu, ärbır azamattyŋ jan düniesıne, sanasyna ūlttyq bıregeilık pen qūndylyq ūǧymynyŋ maŋyzyn sıŋıru de – «Adal Azamat» jobasynyŋ basty baǧyttary. Iаǧni, qoǧamda patriotizm, adamgerşılık, bılımge qūştarlyq, käsıbi bılıktılık, ünemşıldık, eŋbekqorlyq, tuǧan jerı men elıne degen qūrmet, otbasyna degen süiıspenşılık sekıldı qasietterdı därıptei otyryp, jalpy qoǧamǧa jaŋaşa formatta yqpaly etudı közdeimız.
Tura bız aityp otyrǧan qūndylyqtar men «Adal Azamat» jobasy ūstanyp otyrǧan baǧyt bır-bırımen laiyqty sabaqtasyp, baiypty baǧdarlamaǧa ainalǧaly otyrǧany köŋıl quantady. Būl bastamaǧa Assambleianyŋ Aqsaqaldar keŋesınıŋ ūiytqy boluy da ūtqyr qadam der edım.
Bürkemeleudıŋ qajetı joq, qoǧamda özektı problemalar öte köp. Äsırese, ruhaniiat töŋıregınde, ūrpaq tärbiesı mäselesınde, memlekettık tıl, mädeniet pen öner taqyrybynda söz qozǧai qalsaq, mındettı türde mınımız aitylyp, «syrymyz aşylyp» qalyp jatady. Mıne, Prezident ūsynǧan, Aqsaqaldar keŋesı qoldaǧan «Adal Azamat» jobasynyŋ dıttegen maqsaty – osynau olqylyqtardyŋ ornyn toltyru.
Qūryltai otyrysynda da, Assambleia sessiiasynda Memleket basşysy Qasym-Jomart Kemelūly Toqaev memlekettık ideologiianyŋ negızgı baǧyttary turaly oi sabaqtai kele qoǧamdy alaŋdatyp otyrǧan äleumettık bes keselge nazarymyzdy audarǧanyn jaqsy bılesızder. Äsırese, jas erekşelıgı boiynşa elıkkış keletın jastarymyzdy oiyn da, boiyn da osy bes keselden araşalau baǧytyndaǧy mındetter mejesın belgılep, maqsattar legın aiqyndap berdı. Būl baǧytta da bızdıŋ qoǧam ömır mektebınde şyŋdalǧan aqsaqaldar institutynyŋ bai täjıribesı men biık parasatyna jügınuge müddelı.
Jalpy, qandai jaǧdaida da aqsaqaldar parasatynan sabaq alyp, aqsaqal törelıgıne jügınu – qazaq qoǧamynda ejelden bar tärbielık mektep. «Auylyŋda aqsaqal bolsa – jazyp qoiǧan hatpen teŋ» dep, halyq danalyǧynda aitylǧandai, Aqsaqaldar keŋesı belgılı bır öŋırdegı resmi organ nemese qoǧamdyq ūiym ǧana emes, danyşpandyqtyŋ bastauy, danalyqtyŋ mektebı, köŋıl köktemınıŋ şuaǧy, ömır mektebınıŋ quaty boluy şart. Aqyl men parasattyŋ ordasyna ainalyp, ūrpaq tärbiesıne ölşeusız üles qosuǧa niettı Aqsaqaldar keŋesınıŋ qoǧam tynysyndaǧy maŋyzdy rölı öte qysqa merzımde aiqyndalyp, nätijelı qyzmetı naqtylanyp ülgerdı.
Qaraǧandy oblystyq Aqsaqaldar keŋesı de öz jūmysynyŋ baǧyt-baǧdaryn Prezident jüktegen mındetter negızıne orailastyryp, Keŋes aqyldastar alqasynyŋ şeşımımen «Adal Azamat» jobasyn ıske asyruǧa kırısıp otyr. Jaqynda ǧana «Adal Azamat» jobasynyŋ 2024-2025 jyldarǧa arnalǧan ıs-şara jospary bekıtılıp, barlyq baǧyttar boiynşa maqsat-mındetter belgılendı. Joba barysynda Aqsaqaldar Keŋesı QR Mädeniet jäne aqparat ministrlıgı, Işkı ıster ministrlıgı, Densaulyq saqtau ministrlıgı, ǧylym jäne joǧary bılım ministrlıgı, Oqu-aǧartu ministrlıgımen, Astana, Almaty, Şymkent qalasy äkımdıkterımen, barlyq oblys äkımdıkterımen jäne «Temekısız», «Esırtkısız bolaşaq», «Respublikalyq Äkeler keŋes» qoǧamdyq ūiymdarymen ärıptestık ornatu arqyly jarqyn bolaşaq üşın maŋyzdy jūmystar atqaru josparlanǧan.
Is-şaralar josparynda «Adal azamat» jobasynyŋ qoǧamdyq mänı men tarihi maŋyzyn qamtityn bırneşe baǧyt belgılendı. Mäselen, jobanyŋ ädıstemelık nūsqamasynan bastap, qoǧamdaǧy aqsaqaldar parasatynyŋ maŋyzyn arttyru, ömır mektebınde şyŋdalǧan önegelı ömır täjıribesın qoǧam kädesıne jaratu, jas ūrpaq boiyna patriottyq ruh sıŋıre otyryp, olardy jaman ädetterden aulaq boluǧa şaqyru, «Adal azamat» jobasynyŋ män-maŋyzyn nasihattau jūmystaryna aqparattyq qoldau körsetu degen sekıldı ömırşeŋ baǧyttardyŋ barlyǧy qamtylyp otyr.
Mūnyŋ barlyǧy Ūlttyq Qūryltaidyŋ üşınşı otyrysynda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ūsynǧan «Adal adam – Adal eŋbek – Adal tabys» tūjyrymdamasynyŋ talaptaryna tolyq jauap bere alady.
Tüiındei aitqanda, Memleket basşysy ūsynyp, Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ Aqsaqaldar keŋesı tarapynan qoldau tapqan «Adal Azamat» jobasy qoǧam ızgılıgınıŋ qorǧanyna ainaluda. Ekonomikanyŋ basqa salalary sekıldı, qoǧamdy ızgılendıru, ūlttyq qūndylyqtardy därıpteu, jastardy patriottyq ruhta tärbieleu mäselesı de el damuynyŋ jetekşı baǧyttarynyŋ bırı bolyp qala bermek. Täuelsızdıgımız ǧūmyrly, eldıgımız tūǧyrly boluy üşın tarihi män-maŋyzǧa ie būl mındetter jüielı türde jüzege asyryluy qajet. Sonda ǧana, bızdıŋ qoǧam jemqorlyqtan arylyp, jastarymyz Prezident atap ötken bes keselden aulaq bolary sözsız. «Adal Azamat» jobasy Ädılettı Qazaqstan qūru baǧytyndaǧy maqsat-mındetterdıŋ baǧdarşamyna ainalatyn kün jaqyn. Menıŋ būl pıkırım nauqanşyldyqtyŋ emes, namystyŋ ölşemıne ainalyp, zamandastaryma oi salsa eken degen ızgı nietpen oiymdy qorytyndylaiyn...
Ädılettı Qazaqstan ideiasynyŋ boitūmary da, oitūmary da – «Adal Azamat» qaǧidaty!
Qaraǧandy oblystyq Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ Aqsaqaldar keŋesınıŋ töraǧasy, Ūlttyq qūryltai müşesı
