Halyqtyq ştab: AES –qauıpsız, ekologiialyq taza jäne senımdı energiia közı

975
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/09/img_8833.jpeg

AES saludy qoldau jönındegı Halyqtyq ştab öŋırlerde sailauşylarmen kezdesu jūmysyn bastady. Ştab müşelerı aldymen Türkıstan oblysyna bardy.

Türkıstanda Halyqtyq ştab müşelerı öŋır aktivımen jüzdesıp, oǧan 300-den astam adam qatysty. Mäjılıs Spikerı, «AMANAT» partiiasynyŋ Töraǧasy Erlan Qoşanov Ştab müşelerı AES saludyŋ maŋyzy turaly azamattarmen aşyq äŋgımelesu jäne osy jobany jüzege asyruǧa bailanysty jaŋa perspektivalar turaly aitu üşın öŋırge kelgenın mälımdedı.

Mäjılıs Töraǧasy türkıstandyqtar el Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyn arttyru jönındegı progressivtı bastamalary men saiasatyn ärdaiym qoldap kele jatqanyn jetkızdı. Sondai-aq, ol AES saluelımızdıŋ energetikalyq täuelsızdıgı men qauıpsızdıgınıŋ kepılı ekenın airyqşa atap öttı.

«Bızge taza, sarqylmas quat közderı kerek. Bır aqiqat bar: qazır atom energiiasyna balama joq. Qazaqstanda atom elektr stansiiasyn salu – bügıngı künnıŋ şyndyǧynan, bügıngı künnıŋ sūranysynan tuǧan bastama. AES ekonomikanyŋ draiverıne, qozǧauşy küşıne ainalady. Joǧary bılıktı jäne joǧary jalaqy tölenetınmyŋdaǧan jaŋa jūmys oryndary paida bolady.AES qūrylysy onyŋ ainalasyndaǧy infraqūrylymdy damytatyny aitpasa da tüsınıktı: jaŋa joldar, mektepter, auruhanalar jäne tūrǧyn üiler salynady», – dedı ol.

Erlan Qoşanov elektr energiia tapşylyǧy bügınde elımızdıŋ oŋtüstık öŋırlerınde airyqşa sezıletının atap öttı. Byltyrǧy qorytyndy boiynşa defisit 3,1 mlrd kVt/saǧ qūrady. Salystyru üşın aita ketsek, ortaşa eseppen 100 myŋ tūrǧyny bar bır qala 700 mln kVt/saǧ tūtynady. Elektr energiia jetıspeuşılıgı jaŋa öndırıs oryndaryn aşuǧa, biznestı, AÖK-nı damytuǧa, jaŋa jūmys oryndaryn qūruǧa jäne tūtastai alǧanda elımızdegı özge de salalardy damytuǧa kedergı keltıretın faktor bolyp otyr.

«AES salu ideiasy – myŋ oilanyp, myŋ tolǧanyp, qabyldanǧan şeşım. Būl – bızdıŋ energetikalyq täuelsızdıgımız ben qauıpsızdıgımızdıŋ kepılı. Bızdıŋ şyn mänındegı arman-maqsatymyz – Prezident aitqan däulettı, derbes Qazaqstanda tūru. Al, onyŋ oryndaluyosyndai tarihi qadamdardan bastalady», – dedı Mäjılıs Töraǧasy.

Öz kezegınde, Ūlttyq ǧylym akademiiasynyŋ prezidentı Aqylbek Kürışbaev Qazaqstanda AESsaluǧa qajet kadrlar da, täjıribe de, ǧylymi-tehnikalyq jäne praktikalyq baza da bar ekenın atap öttı. Qazaqstannyŋ Azamattyq aliansynyŋ prezidentı Banu Nūrǧazieva Prezident AES turaly ideia ūsynǧan sätten berı bır jyl uaqytötkenın, barlyq öŋırde osy mäselenıŋ mänın ūǧynuǧa, «men solyn» baǧamdauǧa mümkındık bergen qoǧamdyq tyŋdaular ūiymdastyrylǧanyn aitty. Azamattarda uaqyt jetkılıktı boldy, endı barlyq progressivtı küşter eldı odan ärı damytu üşın AES qajet ekenıne senımdı. Al Iаdrolyq fizika institutynyŋ bas direktory Saiabek Sahiev Qazaqstan Sozaq audanyndaǧy sekıldı uran öndıru boiynşa älemde köş bastap tūrǧanyn, alaida älı künge deiın öz äleuetın paidalanbaitynyn jäne atom energiiasy ülken paida äkeletın AQŞ, Oŋtüstık Koreia, Fransiia siiaqty damyǧan elderden artta qalu qaupı bar ekenın atap öttı. AES – senımdı, qauıpsız ärıekologiialyq taza.

Būdan ärı Ştab müşelerı oblystyq auruhanada densaulyq saqtau salasynyŋ qyzmetkerlerımen kezdestı. Äŋgımelesu barysynda därıgerler, joǧary bılımdı adamdar retınde qoǧamda joǧary bedelge ie ekenıne jäne beibıt atomnyŋ ainalasyndaǧy barlyq üreidı seiılte alatynyna erekşe nazar audaryldy. Atap aitqanda, adam kündelıktı ömırde ūşyraityn radioaktivtı säulenıŋ nebärı 0,1%-y ǧana atom energetikasyna tiesılı. AES-tyŋ äserı rentgenge nemese fliuorografiiaǧa qaraǧanda äldeqaida älsız. AES salu adamdardyŋ densaulyǧyna ziianyn tigızbeitının halyqqa osyndai qarapaiym mysaldarmen jetkızu maŋyzdy.

Osy künı Halyqtyq ştab müşelerı Sauran audanyna qarasty Oranǧai auylyna bardy. Auyl tūrǧyndarymen äŋgımelesu barysynda Ştab müşelerı atom energiiasyn paidalanudyŋ artyqşylyǧy turaly aitty. Mäselen, jylyjai saluǧa poliak investorlaryn tartqan Sairam audanynyŋ şarualary kökönıs öndırısın tolyq quatta ıske qosa almaǧanyn mälımdedı. Būǧan sebep – tūrǧyn üilerdıŋ özıne äreŋ jetıp tūrǧan älsız qosalqy stansiia. Al AES-tyŋ tūraqty elektrenergiiasy mūndai mäselelerdı ötkennıŋ enşısınde qaldyryp qana qoimai, şaruaşylyqty damytuǧa berık negız bolady, barlyq auyldy jyldamdyǧy joǧary internetpen jäne üzdıksız mobildı bailanyspen qamtuǧa mümkındık beredı.

Sonymen qatar, Ştab müşelerı Kentau qalasynda JEO-5 ūjymymen kezdestı. 1952 jyly ıske qosylǧan būl jylu energetika toraby 15 myŋǧa juyq adamdy qamtyp otyr. Halyqtyq ştab müşelerı AES qūrylysy barlyq kommunaldyq jäne önerkäsıptık käsıporyndar üşın tūraqty ärı taza energiia közıne ainalyp, jylu jäne elektr energiia ırkılısı mäselesın şeşetının atap öttı.

Jalpy, Halyqtyq ştab sapary barysynda Türkıstan oblysynyŋ tūrǧyndary AES salu ideiasyna qyzu qoldau bıldırdı. Türkıstandyqtar biyl 6 qazanynda ötetın referendumǧa belsenqatysuǧa niettı.

Halyqtyq ştabtyŋ baspasöz qyzmetı

Surettı tüsırgen: Äli Ǧalym

Pıkırler