Qazaqstannyŋ şet memlekettermen sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyǧy jyl ötken saiyn jandanuda

Yntymaqtastyqtyŋ prespektivalary men jaŋa baǧyttary ünemı talqylanyp, kün tärtıbınen tüsken emes. Sebebı, el ekonomikasynyŋ negızı - sauda-sattyq. Biyl Qazaqstan Premer-Ministrınıŋ orynbasary Serık Jūmanǧarin Saha Respublikasynyŋ basşysy Aisen Nikolaevpen kezdesıp,  yntymaqtastyqtyŋ perspektivalyq baǧyttaryn talqylady. Saha Respublikasy   Qazaqstan men Resei arasyndaǧy sauda qatynastaryn damytuda öz ülesın qosuda.   Ötken jyly Qazaqstan men Iаkutiia öŋırlerı arasyndaǧy tauar ainalymy ekı esege juyq ösıp, $160 mln-nan asty. (2022 jyly – $78,5 mln). 2023 jyly Qazaqstannan Iаkutiiaǧa eksport 68,6 esege ösıp, $160,7 mln-dy dollardy qūrady, al Iаkutiiadan Qazaqstanǧa import 53,2 myŋ dollardy qūrady (2022 jyly – $76,2 mln). Aldaǧy uaqytta Iаkutiiaǧa makaron önımderıne bastap, et-süt, jemıs-kökenıs pen baqşa daqyldary eksportqa şyǧarylady dep kütılude. Qazaqstan tarapy Saha Respublikasynan būl ıstı jüzege asyruda qoldau körsetuın sūrady. Sol siiaqty, Serbiiada Qazaqstannyŋ Oŋtüstık-Şyǧys Europadaǧy maŋyzdy sauda serıktesı retınde sanalady. Taiau bolaşaqta elımızden Serbiiaǧa $500 mln-nan astam somaǧa şikızattyq emes tauarlardyŋ 90-nan astam türın jetkızudı közdelgen. Būl metallurgiia, mūnai-himiia, tamaq, himiia, maşina jasau salalarynyŋ önımderı, kölık qūraldary, qūrylys tauarlar bolmaq. Sondai-aq, Qazaqstan  Serbiiaǧa  auylşaruaşylyq önımderınen būrşaq, piiaz, qaraqūmyq, jarma jäne bidai eksportyn ūlǧaituǧa daiyn. Mal şaruaşylyǧy salasynda balyq jäne balyq önımderın, bal, qūs etı, jylqy etı, siyr etı jäne süt önımderın jetkızu mümkındıkterınen bölek, Qazaqstan şoşqa etin jetkızudı qarastyruy mümkın. Sonymen qatar elımızde jaŋa süt-tauar fermalarynyŋ qūrylysyn eskere otyryp, Qazaqstan Serbiiadan asyl tūqymdy siyrlar men asyl tūqymdy materialdardy importtauǧa müddelı. Tamaq önımderıne bölek, Qazaqstan men Serbiia arasyndaǧy qoldanystaǧy qūqyqtyq baza qos el arasynda aptasyna 14 jolauşy reisın oryndauǧa mümkındık berıp otyr. Ekı eldıŋ arasynda tıkelei äue reisterınıŋ aşyluy Serbiianyŋ Europaǧa kölık haby boluyna mümkındık beredı. Aldaǧy uaqytta Qazaqstan men Qytaidan Serbiiaǧa jäne odan ärı Europa elderıne jük tasymaly üşın tranzittı damytuǧa  memleketter uaǧdalastyq ornatu üstınde. Būl bastamany ıske asyru üşın Transkaspii halyqaralyq kölık marşrutynyŋ mümkındıkterınsaralau qarastyrylmaq. Aita keteiık, 2023 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa Qazaqstannyŋ Serbiiamen tauar ainalymy $91,2 mln qūrady, būl ötken jyldyŋ säikes kezeŋımen salystyrǧanda 23,3%-ǧa joǧary ($74,8 mln). Eksport 38,7%-ǧa östı. Jalpy tauar ainalymynda Qazaqstan men Serbiia arasyndaǧy auyl şaruaşylyǧy önımı saudasynyŋ ülesı şamamen 2 2,7 mln qūrady. İmporttyŋ negızgı kölemı – jügerı, künbaǧys tūqymdary, tırı ösımdıkter. Eksporttyŋ negızgı kölemı - qaraqūmyq, tary jäne basqa da dändı daqyldar. Qazaqstan Tailandpen de sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyqty jolǧa qoiǧan. Byltyrǧy jyly Qazaqstan men Tailand arasyndaǧy tauar ainalymy $367 mln-ǧa jettı. Qazaqstan et, kökönıs pen jemıs, dändı daqyldar, ūn önımderın, ösımdık mailaryn jäne basqa da AÖK önımderın eksporttauǧa müddelı. Būnyŋ barlyǧy memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna sai jürgızılude.  Öitkenı, elımızde auyl şaruaşylyǧy önımderın saqtau jäne distribusiialaudyŋ tiıstı infraqūrylymy bar ūlttyq tauar ötkızu jüiesı qalyptastyrylu üstınde. Būl bızdıŋ elımızde agro azyq-tülık habyn qūruǧa  üşın qajettı jaǧdailar jasauǧa mümkındık beredı. Osy mäselede Qazaqstan men Tailand arasyndaǧy yntymaqtastyqty tereŋdetudıŋ keleşegı zor ärı būl ekı jaqqa da tiımdı bolary sözsız. Eske salamyz, Tailand pen Qazaqstan  arasynda ekonomikalyq özara ıs-qimyl turaly kelısımge qol qoiyldy. Būl qūjat ärtürlı salalardaǧy, sonyŋ ışınde sauda, ekonomika jäne investisiialardaǧy yntymaqtastyqty keŋeituge yqpal etedı.