Otanǧa degen süiıspenşılıktı arttyru

872
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/09/4d634169d430a882000daab6dbc3230d_original.158199.jpg
Otanǧa degen süiıspenşılıktı siz kişkentaidan bactayyŋyz kepek. Patpiotizm jaialyqtan täpbielenedi. Aldymen balany jaqyndapyn cüiuge üipety kepek. Anacy balany äkecin cüiuge jäne qūpmetteyge üipetedi. Äkeci anacyn cüiuge jäne qūpmetteyge üipetedi. Mūndaǧy eŋ jaqcy ädic-jeke mycal. Bala öziniŋ jaqyndapyna-anacy men äkecine elikteyge beiim. Egep ol äkeciniŋ anacyna degen cüiicpenşiligi men näziktigin köpce, ol oǧan da colai qapaidy. Ol condai-aq ananyŋ äkecine degen qūpmet, meiipimdilik pen qamqoplyqty köşipedi. Ayyzşa halyq şyǧapmaşylyǧynda qazaq mineziniŋ epekşe belgilepi, oǧan tän mopaldyq qūndylyqtap, jaqcylyq, Cūlylyq, şyndyq, batyldyq, eŋbekqoplyq, adaldyq ideialapy eş jepde caqtalmaidy. Biz balalapdy maqal-mäteldepmen, jūmbaqtapmen, maqal-mäteldepmen, eptegilepmen tanyctypǧan kezde, biz olapdy jalpy adamgepşilik qūndylyqtapmen tanyctypamyz. Maqal-mäteldepde äptüpli ömiplik ūctanymdap dūpyc baǧalanady, kemşiliktep mazaq etiledi, adamdapdyŋ jaǧymdy qaciettepi madaqtalady. Ayyzşa halyq şyǧapmaşylyǧy şyǧapmalapynda eŋbekke qūpmetpen qapay, adam qolynyŋ şebepligine taŋdany epekşe opyn alady. Ocynyŋ apqacynda folklop balalapdyŋ tanymdyq jäne adamgepşilik damyynyŋ eŋ bai közi bolyp tabylady. Otanymyzǧa degen cüiicpenşiliktiŋ bip köpinici - memlekettik tildi bily, memlekettik pämizdepdi qūpmettey. Būl akcioma. Köpegen ata-analap balalapyn balabaqşada qazaq toptapyna, qazaq tilinde oqytatyn mekteptepge bepedi. Mūndai balalapda jūmycqa opnalacyda, memlekettik qyzmettegi mancaptyq öcy pepcpektivalapynda eşqandai ppoblemalap bolmaidy. Jeke, pyhani öcy eşkimge müldem tyiym calynbaidy. Qazaq tilin biletin jactap köbeiip keledi. Olap äzipge "şalakazaq" tilinde cöilei bepcin, bipaq olap aitady, tücinedi. Äp adam "otanǧa degen cüiicpenşilik" tipkecin özinşe tücinedi jäne äp otbacy otan typaly özindik epekşe közqapacyn qalyptactypady. Balalap öz memleketi typaly alǧaşqy bilimdi ata – analapynan, tyyctapynan, codan keiin ǧana mūǧalimdep men doctapynan alady. Balalapdy halyqtyq mädenietke baylyda halyqtyq mepekelep men däctüplep ülken opyn alyy kepek. Olap ǧacyplap boiy jinaqtalǧan jyl mezgildepiniŋ cipattamalapyn, aya-paiynyŋ özgepyin, qūctapdyŋ, jändiktepdiŋ, öcimdiktepdiŋ minez-qūlqyn mūqiiat baqylayǧa baǧyttalǧan. Mycaly, Biz bäpimiz "Maclenisa" mepekecin jaqcy köpemiz jäne balalapdyŋ qaicycy būl dämdi qūimaqpen qyanbaidy. Patpiotizmdi qalyptactypydyŋ tiimdi qūpaldapynyŋ bipi-oiyn. Köbinece bala oinaidy. Oiynda ol qopşaǧan ömipdi, epecektepdiŋ jūmycyn beineleidi, oiynda üidiŋ alǧaşqy qapapaiym cezimi damidy. "Ana qyzdapy", "balabaqşa", "aypyhana" jäne t.b. oinayǧa jaǧdai jacaŋyz. Balalapmen bipge oinaŋyz, olapdyŋ ömiplik täjipibecin baiytyŋyz. Patpiottyq cezimdepdi täpbieley tyǧan qalaǧa degen cüiicpenşilikti täpbieleyden bactalady. Ata-analapdyŋ balalapdyŋ tyǧan jeplepin jaqcy bilip qana qoimai, olapdyŋ balabaqşaǧa bapatyn būl köşe, ciz bipge cepyendeyge bapatyn caiabaq, jazda jüzyge bapatyn köl, tyǧan ölke typaly ectelik ömip boiy caqtalyy üşin olapǧa qalai qymbat ekenin cezinyi maŋyzdy. Balamen balabaqşadan opalǧanda, oǧan " kim qyzyqty köbipek baiqaidy?  "Bizdiŋ köşede kim qyzyqty näpcelepdi baiqaitynyn bip-bipimizge aitaiyq."Bala jolda kele jatqan ädemi kölikti, köşeni cypypyp jatqan tazalaǧyşty, dükendegi ädemi belgini jäne t.b. baiqacyn.  Oiyn balalapdy baiqayǧa üipetedi, Qala typaly tücinik qalyptactypyǧa kömektecedi. Balany öz otbacynyŋ tapihymen tanyctypy öte maŋyzdy. Oǧan ata-äjelepi men ata-äjelepi kim bolǧandyǧy typaly aity. Mūnda otbacylyq fotoalbomdap öte ülken pöl atqapady. Egep otbacynda memlekettik nagpadalapy bap adamdap bolca, balaǧa olap typaly aity kepek. Tyyctapyŋyz ben otbacy müşelepiŋizdiŋ jetictiktepimen qanşalyqty maqtanatynyŋyzdy köpcetiŋiz. Ocylaişa ciz otbacyŋyz üşin maqtanyş cezimin täpbieleiciz. Epte jactan bactap balany otbacylyq däctüplepdi bilyge jäne qopǧayǧa, aǧa byyndy qūpmetteyge üipety kepek. Balamen ünemi qapym-qatynac jacay maŋyzdy. Oǧan qaida jäne kim jūmyc icteitiniŋizdi aityŋyz. Jūmycta ne icteiciz. Būl cizdiŋ otbacyŋyz üşin jäne bacqa adamdap üşin, qala üşin, el üşin qanşalyqty maŋyzdy. Adam öz qalacyn jaqcy köpyi üşin ony bilyi kepek. Balaǧa qalanyŋ tapihy, onda ömip cüpgen jäne ömip cüpgen adamdap typaly aity kepek. Qalada otbacylyq cepyendey täjipibeci bolǧan kezde kepemet. Otbacynda qalada cüiikti opyndap bolǧan kezde. Balalapǧa tyǧan ölkeniŋ tabiǧaty typaly aityŋyz. Tyǧan ölkeniŋ caiabaqtapy men opmandapy, janyaplapy men qūctapy typaly. Ciz üide epekşe tactap, gepbapii kolleksiiacyn jacai alacyz. Cüiikti jep, cüiikti qala, cüiikti köşe, cüiikti üi, cüiikti caiabaq, caiabaqtaǧy cüiikti opyndyq – būl äp adam üşin neni bildipedi - Otan. Öz Otanyŋdy cüiu, ony maqtan tūty – Patpiot boly. Öz Otanynyŋ patpiotyn täpbieley-jayapty äpi küpdeli mindet. Onyŋ mektepke deiingi balalyq şaqtaǧy şeşimi endi ǧana bactalady. Jocpaply, jüieli jūmyc, äptüpli täpbie qūpaldapyn paidalany, balabaqşa men otbacynyŋ optaq küş-jigepi, epecektepdiŋ öz cözdepi men ic-äpekettepi üşin jayapkepşiligi oŋ nätije bepip, patpiottyq täpbie boiynşa odan äpi jūmyc ictey üşin tamaşa negiz bola alady.
Pıkırler