Qazaqstanda nege üi qymbat? Qazaq ömır boiy bank pen qūrylys kompaniialarynyŋ qūly bolyp ötedı me? Aitpaqşy, qūrylys kompaniialary demekşı, qazır qūrylysqa qatysy bar kompaniialarǧa aqşa salu da qauıptı. Şetınen alaiaq kompaniialar jūrttyŋ janyn jaldap, bitın syǧyp tapqan aqşasyn qaǧyp alyp, ne üi joq, ne aqşa joq zar qaqsatyp tentıretıp jıberedı.
Almatyda halyqty zar qaqsatqan qūrylys kompkniialaryn zertteudı bastadyq. Ekı apta uaqytymyz kettı.
Osy ekı aptalyq zertteuımızdı Almatyda üleskerler men qūrylys kompaniialarynyŋ ışınde esımı jiı atalatyn Ǧalym Sädıbekovten bastadyq. Tarbaǧataidaǧy suyrdyŋ ınınen de köp
Qūrylys kompaniiasyn qūryp alǧan Sädıbekovtyŋ būl biznes imperiiasy köz aldyŋa örmekşınıŋ toryn elestetedı. Basyn bır sūqqan halyq şyrmauynan qaita şyǧa almaityn tura örmekşınıŋ tory!
Ǧalym Qalybaiūly būrynǧy energetika vise-ministrı Ǧani Sädıbekovtıŋ aǧasy.
Ǧani Sädıbekov Jambyl oblysy äkımınıŋ apparatyn basqarǧan, Jambyl oblysynyŋ äkımınıŋ orynbasary qyzmetın atqardy.
2013 jyly Ǧani Sädıbekov Pavlodar oblysynyŋ äkım orynbasary boldy. Al 2016 jyly Energetika vise-ministrı boldy.
2018 jyldyŋ nauryz aiynda Ǧani Sädıbekov jäne basqalary 1 milliard teŋgeden astam biudjet qarajatyn ūrlady degen küdıkpen ūstalǧan bolatyn. 2021 jyldyŋ qazan aiynda Ǧani Sädıbekov tolyǧymen aqtaldy. Ol qalai aqtaldy? Älde, qyzmet jolynda kötergen kökelerı kömektestı me?
Osy tūsta BAQ Ǧanidy alyp şyqqan Almaty qalalyq mäslihatynyŋ eks-deputaty Ǧalym Sädıbekov deidı. Almatynyŋ erekşe qorǧalatyn qymbat jerlerın Bolat Nazarbaevpen bırıgıp satyp, ürıp ışıp, şaiqap tögıp jürgen Ǧalym aǧasyn oŋai şyǧaryp alǧan desedı-mys. Sebebı, Bökeŋ men Ǧalym «İnterbir» kompaniiasy arqyly ülestes edı.
«İnterbirdıŋ» 5 milliard 800 million teŋge jäne 68 million bes jüz myŋ AQŞ dollary kölemınde qaryzyn sot şeşımımen Bolat Nazarbaevtyŋ «Aqtöbe öndırıstık kompaniiasy» men «İnterbirden» öndırıldı. Ne degen sifrlar,ä? Būl älı basy ǧana!
Ǧalym Sädıbekov pen onyŋ bır top filialy «Şyǧys» tūrǧyn üi keşenınıŋ üleskerlerı bolǧan. Būlar äp degennen 5 milliardty qarpyp ülgerdı. Sosyn, kettı deisıŋ.
«Şyǧys – Qūlja» tūrǧyn üi keşenınıŋ üleskerı de Sädıbekovtıŋ jaqyn adamy –Talǧat Alpysbekov.
«Şyǧys-Qūlja» tūrǧyn üi keşenınıŋ taǧy bır üleskerı Ūlyqbek Qojageldiev Ǧalym Sädıbekov pen onyŋ ülestes tūlǧalaryna tiesılı «KG Invest» JŞS, «Kazbarit» JŞS, «Veranda 1» JŞS jäne «Eurasian machinery ltd» JŞS-nıŋ basşysy bolǧan.
Myna qyzyqty qaraŋyz, «Lekko» JŞS-nıŋ bırınşı basşysy, «Lekko» JŞS-nıŋ qūryltaişysy Eduard Tukenov, al onyŋ ūly Älıbek Tukenov «Lekko» JŞS-nıŋ zaŋgerı, būryn «Building Service» JŞS müddesın qorǧaǧan.
Tukenov - «Stolichnaia jyljymaityn mülık» AQ damytu kompaniiasynyŋ būrynǧy basşysy Bektaevtyŋ äielı Tukenova S-nyŋ nyŋ tuysy.
Keiınnen Tukenov «Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenınıŋ üleskerlık qatysuşylarynyŋ müddelerın bırıktıru maqsatynda qūrylǧan «Tau-Köktem» tūrǧyn üi-qūrylys kooperativınıŋ töraǧasy boldy.
Olga Tretiakova – «Aura Trevel» turistık agenttıgınıŋ jalǧyz qūryltaişysy, onyŋ direktory Natalia Savinskaia («Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenınıŋ jalǧan aksionerı, Jakovty ülestık qatysu şartyna qol qoiuǧa mäjbürlegen Sadıbekovtyŋ tūlǧasy). Savinskaia keiınnen maǧan päter bermedı degen aiyppen Jakovqa qatysty qylmystyq ıs qozǧau turaly ötınış bergen!
Olga Tretiakova sonymen qatar Taŋatarov Mäjit Amanjolūly ekeuı (Sädıbekovtıŋ tūlǧasy) Atlantik-A» JŞS direktory jäne teŋ qūryltaişysy.
Sondai-aq Tretiakova jäne Muzyka T.S. ekeuı «Kommersiialyq kompaniia Semirechye Group» JŞS qūryltaişylary bolǧan, teŋ qūryltaişysy – Sädıbekova Jämilä Baigazievna Sädıbekovtyŋ anasy. Ekınşı qūryltaişysy – Iаna Papanova.
Tretiakova direktory jäne teŋ qūryltaişysy Valerii Li bolǧan «Tretiakova i K» JŞS qūryltaişysy.
Valerii Li «Trium-A» JŞS-nyŋ da qūryltaişysy. Direktory Stanislav Pak.
«Tau-Köktem» tūrǧyn üi kooperativı qūrylǧan sätten bastap 2014 jylǧa deiın ştattyq zaŋgerı «Tau-Köktem» tūrǧyn üi kooperativınıŋ qyzmetkerı Elena Stihilias boldy.
Stihilias E.A. sonymen qatar «Kazbarit» JŞS direktory boldy, onyŋ teŋ qūryltaişysy Gülnar Tätıbaeva (Sädıbekovtıŋ äielı), ekınşı qūryltaişysy Gülmira Setinelli.
Sondai-aq Stihilias E.A. «KG Invest» JŞS direktory, onyŋ teŋ qūryltaişysy Sädıbekov, ekınşı qūryltaişysy Mehmet Chetineli.
Stihilias E.A. būryn «Al Fakher Distribution KZ» JŞS qūryltaişysy bolǧan, onyŋ direktory Samal Kasimova men Sabina Mūsanbova boldy.
Sonymen qatar, Stihilias Almatyda bır mekenjaida tırkelgen «SoiuzNefteGazStroi» JŞS men «Aura Travel» JŞS teŋ qūryltaişysy! Ekınşı negızın qalauşy – Denis Ten, basşysy – İgor Ten.
Sondai-aq bır kezderı Stihilias «DS Consulting» JŞS qūryltaişysy bolǧan. Basşysy İgor Ten, qūryltaişylary İgor Ten jäne Samal Kasimova. Stihiliastan bölek taǧy bır qūryltaişy Nizami Dosumbekov boldy.
Ǧalym Sädıbekov joǧary paiyzben aqşa berıp, kepılge qoiǧan jyljymaityn mülıkterdı özınıŋ senımdı adamdary Valerii Li men Saǧynqali Raqymbaevtyŋ atyna jazdyrtatyn. Eger aqşany ekı ese ösımmen, onyŋ ışınde mülıktıŋ būryn kelısılgen baǧasynan ekı ese joǧary qaitara almasa, oǧan mülık qaitarylmaidy. Ǧalym Sädıbekovtıŋ barlyq jerde, sonyŋ ışınde sot pen qūqyq qorǧau organdarynda da bailanysy bar. Almatyda bırneşe saunasy men lombardtary, restorandary bar deidı bıletınder.
«Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenınen päter aluǧa ötınış bıldırgenderdıŋ bırı, «Aq jol» partiiasynan QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty bolǧan Särsenov Saǧiiatulla men onyŋ äpkesı Särsenova Läzzat.
Särsenovter otbasy Ǧalym Sädıbekovpen «ZAŊǦAR» Qazaq respublikalyq sauda üiı» AQ arqyly ülestes. Ǧalym Sädıbekovtyŋ qyzy Gauhar Sädıbekova «Zaŋǧar» TJK» AQ qyzmetkerı Arslan Sarybekovke tūrmysqa şyqqan. Särsenovter otbasy «Zaŋǧar» AQ ırı aksionerı bolyp tabylady
Äniiatulla Särsenov 2000 jyldary qarjy polisiiasynda şeneunık bolǧan, bırneşe kompaniialarda aksiialary bolǧan.
Qarjy polisiiasynyŋ būrynǧy qyzmetkerı Särsenov «Agrofud» JŞS men «Agrofirma Jaŋa jer» JŞS-ne jäne olardyŋ ielerıne qatysty «Ile korporasiiasy» JŞS arqyly agroönerkäsıptık biznes salasynda reiderlık äreketpen ainalysyp, sotty bolǧany turaly BAQ betterınde jazyldy da.
2004 jylǧy 8 mausymda Jakov basqaratyn «Building Group» JŞS jäne tapsyrys beruşı «Grand Hotel Tien-Shan» JŞS Särsenovter otbasyna tiesılı «Grand Hotel Tien-Shan» qonaq üi keşenıne qaita jaŋǧyrtu jūmystaryn jürgızu boiynşa kelısım şartqa otyrady.
2006 jyly «Building Service» JŞS qūryltaişysy Jakov İgor Särsenovtermen jeke qarym-qatynasy aiasynda ülken qonaqüidı qaita jaŋǧyrtu üşın olarǧa jalpy somasy 230 million teŋgeden asatyn 3 päter (ol kezde şamamen 2 million dollar) bölgen. Iаǧni, Särsenovter Jakovtan qandai da bır ofsettık shema boiynşa päterlerdı talap etu qūqyǧyn alǧan.
Al, Jakov bolsa «Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenıne aqşa salǧan üleskerlerdı qan qaqsatyp, aqşalaryn bermei, aiaǧynda alty jylǧa sottalyp kettı. Būl turaly kelesı zertteuımızde keŋınen toqtalamyz. Osy «Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenıne köz tıkken Sädıbekov öz adamdaryn kırgızıp, ol jerdı Jakovtan tartyp almaqşy bolady.
Bızdıŋ elde zaŋ bar ma? Zaŋdy oryndaityn, qadaǧalaityn QR IIM, QR Bas prokuraturasy! Qarjy Agenttıgı Monitoringı!
Myna örmekşınıŋ toryna qarsy qandai şara qoldandyŋyzdar? Ärkım oiyna kelgenın ıstei berse bızge zaŋ ne üşın kerek? Älde, zaŋ qara halyqqa ǧana arnalǧan ba? Şetelden qaitarylǧan aktivterdı qaitarǧandai olardan nege halyqtyŋ aqşasyn qaitarmasqa? Kım kedergı? Älde, barlyq qazaq baspanaly bolyp ketıp, qūrslys kompaniialary jūmyssyz qalady dep qorqasyŋdar ma?
Tym bolmasa 30-40 qazaq baspanaly bolsyn! Körıngenge aldana berse qazaq qalai baiidy?
2018 jyldyŋ nauryz aiynda Ǧani Sädıbekov jäne basqalary 1 milliard teŋgeden astam biudjet qarajatyn ūrlady degen küdıkpen ūstalǧan bolatyn. 2021 jyldyŋ qazan aiynda Ǧani Sädıbekov tolyǧymen aqtaldy. Ol qalai aqtaldy? Älde, qyzmet jolynda kötergen kökelerı kömektestı me?
Osy tūsta BAQ Ǧanidy alyp şyqqan Almaty qalalyq mäslihatynyŋ eks-deputaty Ǧalym Sädıbekov deidı. Almatynyŋ erekşe qorǧalatyn qymbat jerlerın Bolat Nazarbaevpen bırıgıp satyp, ürıp ışıp, şaiqap tögıp jürgen Ǧalym aǧasyn oŋai şyǧaryp alǧan desedı-mys. Sebebı, Bökeŋ men Ǧalym «İnterbir» kompaniiasy arqyly ülestes edı.
«İnterbirdıŋ» 5 milliard 800 million teŋge jäne 68 million bes jüz myŋ AQŞ dollary kölemınde qaryzyn sot şeşımımen Bolat Nazarbaevtyŋ «Aqtöbe öndırıstık kompaniiasy» men «İnterbirden» öndırıldı. Ne degen sifrlar,ä? Būl älı basy ǧana!
Ǧalym Sädıbekov pen onyŋ bır top filialy «Şyǧys» tūrǧyn üi keşenınıŋ üleskerlerı bolǧan. Būlar äp degennen 5 milliardty qarpyp ülgerdı. Sosyn, kettı deisıŋ.
«Şyǧys – Qūlja» tūrǧyn üi keşenınıŋ üleskerı de Sädıbekovtıŋ jaqyn adamy –Talǧat Alpysbekov.
«Şyǧys-Qūlja» tūrǧyn üi keşenınıŋ taǧy bır üleskerı Ūlyqbek Qojageldiev Ǧalym Sädıbekov pen onyŋ ülestes tūlǧalaryna tiesılı «KG Invest» JŞS, «Kazbarit» JŞS, «Veranda 1» JŞS jäne «Eurasian machinery ltd» JŞS-nıŋ basşysy bolǧan.
Myna qyzyqty qaraŋyz, «Lekko» JŞS-nıŋ bırınşı basşysy, «Lekko» JŞS-nıŋ qūryltaişysy Eduard Tukenov, al onyŋ ūly Älıbek Tukenov «Lekko» JŞS-nıŋ zaŋgerı, būryn «Building Service» JŞS müddesın qorǧaǧan.
Tukenov - «Stolichnaia jyljymaityn mülık» AQ damytu kompaniiasynyŋ būrynǧy basşysy Bektaevtyŋ äielı Tukenova S-nyŋ nyŋ tuysy.
Keiınnen Tukenov «Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenınıŋ üleskerlık qatysuşylarynyŋ müddelerın bırıktıru maqsatynda qūrylǧan «Tau-Köktem» tūrǧyn üi-qūrylys kooperativınıŋ töraǧasy boldy.
Olga Tretiakova – «Aura Trevel» turistık agenttıgınıŋ jalǧyz qūryltaişysy, onyŋ direktory Natalia Savinskaia («Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenınıŋ jalǧan aksionerı, Jakovty ülestık qatysu şartyna qol qoiuǧa mäjbürlegen Sadıbekovtyŋ tūlǧasy). Savinskaia keiınnen maǧan päter bermedı degen aiyppen Jakovqa qatysty qylmystyq ıs qozǧau turaly ötınış bergen!
Olga Tretiakova sonymen qatar Taŋatarov Mäjit Amanjolūly ekeuı (Sädıbekovtıŋ tūlǧasy) Atlantik-A» JŞS direktory jäne teŋ qūryltaişysy.
Sondai-aq Tretiakova jäne Muzyka T.S. ekeuı «Kommersiialyq kompaniia Semirechye Group» JŞS qūryltaişylary bolǧan, teŋ qūryltaişysy – Sädıbekova Jämilä Baigazievna Sädıbekovtyŋ anasy. Ekınşı qūryltaişysy – Iаna Papanova.
Tretiakova direktory jäne teŋ qūryltaişysy Valerii Li bolǧan «Tretiakova i K» JŞS qūryltaişysy.
Valerii Li «Trium-A» JŞS-nyŋ da qūryltaişysy. Direktory Stanislav Pak.
«Tau-Köktem» tūrǧyn üi kooperativı qūrylǧan sätten bastap 2014 jylǧa deiın ştattyq zaŋgerı «Tau-Köktem» tūrǧyn üi kooperativınıŋ qyzmetkerı Elena Stihilias boldy.
Stihilias E.A. sonymen qatar «Kazbarit» JŞS direktory boldy, onyŋ teŋ qūryltaişysy Gülnar Tätıbaeva (Sädıbekovtıŋ äielı), ekınşı qūryltaişysy Gülmira Setinelli.
Sondai-aq Stihilias E.A. «KG Invest» JŞS direktory, onyŋ teŋ qūryltaişysy Sädıbekov, ekınşı qūryltaişysy Mehmet Chetineli.
Stihilias E.A. būryn «Al Fakher Distribution KZ» JŞS qūryltaişysy bolǧan, onyŋ direktory Samal Kasimova men Sabina Mūsanbova boldy.
Sonymen qatar, Stihilias Almatyda bır mekenjaida tırkelgen «SoiuzNefteGazStroi» JŞS men «Aura Travel» JŞS teŋ qūryltaişysy! Ekınşı negızın qalauşy – Denis Ten, basşysy – İgor Ten.
Sondai-aq bır kezderı Stihilias «DS Consulting» JŞS qūryltaişysy bolǧan. Basşysy İgor Ten, qūryltaişylary İgor Ten jäne Samal Kasimova. Stihiliastan bölek taǧy bır qūryltaişy Nizami Dosumbekov boldy.
Ǧalym Sädıbekov joǧary paiyzben aqşa berıp, kepılge qoiǧan jyljymaityn mülıkterdı özınıŋ senımdı adamdary Valerii Li men Saǧynqali Raqymbaevtyŋ atyna jazdyrtatyn. Eger aqşany ekı ese ösımmen, onyŋ ışınde mülıktıŋ būryn kelısılgen baǧasynan ekı ese joǧary qaitara almasa, oǧan mülık qaitarylmaidy. Ǧalym Sädıbekovtıŋ barlyq jerde, sonyŋ ışınde sot pen qūqyq qorǧau organdarynda da bailanysy bar. Almatyda bırneşe saunasy men lombardtary, restorandary bar deidı bıletınder.
«Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenınen päter aluǧa ötınış bıldırgenderdıŋ bırı, «Aq jol» partiiasynan QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty bolǧan Särsenov Saǧiiatulla men onyŋ äpkesı Särsenova Läzzat.
Särsenovter otbasy Ǧalym Sädıbekovpen «ZAŊǦAR» Qazaq respublikalyq sauda üiı» AQ arqyly ülestes. Ǧalym Sädıbekovtyŋ qyzy Gauhar Sädıbekova «Zaŋǧar» TJK» AQ qyzmetkerı Arslan Sarybekovke tūrmysqa şyqqan. Särsenovter otbasy «Zaŋǧar» AQ ırı aksionerı bolyp tabylady
Äniiatulla Särsenov 2000 jyldary qarjy polisiiasynda şeneunık bolǧan, bırneşe kompaniialarda aksiialary bolǧan.
Qarjy polisiiasynyŋ būrynǧy qyzmetkerı Särsenov «Agrofud» JŞS men «Agrofirma Jaŋa jer» JŞS-ne jäne olardyŋ ielerıne qatysty «Ile korporasiiasy» JŞS arqyly agroönerkäsıptık biznes salasynda reiderlık äreketpen ainalysyp, sotty bolǧany turaly BAQ betterınde jazyldy da.
2004 jylǧy 8 mausymda Jakov basqaratyn «Building Group» JŞS jäne tapsyrys beruşı «Grand Hotel Tien-Shan» JŞS Särsenovter otbasyna tiesılı «Grand Hotel Tien-Shan» qonaq üi keşenıne qaita jaŋǧyrtu jūmystaryn jürgızu boiynşa kelısım şartqa otyrady.
2006 jyly «Building Service» JŞS qūryltaişysy Jakov İgor Särsenovtermen jeke qarym-qatynasy aiasynda ülken qonaqüidı qaita jaŋǧyrtu üşın olarǧa jalpy somasy 230 million teŋgeden asatyn 3 päter (ol kezde şamamen 2 million dollar) bölgen. Iаǧni, Särsenovter Jakovtan qandai da bır ofsettık shema boiynşa päterlerdı talap etu qūqyǧyn alǧan.
Al, Jakov bolsa «Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenıne aqşa salǧan üleskerlerdı qan qaqsatyp, aqşalaryn bermei, aiaǧynda alty jylǧa sottalyp kettı. Būl turaly kelesı zertteuımızde keŋınen toqtalamyz. Osy «Tau-Köktem» tūrǧyn üi keşenıne köz tıkken Sädıbekov öz adamdaryn kırgızıp, ol jerdı Jakovtan tartyp almaqşy bolady.
Bızdıŋ elde zaŋ bar ma? Zaŋdy oryndaityn, qadaǧalaityn QR IIM, QR Bas prokuraturasy! Qarjy Agenttıgı Monitoringı!
Myna örmekşınıŋ toryna qarsy qandai şara qoldandyŋyzdar? Ärkım oiyna kelgenın ıstei berse bızge zaŋ ne üşın kerek? Älde, zaŋ qara halyqqa ǧana arnalǧan ba? Şetelden qaitarylǧan aktivterdı qaitarǧandai olardan nege halyqtyŋ aqşasyn qaitarmasqa? Kım kedergı? Älde, barlyq qazaq baspanaly bolyp ketıp, qūrslys kompaniialary jūmyssyz qalady dep qorqasyŋdar ma?
Tym bolmasa 30-40 qazaq baspanaly bolsyn! Körıngenge aldana berse qazaq qalai baiidy?
Oŋǧar Qabden
R.S. Avtordyŋ pıkırı redaksiia közqarasyn bıldırmeidı
