Äkesınen bala künınde tırıdei aiyrylyp, al anasy Taraz qalasynda belgısız bıreulerdıŋ qolynan qapyda köz jūmyp, qamqorşysyz qalǧan jetkınşek Oral qalasynda tūratyn tuysyn panalauǧa duşar bolypty. Taǧdyry nebärı 18 jasynda temır tormen tabysqan Sabit esımdı jas jıgıt özınıŋ basynan keşken oqiǧalaryn osylai baiandap bastady.
Ol bügınde Öskemen qalasyndaǧy tüzetu koloniiasynyŋ bırınde jazasyn ötep jatyr. Moinyna taǧylǧan aiyp ta jeŋıl emes. Äleumettık jelıde ekstremizm men terrorizmdı nasihattaǧany üşın QR qylmystyq kodeksınıŋ 256- babynyŋ 2-tarmaǧy, 174-baptyŋ 1-tarmaǧy boiynşa üşın jetı jyl merzımge bas bostandyǧynan aiyrylǧan.
-Sabit, bızge öz ömırbaianyŋ turaly aityp berşı, dınge qalai bet būrdyŋ, ne türtkı boldy?
-Anam qaitys bolǧan soŋ, tuysymyzdyŋ üiınde ömır süru mümkın bolmady. Künde ūrys estıgennen şarşadym. Ol kısıge menı balalar üiıne ötkızıp tastauyn ötındım. İslamǧa qyzyǧuşylyǧym sol internatta bastaldy. Öitkenı basyma qiynşylyqtar boldy. Ömırde bır närsege süiengım keldı. Özıme kömektesetın belgısız bır küş degen siiaqty ǧoi.... sol närsenı ızdedım. Men sonda ne üşın ömırge keldım, ne ısteu kerekpın, nege menıŋ ömırım osyndai, basqalar qalai ömır süredı degen siiaqty sūraqtar paida boldy. Äkesımen bırge meşıtke baryp, namaz oqyp jüretın Eraly esımdı klastas dosym boldy. Namaz oqudy eŋ alǧaş sodan sūrap üirendım. Bıraq keiınnen menıŋ dınge degen qyzyǧuşylyǧym artyp, internet arqyly ärtürlı uaǧyzdardy ızdep jürıp tyŋdai bastadym. Meşıtke jiı baryp, bızdıŋ balalar üiınıŋ būryŋǧy balalarmen kezdesıp jürdım. Bır künı olar maǧan namazdy qate oqyp jürgenımdı, aqidamnyŋ qate ekenın aityp, dälelder keltırdı. Menıŋ sauatym bolmady, däl osy kezden bastap şatysa bastappyn...
Sabittıŋ aituynşa ol psevdosalafilerdıŋ yqpalyna tüsken soŋ, oǧan alǧaş namaz oqyp üiretken Eraly degen dosy onymen bailanysyn bırden üzıptı. Äkesı oǧan Sabitpen aralasuyna qataŋ tyiym salǧan eken.
-Kımderdıŋ uaǧyzdaryn tyŋdadyŋ, olar saǧan ne üirettı?
-Eŋ basynda Dilmurat, Nazratulla, Rinat degen adamdardyŋ uaǧyzdaryn tyŋdadyq. Olar öz uaǧyzdarynda Abu-Hanifa mashabyn ūstanatyndarmen özıŋ bırınşı bolyp amandaspau kerek, eger özderı amandassa qysqa ǧana jauap qaitaru kerek dep üiretetın. Tıptı dosym Eralymen kezdeskende de solar aitqandai amandasyp jürdım. Aqyry aramyz mülde suyp, keiın mülde amandaspaityn boldyq. Bız olardy syrtynan «bidaǧatşylar» dep aitatynbyz. Janymda jürgen jamaǧattaǧy balalardyŋ köpşılıgı osy jetımder üiınıŋ būryŋǧy tülekterı, arasynda türmeden bosap şyqqan jıgıtter de boldy. Olarmen bırge saqal ösıru, şalbardyŋ balaǧyn qysqartu, televizor körmeu qajet, imamdarmen söilespeu, mashab ūstanatyndarmen aralaspau kerek, «käpırlerdıŋ merekelerın» toilamau kerek, muzyka tyŋdamau, kıtap oqymau kerek degen siiaqty «zaprettardyŋ» bärın ıstedım. Būnyŋ barlyǧyn «taza islam» dep oilaitynmyn. Al namaz oqymaityn adamdardy, polisiia qyzmetkerlerın tıptı jek körıp kettım.
-Sonda «käpırlerdıŋ merekelerı» degenıŋ qandai merekeler edı?
-Bızge islamda joq merekelerdıŋ barlyǧyn «käpırlerdıŋ merekelerı» dep üirettı ǧoi.... jaŋa jyl, aiaz ata, nauryz, 9-mai, tuǧan kün degen siiaqtylar ǧoi.. Tıptı Paiǧambyrymyz Mūhammed s.ǧ.s-nyŋ tuǧan künı «Mäulıt merekesın» toilap jatqandardy da jek köretınbız.. Alla keşırsın menı......
-Al Siriiadaǧy soǧysqa ketu turaly şeşım qalai paida boldy?
-Bızdıŋ aramyzda fitna (özara kelıspeuşılıkter) paida bola bastady. Keibır jıgıtter Dilmurat pen Nazratullanyŋ uaǧyzdarynyŋ älsız ekendıgın, al internette naǧyz islamdy uaǧyzdaityn şeteldık myqty şeihtardyŋ bar ekenın aityp jürdı. Siriiada mūsylmandardyŋ memleketı qūrylǧaly jatqany, jer betındegı barlyq mūsylmandardyŋ basyn qosyp, islam halifatyn qūratyny turaly beinerolikter kördık. Sol uaqyttan bastaldy ǧoi.... İslam halifaty turaly, Siriiada soǧysyp jürgen mūsylmandar turaly videolardy jiı köre bastadym. Siriiaǧa hijra jasap ketıp, kottedj üilerde, baqytty ömır sürıp jatqan qazaqtar turaly videolar tarap jatty. Būlardyŋ adamdardy tartu üşın arnaiy arnaiy tüsırılgenın keiın bıldım ǧoi...
-Iаǧni sen psevdosalafilık ideologiianyŋ öz ışındegı aǧymdaryna auysyp kettıŋ ǧoi..
-İa, men endı būryn tyŋdap kelgen Dılmūrat, Nazratulla, Başpaev degenderdıŋ uaǧyzdaryn tyŋdaudy qoiyp, Siriiaǧa hijra jasaudy aşyq şaqyratyn video-uaǧyzdardy köre bastadym. Olar öz uaǧyzdarynda djihat jasau arqyly jūmaqqa jyldam baruǧa bolatynyn aitatyn. Qazır oilansam sol Dılmūrat, Nazratulla, Rinat degender eŋ bırınşı aqidaŋdy özgertıp, adamdardan alystady eken. Bıraz uaqyttan keiın adam özıŋ oilana bastaisyŋ.... Anau kafir, mynau kafir... Özıŋdı sondai oiǧa äkeledı. Iаǧni özderı bastap adastyryp, keiınnen djihatşylarǧa qarai ötkızıp jıberetın köpır siiaqty...
-Sabit, sonda olardyŋ bızdıŋ zaiyrly memlekettı jek körudıŋ negızgı sebebı neden dep oilaisyŋ?
-Olar jer betındegı memleketter Allanyŋ zaŋyna ǧana baǧynu kerek dep sanaityn. Al basqa zaŋdardy adamdardyŋ özderı oilap tapqan zaŋdar, oǧan baǧynǧandar käpır bolady dep üiretedı ǧoi...
-Ary qarai taǧy qandai äreketter jasadyŋ?
-Men Siriiaǧa şaqyratyn uaǧyzdardy jinaqtap, olardy tarata bastadym. ŪQK-nıŋ qyzmetkerlerı maǧan teologtardy ertıp äkelıp tüsındırdı. Olar maǧan tüsındırıp bastaǧanda, jüregıme şubha (kümän) salmasyn dep ışımnen bıletın dūǧalardy oqyp, melşiıp otyra beretınmın. Menıŋ qaitpaitynymdy tüsıngen KNB qyzmetkerlerı menı türmege ertıp aparyp, ekstremizm men terrorizm üşın sottalǧan adamdarmen de kezdestırdı. Sottalǧandardyŋ bırı özınıŋ Siriiaǧa baryp kelgenın, ol jaqta bız oilaǧandai eşqandai da islam joq ekendıgın, bosqa aldanǧanyn aityp, menı ol jaqqa barmauǧa ügıttedı. Bıraq men onyŋ sözderıne senbedım. Türmede ony köndırıp, maǧan ädeiı aitqyzyp otyrǧan şyǧar dep oiladym. Tıptı oǧan Allanyŋ dını üşın qiyndyqtarǧa şydamaǧan qorqaq-munafiqsyŋ dep kınalap kettım. Būl menıŋ ülken qatelıgım boldy.
-Iаǧni özıŋe dūrys jol körsetpek bolǧan adamdardy tyŋdamadym deisıŋ ǧoi...
-İa, öitkenı men jetım boldym ǧoi. Būl jerde menı ūstap tūrǧan eşkım bolǧan joq. Äkem joq, şeşem de joq, jaqyn dostarym da bolmady. Ainalam tolǧan kafirlar dep sanadym... Qalaida Siriiaǧa ketudıŋ jolyn ızdedım. Özımnıŋ oŋbai qateleskenımdı türmege tüsken kezde bıraq tüsındım ǧoi. Şynymdy aitsam uaǧyzdar miymdy mülde oilandyrmai, qatyryp tastaǧan ǧoi. Közderım odan basqa eşteŋenı körmei, qūlaǧym dūrys aqyldy estımei, miym eştemenı qabyldamai qalǧan. Türmede özım siiaqty adamdardy kezdestırdım. Qazır olardyŋ taǧdyrlary turaly özderınen sūrap, jinaqtap, äŋgıme siiaqty jazyp jürmın. Bärınıŋ oqiǧalary öte ūqsas.... men siiaqty islamdaǧy şyndyqty ızdeimın dep jürıp şatysyp ketkender ǧoi bärı....
-Sabit, şynyŋdy aitşy, qazır qandai şeşımge keldıŋ, aldyŋda qoiǧan qandai maqsatyŋ bar?
-Qazır men tura jolǧa tüsırgen Allaǧa şükır etemın. Allanyŋ atymen ant eteiın. Şyn sözım. Mynda dūrys dıni kıtaptardy oqyp, teolog-ǧalymdarmen kezdestım. Siriiany közımen körıp kelgen ekı jıgıttıŋ äŋgımelerın tyŋdadym. Osylaişa özımnıŋ qai jerden qateleskenımdı ūqtym. Menıŋ osy sözderımdı oqyp otyrǧan, älı terıs aǧymda jürgen bauyrlaryma aitqym keledı. Salafizm degennıŋ qaisysy bolsa da dūrys jol emes. Özıŋız körıp tūrsyz ǧoi, maǧan būl sözderdı aituǧa būl jerde eşkım qysym jasap tūrǧan joq. Tek bılımdı adamdardy tyŋdap, dūrys kıtaptardy oqyp, osyndai şeşım qabyldadym. Osyny tüsınu üşın mındettı türde sottalyp, nemese menıŋ taǧdyrymdy qaitalau qajet emes. Bostandyqta bılım aluǧa mümkındık zor ǧoi. Bılımdı adamdardy tyŋdau kerek, ainalaŋdaǧy jaqyn adamdardy jaqsy köruge kerek. Türmeden şyqqan soŋ oquǧa tüsıp, teolog-dıntanuşy bolǧym keledı. Kezındegı özım siiaqty adasyp jürgen jastarmen tüsındıru jūmystaryn jürgızgım keledı. Men olarǧa tüsındıre alamyn dep oilaimyn, öitkenı bärın öz basymnan ötkızdım ǧoi,-dep Sabit äŋgımesın aiaqtady.
Aqidasynyŋ aqyry adasuşylyqqa aparǧan jas jıgıttıŋ taǧdyryna janymyz aşysa da, öz qatelıgın tüsınıp, bızge bar syryn aşyq aityp, aldyna ülken maqsat qoia bılgen zor yntasyna riza bolyp attandyq.
Äŋgımelesken: Ermek Qūrmanǧaliev. ŞQO Dın mäselelerın zertteu ortalyǧynyŋ mamany.
"Adyrna" ūlttyq portaly
