Qazaqtyŋ klassik jazuşysy, Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı, qazaq ädebietı men dramaturgiiasyn düniege tanytqan düldülımız Dulat İsabekovtıŋ de soŋǧy saǧaty soǧypty.
Ūlttyŋ sözın söilep ötken ūly jazuşymyzben bırge bır däuır köşıp barady. Alyptardyŋ bızdı tastap ketuı jalǧasyp jatyr. Qairan, bıtımı bölek, bırtuar tūlǧamyz Dulat kökem-ai!
Ötkende ǧana köŋılın sūrap barǧanda sau künındegıdei ötkır äzılımen küldırıp otyr edı. Qaraly habardy memleket jäne qoǧam qairatkerı İslam Äbış aǧamyz aitty. Özı jaŋa ǧana Şymkentten belgılı jurnalist Ömırzaq Aqjıgıtttı soŋǧy saparǧa şyǧaryp salyp kelıp, Astanadaǧy üiıne kırgen betı eken. Qaita jolǧa jinalyp, Almatyǧa jettık! Janazasy jeksenbı künge belgılenıptı.
Dulat İsabekovtyŋ qazasyna bailanysty QR Prezidentı Q.Toqaev köŋıl aitu jedelhatyn joldady.
«Quatty qalamynan tuǧan sübelı şyǧarmalary, dramalyq eŋbekterı älem sahnalaryn baǧyndyryp, dünie jüzıne kielı söz önerımızdı därıptedı. Soŋyna ädebi mol mūra qaldyrǧan Dulat İsabekūlynyŋ jarqyn beinesı men ardaqty esımı halqymyzdyŋ jüregınde mäŋgı saqtalady»,— dep jazuşy eŋbegın joǧary baǧalady memleket basşysy.
QR Parlamentı Mäjılısı töraǧasy Erlan Qoşanov, QR Premer-Ministrı O. Bektenovter köŋıl aitu hatyn joldady.
Memlekettık keŋesşı Erlan Qarin de paraqşasynda Dulat İsabekov turaly jürekten şyqqan köŋıl aitu jazbasyn jariialady. Almaty qalasy äkımı Erbolat Dosaev jazuşy şaŋyraǧyna kırıp, köŋıl aityp, Dulat aǧasymen kezdesulerındegı qyzyqty sätterdı äŋgımelep berdı.
Dulat İsabekovtyŋ kıtaby kölıgınen tüspeitın, telegram kanalynda “Qazaq Şespirınen airyldyq” dep jazba jariialaǧan QR Parlamentı Mäjılısı deputaty, “Aq jol” partiiasy töraǧasy Azat Peruaşev ūly jazuşymen qoştasu üşın Astanadan taŋerteŋ arnaiy ūşyp kelıp, ūşyp kettı! Alla jar bolsyn!
Ädılettı Qazaqstanda aldyŋǧy qatarda «Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı» ataǧy men «Altyn Jūldyzdy» alǧan asa körnektı jazuşy-dramaturg, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Dulat İsabekov qazaqtyŋ aty älemge äigılı düldül qalamgerı edı...
Ūlybritaniiadaǧy Lordtar palatasynda söilegen tūŋǧyş qazaq Dulat İsabekov sonymen bırge Londondaǧy ortalyq kıtaphanaǧa kıtaby qoiylǧan tūŋǧyş qazaq jazuşysy.
Ūlybritaniiada 2014 jyly jäne 2015 jyly qatarynan Dulat İsabekovke arnalǧan aptalyq ötıp, 2017 jyldyŋ 1-7 qazan aralyǧynda London qalasynda jazuşynyŋ 75 jyldyq mereitoiyna orai «Qazaq önerınıŋ festivalı» degen atpen teatr festivalı ūiymdastyryldy. Iаǧni, Ūlybritaniia qazaq jazuşysyna arnap 3 ret aptalyq festival ötkızdı. D.İsabekovtıŋ «Eskı üidegı ekı kezdesu» atty qoiylymyn tūŋǧyş ret qazaq tılınde aǧylşyn körermenıne körsetıldı. 2017 jyly 4 qazan künı Pajarito teatry D.İsabekovtıŋ «Aqqu-Jıbek» pesasyn aǧylşyn tılınde sahnalady.
Jalpy, 2014 jyldan 2023 jylǧa deiın tek Ūlybritaniiada, Londonda Dulat İsabekovtyŋ 7 ret şyǧarmalary aǧylşyn tılınde basylyp şyqty. 2 ret spektaklı qoiyldy. Iаǧni, Ūlybritaniia 9 jylda 9 ret Dulat İsabekovtyŋ şyǧarmasyn şyǧaryp, 3 ret aptalyq festival ötkızdı.
2023 jyly Türkiiada «Bız soǧysty körgen joqpyz» atty kıtaby türık tılınde şyǧyp, oǧan 4 povest endı. Türkiiada şyǧatyn tanymal «Temrin» ädebi jurnalynyŋ bır sany tügeldei D.İsabekovtıŋ şyǧarmaşylyǧyna arnaldy.
2020 jyly Şvesiianyŋ astanasy Stokgolm qalasynda şved tılınde «Aptapty kün, üskırık jel, dürbırlı dala» degen atpen tūŋǧyş ret şyǧarmalar jinaǧy «Gun Förlag» baspasynan jaryq kördı.
Jazuşynyŋ şyǧarmalaryn tärjımalaǧan belgılı şvedtık audarmaşy Bengt Samuelson. Stokgolmdegı tūsau keserı 2021 jyldyŋ mamyr aiynda öttı.
Al Dulat İsabekovtyŋ «Börte» spektaklı Avstraliiada da qoiyldy. “Börte” dramasy - älem nazaryn audaryp otyrǧan üzdık drama.
Būl drama qazır bırneşe el sahnasyna daiyndalyp jatyr. Kezınde jarty älemdı jaulaǧan Şyŋǧys han qylyşymen jetpegen jerge Dulat İsabektıŋ qalamymen Börte jetude!
«Gauhartas» pesasy qoiyla salysymen bır jarym jylda 222 ret qoiyldy, barlyq qoiylym anşlagpen öttı. Būndai körsetkış Qazaqstan üşın rekord bolyp sanalady.
Qazırgı qazaq ädebietın şet elder Dulat İsabekov esımı arqyly tanyp kele jatyr edı… Dulat İsabekov şyǧarmaşylyǧyna qyzyǧuşy elder jyl saiyn artyp keledı.
Byltyr 2024 jyly da Şvesiia astanasy Stokgolm qalasynda «İsabekov älemı» atty ädebi keş öttı. Būǧan deiın Ūlybritaniia, Avstraliia, Koreia, Türkiia, Bolgariia, Gruziia, Resei elderın bauraǧan tuyndylar, endıgı jerde Skandinaviia elderınde de öz baǧasyn aldy.
Täuelsızdık alǧan osy jyldarda älemdık Nobel syilyǧyna 2016 jyly ūsynylǧan qazaq ädebietınıŋ klassigı, KSRO memlekettık syilyǧynyŋ laureaty Äbdıjämıl Nūrpeiısovten keiın biyl Dulat İsabekov ūsynylyp otyr edı… Qazaq ädebietınen basqa eşkım bola qoiǧan joq… Öitkenı, 30 jyl boiy bilık bır adamnyŋ ǧana Nobel syilyǧyn aluy üşın jūmys ıstegenı belgılı ǧoi...
Dulat İsabekovty Nobel syilyǧyna sol Nobeldıŋ otany Şvesiiadan bastap, Koreia, Türkiia, Gruziia, Türksoi Jazuşylar odaǧy sekıldı şeteldık ūiymdar bastap, Qazaqstan Jazuşylar odaǧy qostap, 9 ūiym atynan ūsynylǧan edı...
Dulat İsabekovtyŋ dramalaryn oqyǧan Gruziianyŋ Machabeli atyndaǧy Schinvali käsıbi memelekettık drama teatrynyŋ rejisserı Gocha Kapanadze: «İsabekovtyŋ tek «Aktrisa» pesasynyŋ özıne ǧana Nobel syilyǧyn beruge bolady»,— dep jazdy.
Endı, mıne, qazaq jazuşysy älemdık Nobel syilyǧyn alyp, dünienı dübırge bölep jatsa, eŋ aldymen el men erdıŋ mereiı bolady emes pe dep qazaq halqy taqymyn qysyp jürgen edı, ajalǧa amal joq, ümıtımızdı üzıp kettı…
Ūlttyq müddemızdıŋ qorǧany bolǧan Dulat İsabekov qai kezde de aqiqatty aita bıldı. Halyq sözın söiledı. Elımızdı, jerımızdı, tılımızdı, dılımızdı qorǧady.
2011 jyly Jaŋaözen qyrǧynynda eŋ alǧaşqy bolyp, eldıŋ sözın aitty…
“Ailyǧyn sūraǧan jūmysşyny atu degen qaidan şyqqan?!” — dep aiqai saldy…
Memlekettık tıldıŋ zaŋdy qaqyn talap ettı!
Anau bır jyly Moŋǧoliiadan kelgen qandastarymyz elden pana tappai qaita köşpek bolǧanda Düniejüzı qazaqtary qauymdastyǧy qūryltaiynda sol kezdegı prezidentke “Elım dep kelgen qandastarymyz elınen pana tappai, osylai qaita bere me? Būǧan kınälıler qataŋ jauap beruı tiıs!”-dep ädılettılıktı talap ettı. Qazaq köşıne qaita qarqyn bıte bastady sodan soŋ…
Ötkende köŋılın sūrai barǧanda, saumal ışıp, basyn köterıp, täuır bop qalǧan eken. Menen keiın kırgen belgılı qalamgerler, özı basqarǧan “Mädeniet” jurnalynda talai jyl orynbasary bolǧan Myrzan Kenjebai ınısı men Nūrlybek Samatūly üşeumızge būrynǧydai qaljyŋdap, tiısıp otyrdy. “Basqa kelse de, sen kelmeitın şyǧarsyŋ” dep edım”-dep Myrzekeŋe qaljyŋdady. Bärımız şüiırkelesıp äŋgımelesıp qalǧanymyzdy bır ınımız suretke tüsıre qoiyp edı, “Tüsıp qalyŋdar, erteŋ tırı künınde tüsken edık” dep jüresıŋder” dep bır küldırdı. Qoştasyp ketıp bara jatqanda, “Erteŋ “Dulat İsabekov qaitys boldy”-degendı gazetten oqymai, jiı habarlasyp tūryŋdar üige, Şolpanǧa telefon soǧyp…”-dedı taǧy da äzıl-şynyn aralastyryp… Būl fäni düniedegı soŋǧy künder men soŋǧy saǧattardyŋ suyq syrtyly jaqyndap kele jatqanyn sezıp tūrsa da, ajaldyŋ özımen oinap otyrǧan qairan ör ruhty, er kökem-ai” dep, ıştei kürsınıp tūrsam da, külımsırep qoştasqan edık. Sol soŋǧy köruımız eken qazaq ädebietınıŋ qara naryn…
Dulat İsabekovpen qoştasu erteŋ 23 aqpanda saǧat 10-da Qazaqstan Jazuşylar Odaǧynda ötedı dep josparlanuda. Asy tüste Qabyldau üiınde (Qūrmanǧazy köşesı 44) bolady.
Alla aldynan jarylqaǧai!
Qalyŋ qazaqqa köŋıl aitamyz…
Otbasyna, ūly Estiiar bauyrymyz ben qyzdary Şolpan men Aimanǧa, balalaryna, tuǧan-tuystaryna köŋıl aitamyz…
Peiışte ruhy şalqysyn.
İSABEKOV ÄLEMI
«Tırşılık» mynau, tırıde bıtpes öleŋı, «Qarǧyn» bop ömır qarqynyn taba beredı. Şyndyqty aitqan şyǧarmalaryŋ şynaiy, «Dermene» şöptei demeu bop elge keledı… Aqtarylǧanda aq şulan tolqyn aq teŋız, Jauharly älem – janyŋmen tauyp jatty egız… Danany kördım baladai köŋılı bosaǧan, Ananyŋ ornyn basady asyl «Äpkeŋız» Özıŋe qarap tüzeidı boiyn kıl öskın, Kökke boilaǧan kökeme men de jyr estım. Kiepan şaldai süiegın umen süiregen Keseldı qoǧam kesırımenen kürestıŋ. Ūrysy myqty, bolady kıleŋ ieŋ mert, Ūlysy tıptı ūmtylar qolǧa süiem dep… «Bonapart» emes … keş bolsa daǧy… kestırer, Sündetten ketıp... süiekke jettı süiel dert… «Soǧysty bız de körmedık», endı ne deiık, Soǧystan beter soiqandy dep pe ek köreiık… Sahnada emes… saiasatyŋda jatyr ǧoi, Mūradan jūrdai «Mūragerler» de köbeiıp… Täuelsız eldıŋ bolsa dep berık tūǧyry, Şyrymyn būzdyŋ , şydatpai jannyŋ şyryly… Eskertseŋ daǧy es ketken mynau qoǧamǧa, «Eskertkış» salǧyş bır kündık ǧana ǧūmyry… Tumysy bölek tuypsyŋ köke, küzde sen, Tuyndylaryŋ ız salar janǧa ızgı äsem. Bärıne qoldy bır sıltep ketıp qalar eŋ, «Gauhartasty» aityp, Saltanat ömır ızdeseŋ… Säbidı jansyz tūrsa da kütıp kärı jer, Täŋırden ükım bolmasa, ölmes tärızı er... Jerlemes būryn... Körem dep senı soŋǧy ret, Körden ap qalǧan.. körşı kempırge qaryz el... Myŋdardyŋ bärı myŋsairam bolǧan myna şaq, Auqymy tarlar auzymen ǧana jür asap… Aqyry bız de armanǧa bır kün jetermız, «Aqyramaştan Nauryzǧa deiın» şydasaq… Boiyŋnan kördı el Biıktık penen Tereŋdı, Myqty emes Sızden alǧandar anau Nobeldı. Arysta tuyp, Alysqa şapqan tarlanym, Qalamyŋmenen şarlai ber bükıl älemdı!
