Jelıde başqūrt eposynyŋ negızınde jazylǧan «Homai» änı virustai tarap kettı. Başqūrt tobynyŋ beineroligı qoǧamda qyzu talqylau, tıptı, dau tudyrdy.
Mūnyŋ bır emes, bırneşe sebebı bar.
Bırınşıden, bızdıŋ qoǧamymyzda oryn alǧan äsıredınşıldık. Baiqasaŋyz, keiıngı kezde äleumettık jelıde özın täŋırşıler dep ataityn radikal top bar. Olar özın islam dının ūstanatyndarǧa qarsy qoiady. Osy ekı toptyŋ arasyndaǧy daudyŋ, daudyŋ emes, "soǧystyŋ" bastalǧany qaşan.
"Aiolanyŋ" änı tura Nauryzǧa qarai şyqty. Ony körgen "täŋırşıler" atoilap, süiınşı sūrap, beinebaiandy bölıse bastady. Bölısıp qana qoimai, "arabqūldardy" tabalap, provokasiialyq jazbalar qaldyrdy.
Men «Homai» tek täŋırşılerge ǧana ūnap, tek solar ǧana bölıstı demeimın.
Būl än türkı halyqtarynyŋ bırazyn süisınttı, menıŋ de jüregıme jyly tidı. Bıraq qazır äŋgıme daudyŋ sebebınde.
Aitpaǧym, keiıngı kezde bızdıŋ qoǧamda radikal dıni aǧymdardyŋ kesırınen islamofobiia etek jaiyp keledı.
Qazaq qoǧamy dıni arazdyqqa qarai bet alǧandai.
Äleumettık jelını qazır qoǧamnyŋ ainasy deuge bolady. Al jelıde dın taqyrybyndaǧy daular, dıni arazdyq, dınge, dın ökılderıne tıl tigızu sekıldı dünieler köbeiıp barady. Būl ülken ideologiialyq daǧdarystyŋ belgısı. Dıni ahualǧa memleket tarapynan erekşe köŋıl bölu kerek degen dabyl. Ony estitın bilık bolsa, ärine.
«Homaidyŋ» tanymal boluynyŋ ekınşı sebebı – saiasat.
Atap aitsaq, geosaiasi ahual, Resei men Ukrainanyŋ arasyndaǧy soǧys. Būl soǧys bastalǧaly elımızde ūlttyq ruhtyŋ, sananyŋ oianǧanyn, tarihi jadynyŋ jaŋǧyrǧanyn baiqaǧan bolarsyzdar.
Soǧys bastalǧan soŋ blogerlerdıŋ bırazy bırden orysşa jazudan bas tartty, tek qazaqşa jaza bastady, būryn orysşa söilegen blogerler, tek olar emes, ärine, jappai qazaq tılın üirene bastady. Elımızde qazaq tılın üiretetın kurstar köptep aşylyp, jaŋa trend qalyptasty. Sebebı orys tılı basqynşylardyŋ tılıne ainaldy.
Būl soǧys tek bızdıŋ ǧana emes, barlyq būrynǧy KSRO qūramynda bolǧan halyqtardyŋ, onyŋ ışınde türkı tıldı halyqtardyŋ ūlttyq sanasyn oiatty. Ukrainany qoldauşylar, Reseidıŋ jeŋıluın, tıptı, küirep, ydyrauyn tıleitınder köbeidı. Ūly Tūran ideiasy jaŋǧyrdy.
"Aiolanyŋ" beinebaianynyŋ astynda «Başqūrt halqyna erkındık tıleimız» degen tılek bır emes, bırneşe ret aitylady. Būl än bükıl Türkı düniesın dür sılkındırdı.
Başqūrttyŋ erkındıkke toly sarynyn qazaqtar, qyrǧyzdar, äzırbaijandar, sahalar, qalmaqtar, türıkter, tatarlar ılıp äkettı.
«Homai» änı tübı bır türkı ruhyn oiatyp jıberdı!
Ūlttyq aspaptyŋ ünı, audarmaşysyz-aq tüsınıkı ännıŋ sözı, äsırese jürekke jyly tietın kielı «Homai» - Ūmaidyŋ ataluy, at dübırıne ūqsas muzyka yrǧaǧy men ädemı saryny, başqūrttyŋ sūlu qyzy – osynyŋ bärı bır jerge kelıp tüiıstı de, ülken bombadai bolyp tura Nauryzǧa qarai jarylyp kep kettı!
Üşınşı bır sebep bar.
Qazır dünie jüzınde jahandanuǧa (globalizmge) qarsy jauap retınde ūlttyq bıregeilık, ejelgı tüp tamyrǧa oralu, töl mädeniettı jaŋǧyrtu trendı baiqalady. Onymen qatar, bükıl älemde dästürlı dınderdıŋ daǧdarysy bastaldy. Tıptı Europanyŋ özınde hristian dınınen bezınu, ejelgı ata-babalardyŋ dıni kulttarynyŋ jaŋǧyruy beleŋ alyp keledı. Būl osy dästürlı alyp dınderdıŋ daǧdarysqa ūşyrauynyŋ aiqyn körınısı. Köp dıni aǧymdardyŋ qazırgı zamanda būrmalanyp, tıptı terıs aǧymǧa ainalyp bara jatqanyn baiqatyn şyǧarsyzdar. Tıptı Reseidıŋ özınde orystar arasynda slaviandardyŋ ejelgı nanym-senımderıne, dıni ǧūryptaryna qaita oralu baiqalady.
Qazırgı dın qoǧamnyŋ damu qarqynyna ılese almai, tyǧyryqqa tırelgen sekıldı.
Men eş dınge qarsy emespın, bıraq bükıl älemde, mūsylman elderı bolsyn, hristian elderı bolsyn, dıni daǧdarystyŋ bastalǧanyn baiqamau mümkın emes.
Bızdıŋ elge kelsek, keiıngı kezde qazaq qoǧamynda äsıredınşıler köbeiıp, dınmen bırge arab mädenietınıŋ yqpaly küşeiıp keledı, mūny baiqamau mümkın emes. Al qandai da qūbylys ädette jauap retınde oǧan qarsy qūbylysty tudyrady. Būl yqpalǧa qarsy tūra alatyn - tek ūlttyq qūndylyqtar, ūlttyq sana, ūlttyq mädenietımız, ata-baba dästürı, ana tılı. Dıl. Qazaqty qazaq etetın osy.
Bolaşaǧyna alaŋ bolǧan qazaqtar üşın «Homai» ülken ümıt syilady, şabyt berdı.
Būl än osy ümıt säulesın körıp quanǧan jandar men ony körıp şoşynǧandar, ony qauıp körgender arasynda ülken dau tudyrdy. Al bıreuler būl alauyzdyqty paidalanyp, otqa mai qūiyp, miyǧynan külıp otyr.
Al myna qiyn zamanda bızge yntymaq pen bırlık auadai qajet.
Sondyqtan būl ännen saiasat ta, dın de ızdemei, qūlaq qūryşyn qandyryp, köşpelı babalar ruhyn, bauyrlastyq pen bırlıktı sezıngen dūrys bolar.
