Täjıkstan Qytaiǧa kümıs ken ornyn berıp, salyqtan 7 jylǧa bosatty

Täjıkstan parlamentı Qytai investorlaryna kümıs ken ornyn berudı maqūldap, qytai kompaniiasyn jetı jylǧa salyqtan bosatpaq. Būl turaly “Araşa” aqparattyq portaly Ortalyq Aziia JQ sılteme jasap habarlaidy. Qytailyqtarǧa berılgen “Iаkchilva” ken orny Täjıkstannyŋ Murgab audanynda ornalasqan. Ol Pamir tauyndaǧy teŋız deŋgeiınen 4500 metr biıktıkte eken. Būl eldegı eŋ biık jerde ornalasqan ken orny. Täjıkstan qūndy metaldy öndıruge salatyn salyqtan da paida tabuyna boluşy edı, bıraq olar investorlardy salyqtan bıraz jylǧa bosatyp otyr. Sondai-aq elge kırgızıletın tehnikalar men qūrylǧylarǧa salynatyn baj salyǧynan da bosatyp otyr. Bıraq qytai kompaniiasynyŋ mındetı jūmysqa jergılıktı tūrǧyndardy alyp, üiretuı kerek. “İnvestor ken ornyn igeru, qoima men elektor toraptaryn jürgızu jäne taǧy basqa jūmystar üşın 385 million somoni (şamamen 40 mln dollar) aqşa jūmsauy kerek. Sonymen qatar investor 60% jūmys ornyn jergılıktı tūrǧyndarmen toltyruǧa mındettı, bırte-bırte būl körsetkıştı 80% ösıruı tiıs. Jūmysşylardyŋ käsıbi deŋgeiın arttyru üşın kompaniia jylyna 500 myŋ somoni jūmsaidy”, – deidı Täjıkstannyŋ İnvestkomitetınıŋ töraǧasy Farruh Hamralizoda. Täjıkter Qytai kompaniiasyn jetı jylǧa salyqtan bosatqanymen, ken ornyndaǧy kümıs qoryn tolyq öndırıp alu üşın qytailarǧa üş jyl jetkılıktı. Iаǧni salyq jeŋıldıgı aiaqtalǧanşa ken orny tolyǧymen öndırılıp bıtedı. “Qazır geologiialyq barlau men täjıribelık öndırıs jürıp jatyr. Tek ǧana bır jyldyŋ ışınde 40 tonna kümıs öndıre alamyz. Qazırgı uaqytta barlau nätijesı boiynşa 113 tonna kümıs qory bar”, – deidı “Kaşn Siniui Dadi Maining İnvestment” kompaniiasynyŋ ökılı Iýan İn Hu. Täjıkstannyŋ sarapşylary eldegı ken oryndarynyŋ Qytaiǧa berılıp jatqany Täjıkstan üşın tiımsız, äsırese altyn men kümıs siiaqty qūndy metaldardy özımız öndırıp, memlekettıŋ qoryn toltyruymyz kerek dep esepteidı. Eske salsaq, Qazaqstan parlamenty da byltyr 5 jeltoqsanda Qytai-Qazaqstan serıktestık qory qarjylandyratyn Qytai kapitaly bar önerkäsıp oryndaryna Qazaqstan salyq salmau turaly qūjatty maqūldady. Sol kezdegı İnvestisiialar jäne damu ministrı Jeŋıs Qasymbek salyqtan bosatu boiynşa basymdyq öŋdeuşı önerkäsıpke berıledı, onyŋ ışınde mūnai himiiasy, jalpy himiia, tyŋaitqyştar daiyndauǧa, metallurgiia men basqa da qyzmet türlerı bar ekenın aitqan. Al saiasattanuşy Dosym Sätpaevtyŋ bır ai būryn bızge bergen sūhbatynda Qytaimen aradaǧy kelısımşarttardyŋ köbı Qazaqstannyŋ müddesın qorǧamaidy degendı jetkızıp, joǧaryda aitqan Täjıkstandy mysalǧa keltırgen bolatyn. “…Mysaly Täjıkstan da Qytaiǧa qaryz memleketterdıŋ bırı. Qazır körıp otyrǧanymyzdai Qytai Täjıkstanǧa öte qauıptı täjıribe jürgızıp otyr. Täjıkstan qaryzdaryn ötei almai qalǧan kezde Qytai aqşanyŋ ornyna aktivter alyp otyr. Ken oryndaryn alyp otyr. Qytai mūndai täjıribenı būǧan deiın de jürgızen. Eŋ alǧaş Şri-Lanka Qytaiǧa qaryzdaryn ötei almai qalǧan kezde Qytai Şri-Lankanyŋ eŋ ırı porttarynyŋ bırın alyp qoiǧan. Qytaidyŋ är eldegı ekonomikalyq saiasaty eŋ aldymen öz müddesın qorǧaidy, ony eşteŋemen salystyruǧa kelmeidı. Qytai biznesınıŋ Batys biznesınen bır erekşelıgı olar jemqorlyq jaǧdaiynda jūmys ıstei bere alady. Būl jaǧdai belgılı bır jobalardy ıske asyruǧa bailanysty küdıktı tıptı ūlǧaitady”, -degen edı Dosym Sätpaev “Araşa” aqparattyq portalyna bergen sūhbatynda.