Q.Quanyşbaev atyndaǧy Qazaq muzykalyq drama teatrynda M.Äuezovtıŋ «Aiman-Şolpan» komediiasynyŋ tūsauy kesıldı. Spektakl jaŋaşa qoiylǧan. HIH ǧasyr keiıpkerlerı HHI ǧasyrǧa bır-aq sekırgen. Saiyn dalada bolǧan oqiǧa zäulım üilerdıŋ fonynda, «Aiman & Sholpan” degen klubtyŋ ışıne köşıptı.Bır qaraǧanda: älem-jälem dekorasiianyŋ aiasynda älem-jälem kiıngen jastar. Daraqylyq fonyndaǧy daraqylyq. Aiman men Şolpan sanyn jyltyratqan. Tıptı aiaqtaryn kere bilegende ışkiımı körınıp jür. Äsırese Şolpan qyzyŋ bır jaǧynan bilep, ekınşı jaǧynan belıne deiın köterılıp ketetın räzıŋke köilektıŋ etegın tartyp älek. «Men – ökıl analaryŋ» deitın Teŋge (Leilo Haninga-Beknazar) älgı jerın ūstap bileidı. Taǧy «bıssımıldä» dep bata berıp qoiady. Qazaq «ana» degen ardaqty atty däl būlai qorlap körmegen şyǧar… Küieuın qyzǧanyp quyp keletın aduyn Teŋge anaiylyqqa barmasa kerek edı. Teatrdy tektı öner dep jatamyz. Aktrisalarymyzdyŋ äbüiırın aşqannan ol körermenge jyrǧap qaryq qylmaidy. Esesıne «öner» degen ūǧymnan alystaidy. Zal ärtıstıŋ şeberlıgıne, arqalap jürgen oiyna emes, jaltyrai beretın sanyna telmıredı. Ras, teatrdyŋ köŋıl köteretın de funksiiasy bar. Bıraq köŋıl köteru degen jalaŋaş san men jartylai aşylǧan keude emes. Ras, ömırde erketotailar solai-aq kiınetın şyǧar. Bıraq ömır men sahnanyŋ zaŋdylyqtary bır emes. Būl tıptı bärın keşıre beretın kino da emes. Sahnada sen lupanyŋ astynda tūrasyŋ!
Jalpy, Qalleki teatrynda kiım suretşısınıŋ, jaqsy ssenograftyŋ qattyǧy sezıledı. Mysaly, Älıbektıŋ moinyndaǧy – qaidan şyqqan qūndyz şarf? Nege Şolpannyŋ säukelesı özıne ülken? Nege Maman baidyŋ jasandy şaşy syrǧyp tüseiın dep jür? Nege köpşılık sahnasyndaǧy boijetkenderdıŋ köilekterı tar? Astana äkımşılıgı aqşadan qysqan-aq şyǧar, bıraq jarty qarys mata qalaişa jetıspei qaldy?..
Ärine, kemşılıktı tızbelei beruge bolady. Bıraq «qosu belgılerın» körmeu qiianat bolar edı. Truppa äjeptäuır eŋbek etken. Gamlettıŋ de, Romeo men Djulettanyŋ da, Evgenii Oneginnıŋ de «djinsy kigenın» kördık. Qazaq klassikasyna būl «jaŋalyq» keşteu bolsa da jettı. Sol sebeptı, eŋ aldymen, rejisser Älımbek Orazbekovtıŋ osyndai ızdenıske barǧany köŋılden şyqty. Spektaklden jastyq jıger atoilap tūr. Qanyŋ qyzyp, tamyryŋ bülkıldep, ömırdıŋ türlı boiaularyn sezınıp, köŋılıŋ köterılgendei.
Bos jürgen, basy artyq adam joq. Aiman men Şolpan, Älıbek pen Arystan ǧana emes, olardyŋ ainalasyndaǧy «şabarmandary» da öz tipajyn, qaitalanbas mınezın tauyp ketken. Mysaly, Jaras (Asylbek Qapaev). Öŋşeŋ qyzdardyŋ arasynda jüretın Jarasty Mūhaŋnyŋ özı bügıngınıŋ «kögıldırleu» «di-djeiıne» laiyqtap jazǧandai. Özge keiıpkerler turaly da sony aituǧa bolady. Ärqaisysynyŋ tabiǧatyna sai, «söileitın» kiım ülgısın ǧana emes, muzykalyq körkemdeuı sättı tabylǧan. Mäselen, bügıngınıŋ «batyry» (Arystan) roker stilınde bylǧary kürteşkemen, gitara ünımen sahnaǧa şyqsa, bai-baǧlan Älıbek toby djaz-muzykanyŋ «süiemeldeuımen» şyǧady. Kompozitor Q.Toqymbaevtyŋ eŋbegıne de aitarymyz joq. Eskertu: körermennıŋ bärı kereŋ emes. Dybysty bäseŋdetuge de bolady.
Negızınde, oinaqy reŋkte ötetın spektakl tügesılmeitın duman sekıldı äser qaldyrady. Jar taŋdau, jaǧalasu, jarasu hikaiasy qyz-jıgıt aitysyna, än- bi jarysyna, öner saiysyna ūlasady. Eŋ bastysy, komediia janrynda jazylǧan dünie komediia retınde qoiylyp tūr. Spektaklde avtorlyq mätınde joq köptegen külkılı situasiialar tuylǧan. Rolınen jaŋalyq kütetın, qyzyǧa oinaityn akterdı tamaşalaudyŋ özı bır baqyt. Situasiiany sondai akterler tabady.
Älıbek – maŋǧaz, kerbez. Quandyq Qystyqbaevtyŋ qasyn kerıp qana söileitın keiıpkerı tıptı qyz tartysyna da şyndap kırısuge erınetın siiaqty. Arystan – Syrym Qaşqabaev ta batyrdyŋ mınezın döp basqan. Jıgerlı, aibatty, qyzba. Aimandy somdaityn Saia Toqmaǧanbetova aqyldy qyzdyŋ keipın berdı. Al Şolpannyŋ (Ainūr Jetpısbaeva) iılgıştıgı, syrtqy jäne ışkı plastikasy razy qyldy. Onyŋ oiy da, soiy da naq bügındıkı. Auǧan soǧysynan keşe kelgendei körıngen Meiram Qaisanov (Kötıbar) ta, onyŋ şaşbauyn köteretın Mūrat Nūräsılov te senımdı jäne… külkılı. Leilo Haninga (Teŋge) hanym jaqsy aktrisa şyǧar, bıraq ünı qazaqy qoiylymda oǧaştau, artyqtau, tysqarylau körınıp tūr. Barynşa şeteldık aksentpen söileuge tyrysqanymen, köbınde kümıljıp, ünı jasandy şyǧyp jatty. Esesıne ekınşı qūramdaǧy Ainūr Bermūhambetova parasatty, jinaqy, yqşam oiynymen täntı qyldy. Mūnyŋ bärı – jekelegen «mezetter». Al jalpy alǧanda…
Bız bıletın Aiman men Şolpan süikımdı edı. Elıktıŋ laǧyndai äsem jaratylys edı. Estı edı. İbaly edı. İmandy edı. Kiımdı özgertuge bolatyn şyǧar. Şaşty kesuge, tyrnaqty boiauǧa da bolatyn şyǧar. Bıraq qasietten airylu, mınezdı tübegeilı özgertu… Būl qastandyq sekıldı körınedı. Ädebietke ǧana emes, halyqtyŋ sanasyna. Būryn «Aidai sūlu Aiman men şoqtyǧy biık Şolpan» ülgı bolatyn. Al myna Aimandy qalai ülgı etesıŋ? Eŋ soŋǧy körınıste qyzdar appaq köilek pen säukele kiıp şyǧady. Tübınde tamyryn tabady degen oidy bergısı kelgen siiaqty. Şekten asyŋqyrap ketken soŋ, arnasyna oralu qiynǧa soqpai ma eken…
Äsiia Baǧdäuletqyzy, «Halyq sözı»
