Elbasy – Joǧarǧy Bas Qolbasşy Nūrsūltan Nazarbaev Astanada elımızdıŋ tarihyndaǧy tūŋǧyş Qazaqstan Respublikasy Qaruly küşterınıŋ Äskeri-tarihi muzeiın aşty, dep habarlaidy kazmuseum.kz tılşısı QR Qorǧanys ministrlıgınıŋ baspasöz qyzmetıne sılteme jasap.
Muzei 1998 jyly Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ säulettık ideiasymen salynǧan ǧimaratta ornalasqan. Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ äskeri-tarihi muzeiı ornalasqan ǧimarat jūmysynyŋ jaŋalyǧy – onyŋ köpfunksionaldyǧynda bolyp otyr. Ǧimaratta muzeidıŋ özınen basqa konsert zaly, uaqytşa körmeler zaly bar, sondai-aq, onda Qazaqstan Respublikasy Qorǧanys ministrlıgınıŋ Ortalyq orkestrı men Ortalyq ansamblı jūmys jasaidy.
Qazırdıŋ özınde muzei qorynda ejelgı kezeŋnen bügıngı künge deiıngı qazaq halqynyŋ mädenietı men äskeri tarihynan syr şertetın eskertkışter, sirek kezdesetın eksponattar bar. Būl Qazaq handyǧynyŋ 550 jyldyǧy men Ūly Otan soǧysyndaǧy Jeŋıstıŋ 70 jyldyǧy aiasynda erekşe maŋyzǧa ie bolyp otyr. Ǧimarattyŋ säulettık jäne qūrylymdyq beinesıne ekspozisiialyq zaldar qosymşa erekşelık berıp tūrady. Atap aitqanda, muzeide Qazaqstan Qaruly Küşterınıŋ zaly, Merzımdı körmeler zaly, Ejelgı däuır – XIX ǧasyr zaly, XX ǧasyrdaǧy äskeri tarih zaly, XX-XXI ǧasyrlardaǧy qaru-jaraq zaly, Beineleu önerı zaly, sondai-aq, «Qazaqstan äskeri ısınıŋ tarihy» atriumy bar. Atriumda qorǧanys qabılettılıgı salasyndaǧy zamanui jetıstıkter men ötken däuırdı ūştastyratyn tarih sabaqtastyǧyn sipattaityn barelefter seriiasy ūsynylǧan. Barelefter ärtürlı tarihi däuırdegı köşpelı qazaq jauyngerlerı qaru-jaraq türlerınıŋ erekşelıkterın sipattaidy.
Qazaqstan Qaruly Küşterı Joǧarǧy Bas qolbasşysy beinelengen «Mäŋgılık El» ortalyq kompozisiiasy daŋqty dästürge degen adaldyqtyŋ nyşany retınde körsetılgen.
QR Qaruly Küşterı zalynda eŋ basty ortalyq oryndy «Qazaqstan Respublikasy Qaruly Küşterınıŋ Bas Qolbasşysy N.Ä. Nazarbaev» ekspozisiiasy ielenedı.
Būdan özge, zalda el Qaruly Küşterınıŋ äsker türlerı – Qūrlyq äskerlerı, Äue qorǧanys küşterı jäne Äskeri-teŋız küşterı ekspozisiiasy bar. Mūnda alǧaşqy qazaqstandyq snariad, tank, äskeri samoletter, äskeri vertoletter men äskeri kemelerdıŋ maketterı qoiylǧan. Onyŋ ışınde T-72, şabuyldauşy Su-25, «Tornado» kemesı jäne basqalary bar. Merzımdı körmeler zalynyŋ ekspozisiiasyna «AMPİR» elitalyq antikvariat salonynyŋ kolleksiiasy bar. Ol Qazaqstannyŋ mädeni mūrasynda tarihi mazmūnǧa ie ūlttyq būiymdardan jäne avtorlyq müsınder, Türksoi tarihy muzeiı – arheologiia eskırtkışterı (b.e.d IV-III myŋjyldyqtar) jäne etnografiia (XIX – XX ǧ. basy), türkı halyqtarynyŋ tūrmys-tırşılıgın beineleitın eksponattardan tūrady.
Ejelgı däuır – XIX ǧasyr zalynda qazaq halqynyŋ qaru jasau şeberlıgınıŋ damu tarihyn körsetedı. Mūnda Qazaqstan aumaǧynan tabylǧan tas däuırınen bergı jädıgerler ornalasqan. XX ǧ. äskeri tarih zalynda ötken ǧasyrdaǧy Qazaqstannyŋ äskeri jäne jauyngerlık tarihynyŋ barlyq negızgı kezeŋderımen bailanysty eksponattar körsetıledı. Zalda Alaş Orda avtonomdy memlekettık qūrylymnyŋ qyzmetı, Ūly Otan soǧysy, sondai-aq qazaqstandyqtardyŋ 1979-1989 jj. Keŋes-Auǧan soǧysyna qatysuy turaly arnaiy jäne bıregei ekspozisiialar bar. Däl osy zalda proeksiialyq jabdyqtau formatynda Keŋes Odaǧynyŋ Batyrlary, Daŋq ordenınıŋ kavalerlerı, 1979-1989 jj. Keŋes-Auǧan soǧysynyŋ internasional jauyngerlerı, sondai-aq «Halyq qaharmany» joǧary memlekettık nagradalarynyŋ iegerlerı turaly aqparat körsetıledı. Sonymen bırge muzei keluşılerı Reseidıŋ mūraǧatynan alynǧan mūraǧattyq qūjattar jinalǧan interaktivtı kıtappen tanysa alady. Muzei qonaqtarynyŋ nazaryna tanymal 100 jäne 101-atqyştar brigadalarynyŋ qūrylu tarihy boiynşa bıregei qūjattar, Ūly Otan soǧysy jyldaryndaǧy fotosuretter men jeke qūjattar ūsynylǧan. Qaru-jaraq zalynda XX-XXI ǧasyrdyŋ qaruy ūsynylǧan. Ekskursiia barysynda mūrajai qonaqtary tapanşadan, avtomattan, granata atqyştan, oqşaşar men oq-därıden bastap ärtürlı qaru-jaraq türlerımen, sondai-aq XX-XXI ǧasyrdyŋ aviasiialyq joiu qūraldarymen tanysuǧa bolady. Vitrinalarda azamattyq soǧys jyldary, Ūly Otan soǧysy kezeŋıne qatysy bar Qazaqstan Respublikasynyŋ Qaruly Küşterı qoldanyp jürgen tapanşalar, sporttyq qaru, oq-därıler, aviasiialyq joiu qūraldary, jaiau äskerge jäne tankıge qarsy minalar qoiylǧan. Muzeidıŋ beineleu önerı zalynda onyŋ üş türlı salasy körkem suret, grafika jäne müsındeu būiymdary qoiylǧan. Zalda Amanjol Mūsalimovtıŋ, Penzovtyŋ, Qasymbaevtyŋ jäne basqa da suretşılerdıŋ Ūly Otan soǧysy, azamattyq soǧys pen töŋkerıs kezeŋı, halyqtyq ereuıl jetekşılerınıŋ beinesın somdaǧan tuyndylary qoiylǧan. Grafikada beineleu önerınıŋ respublikalyq ūlttyq mektebınıŋ qalyptasuy men qūryluyna sübelı üles qosqan suretşılerdıŋ eŋbekterı ūsynylyp otyr. Atap aitqanda, olardyŋ oryndauyndaǧy qazaq batyrlaryn beineleitın jūmystar qoiylǧan, soǧys pen atom qaruyna qarsy taqyryp, qazaqstandyq ūşqyştar, Ūly Otan soǧysyndaǧy qazaqstandyq batyrlar beinelenedı. Müsınder arasynda Jambyl Jabaevtyŋ, saq patşaiymy Tomiris, Ūly Otan soǧysyndaǧy qazaqtyŋ batyr qyzdary Mänşük Mämetova men Äliia Moldaǧūlovanyŋ, qolbasşy marşal Konevtıŋ portret-müsınderı ornatylǧan.
KAZMUSEUM.KZ
