Qazaqstan Respýblıkasynyń din salasyndaǵy memlekettik saıasatyn júzege asyrý máselelerin úılestiretin negizgi baǵdarlamalyq qujattardyń biri - dinı ekstremızm men terrorızmge qarsy is-qımyl jónindegi 2018 – 2022 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlama ekeni bizge belgili. Biz osy baǵdarlamanyń jumysy jaıly Shyǵys Qazaqstan oblystyq Din isteri basqarmasynyń basshysy Anýar Álmyrzauly men suhbattasqan edik:
- Anýar Álmyrzauly, Qazaqstan Respýblıkasynyń din salasyndaǵy memlekettik saıasatyn júzege asyrý máselelerin úılestiretin negizgi baǵdarlamalyq qujattardyń biri - dinı ekstremızm men terrorızmge qarsy is-qımyl jónindegi 2018 – 2022 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlama ekeni bizge belgili. Onyń negizgi maqsat-mindetteri men kórsetkishteri týraly aıtyp berińizshi?
-Elimizde din salasynyń negizgi basym baǵyttaryn retteıtin birneshe irgeli baǵdarlamalyq qujattar bar. Birinshiden, bul memlekettiń din salasyndaǵy saıasatyn iske asyrýǵa arnalǵan 2017-2020 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasy, ulttyq qaýipsizdik strategııasy is-sharalarynyń jospary jáne basqalary. Al siz aıtyp otyrǵan dinı ekstremızm men terrorızmge qarsy is-qımyl jónindegi 2018 – 2022 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlama, bul ekstremızm men terrorızm qaýip-qaterleriniń aldyn-alý salasyndaǵy ózekti máselelerdi sheshýdiń normatıvtik jáne uıymdastyrýshylyq negizi bolyp tabylady. Ol Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2018 jylǵy 15 naýryzdaǵy № 124 qaýlysymen bekitilgen.
Baǵdarlamanyń basty maqsaty–dinı ekstremızm men terrorızmniń qaýipti kórinisterinen jeke adamnyń, qoǵamnyń jáne memlekettiń qaýipsizdigin qamtamasyz etý. Baǵdarlamany júzege asyrýǵa kóptegen memlekettik organdar qatysady. Al bizdiń oblystyq basqarma bul baǵdarlamany iske asyrýǵa úles qosyp jatqan úlken mehanızminiń bir bóligi ǵana.
Qoǵamda radıkaldy ıdeologııaǵa qarsy ımmýnıtteti jáne radıkaldy kórinisterge nóldik tózimdilikti qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan dinı ekstremızm men terrorızmniń aldyn alý sharalaryn jetildirý bul baǵdarlamanyń basty mindetteriniń biri.
Jáne de adamdardy radıkaldanýǵa ıtermeleıtin syrtqy kúshterdiń áserin tómendetý, sondaı-aq dinı ekstremızm men terrorızm faktilerin anyqtaý jáne ony boldyrmaýdyń tıimdiligin arttyrý mindetteri de kózdelgen.
Baǵdarlamanyń maqsatty kórsetkishteri:
Aramyzda ekstremıstik ıdeıalardy taratyp, dinı alaýyzdyqty qozdyratyn adamdardyń sanynyń azaıtý; Terrorıstik jáne ekstremıstik sıpattaǵy zorlyq-zombylyq áreketterdiń ýaqtyly jolyn kesýdiń úlesi; Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda terrorıstik aktilerdiń saldaryn azaıtýǵa jáne joıýǵa, terrorızm aktilerine toıtarys berýge, daıyndyq deńgeıi;
- Baǵdarlamanyń maqsat-mindetteri túsinikti boldy, al negizgi baǵyttary týraly aıtyp berińizshi?
-Aıtyp ótkenimdeı, bul baǵdarlamany júzege asyrýda kóptegen memlekettik organdar birlese jumys istep keledi. Al din isteri basqarmasy óz tarapynan myna baǵyttardy júzege asyrady. Atap aıtqanda, aımaqtaǵy konfessııaaralyq kelisim men dinı ahýaldyń turaqtylyǵyn nyǵaıtý, dinı birlestikterdiń ózara qatynastaryn retteý, memlekettik qyzmetter kórsetý jáne basqa da sharalardy qabyldaý. Sondaı-aq qoǵamnyń radıkaldy kórinisterge nóldik tózimdiligin jáne teris dinı ıdeologııaǵa qarsy ımmýnıtetin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan aqparattyq-túsindirý jumystaryn júrgizý. Jáne de túrli dinı birlestiktermen jáne dinı toptarmen aqparattyq-túsindirý jumystaryn júrgizip, destrýktıvti dinı ıdeologııalardyń áserinen zardap shekken adamdardy qaıta ońaltý sharalaryn uıymdastyrý, buqaralyq aqparat quraldary men ǵalamtor jelilerinde destrýktıvti dinı ıdeologııalarǵa qarsy aqparattyq-nasıhat materıaldaryn ázirlep taratý da negizgi baǵyttarymyzdyń biri.
- Shyǵys Qazaqstan oblysynda din ahýaldyń jaǵdaıy týraly ne aıtasyz?
-Jalpy alǵanda, aımaqtaǵy dinı ahýaldy turaqty dep aıtýǵa ábden bolady. Aǵymdaǵy jyldyń 1 jeltoqsandaǵy jaǵdaı boıynsha oblysymyzda 314 dinı birlestikter men fılıaldar tirkelgen. Olardyń ishinde QMDB-ǵa qarasty 208 meshit, 40 pravoslav shirkeýi, 58 protestanttyq jáne 6 katolık shirkeýi, sonymen qatar 1 krıshnaıttik, 1 ıýdeılik ǵıbadathana bar. Halyqtyń dindar bóligine 303 ǵıbadat nysandary, 20 dinı qulshylyq-rásimderdi atqarýǵa arnalǵan 20 oryn (namazhana), 15 chasoven, 1 ǵıbadat etý bólmesi jumys istep tur. Aımaqta 28 mıssıoner tirkelgen, olardyń 5-i Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary, al 23-i sheteldik azamattar. Dinı birlestikter men mıssıonerlerdiń qyzmetin baqylaýda Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzýshylyqtar anyqtalǵan joq. Júrgizilgen áleýmetik zertteýlerge súıensek saýalnamaǵa qatysqan oblys halqynyń 85,6 paıyzy din salasyndaǵy qoldanystaǵy saıasatty oń baǵalaǵan, al aımaqtaǵy dinı ahýaldy joǵary baǵalaıtyn halyqtyń úlesi 88,2 paıyzdy qurady.
- Dinı birlestiktermen konfessııaaralyq kelisimdi nyǵaıtý jáne dinı ekstremızm men terrorızmniń aldyn-alý maqsatynda ózara birlesken is-sharalar qalaı júzege asyrylady?
-Bizde dinı konfessııalardyń ókilderimen syndarly dıalog ornatý durys jolǵa qoıylǵan. Oblys ákiminiń jáne qalalar men aýdandardyń ákimderi janyndaǵy memlekettik organdar men konfessııalardyń ózara qarym-qatynasynyń dıalog alańy retinde qyzmet etetin dinı birlestiktermen baılanystar jónindegi keńester qurylǵan. Sonymen qatar, oblystaǵy dinı birlestikter jetekshileriniń klýby jumys isteıdi. Ramazan, oraza aıt, qurban aıt, rojdestvo, pasha syndy dinı merekelerdiń áleýeti konfessııaaralyq kelisimdi nyǵaıtý úshin de qoldanylady. Dinı birlestikter arasynda ashyq esikter kúnderi, qaıyrymdylyq akııalary, túrli sporttyq jarystar da jıi ótkizilip turady. Bıyl Rýhanı kelisim kúni qarsańynda ótken rýhanı mýzyka men poezııa keshine dinı birlestikter men konfessııa ókilderi kelip qatysty. Sondaı-aq oblystaǵy dinı konfessııalar basshylarynyń oblystyq sezi, rýhanı mýzyka keshi jáne basqa da mádenı-kópshilik sharalar ótkizildi. Dinı birlestikterdiń aımaqtyń mádenıetin damytýdan da tys qalmaı, belsendi qatysatyndyǵyn aıta ketkenim jón bolar. Mysaly Pravoslavıe shirkeýiniń Qasıetti Troıa soborynda eparhııa murajaıy ashylyp, onda Shyǵys Qazaqstandaǵy pravoslavıe dininiń damýyn aıshyqtaıtyn qundy eksponattar qoıylǵan. Sondaı aq oblystyq «Halıfa Altaı» meshitinde Islam mádenıeti murajaıy da ashyldy. Ol jerde qazaq jeriniń ıslamǵa deıingi ejelgi kezeńinen bastap, ıslam dininiń bizdiń jerimizde alǵash taralýy men damýyn, bizdiń zamanymyzǵa deıingi kezeńderin kórýge bolatyn qundy jádigerler bar. Qazirgi zamanaýı ozyq aqparattyq tehnologııalarmen jaraqtalǵan bul murajaıdan halqymyzdyń tarıhy men rýhanı baı muralaryn, ıslam dininiń qundylyqtaryn kórip tamashalaýǵa bolady. Joǵaryda atalǵan ıgi isterdiń bárine oblys ákimi Danıal Kenjetaıuly Ahmetov árdaıym qoldaý bildirip keldi.
-Halyqtyń dinı saýattylyǵyn arttyrý jáne destrýktıvti dinı ıdeologııalardan saqtandyrý maqsatynda júrgizilip jatqan jumystar týraly aıtyp berińizshi?
- Halyqtyń dinı saýattylyǵyn arttyrýdyń negizgi jáne tıimdi tetikteriniń biri bul – aqparattyq nasıhat jumysy. Aǵymdaǵy jyly oblysymyzda jalpy sany 165 adamnan turatyn 20 aqparattyq top nátıjeli jumys istedi. Atap aıtqanda 1 - oblystyq, 4 – qalalyq jáne 15 – aýdandyq aqparattyq-túsindirý toptaryna tájirıbeli mamandar, teologtar, tarıhshylar, psıhologtarmen qatar qoǵam belsendileri de tartylǵan. Olar 2019 jyl kóleminde 1 958 aqparattyq is-sharalar ótkizip, nátıjesinde 109789 turǵyn qamtyldy. Mamandardyń biliktiligi men jumystyń sapasyn arttyrý maqsatynda aqparattyq-túsindirý toptarynyń músheleri úshin sheberlik synyptary, oqý semınarlary, ǵylymı-praktıkalyq konferenııalar jıi ótkizilip turady.
Júrgizilgen aqparattyq-nasıhattaý jumystarynyń jemistiligi áleýmettik saýalnamalardyń nátıjelerimen aıqyndaldy. Iaǵnı saýalnamaǵa qatysqan halyqtyń kópshiligi din salasyndaǵy memlekettik saıasatqa oń baǵa berip, destrýktıvti dinı ıdeologııaǵa degen jaǵymsyz kózqarastary qalyptasqan. Sondaı-aq Qazaqstan qoǵamynyń qundylyqtaryn qurmetteýge, ózge dinderge toleranttylyq tanytyp, Qazaqstanda turatyn ózge etnos ókilderiniń mádenıetine qurmet sezimderiniń artqanyn baıqaımyz.
-Turǵyndarǵa din máseleleri boıynsha keńestik jáne praktıkalyq kómek kórsetý, «Qaýyrt jeli» nemese «Senim telefony» jumystary uıymdastyrylǵan ba?
- Árıne, Shyǵys Qazaqstan oblysynyń din máselelerdi zertteý ortalyǵynda halyqqa dinı máseleleri boıynsha keńestik jáne praktıkalyq kómek kórsetý úshin qurylǵan 8/7232 / 70-56-56 «Senim telefony» jumys istep tur. 2018 jyly «senim telefonyna» turǵyndardan 32 ótinish kelip tússe, 2019 jyldyń aǵymdaǵy kezeńinde dinı birlestikterdiń qyzmetine, hıdjab kııýge, din qyzmetkerleriniń ýaǵyz aıtýyna, otbasylyq jáne basqa da máselelerge qatysty 20-dan astam ótinish kelip túsken. Barlyq ótinishter qaralyp, keńester men jazbasha túsiniktemeler berildi. Sondaı-aq, Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrligi, Din isteri komıtetiniń «114» senim telefony jumys isteıdi, ol habarlasýshylarǵa psıhologııalyq jáne teologııalyq turǵydan kómek kórsetedi. Óskemen, Semeı, Aıagóz qalalarynda jáne Úrjar aýylynda destrýktıvti dinı aǵymdardan zardap shegýshilerge ońaltý jáne keńes berý bólmeleri bar.- Baǵdarlamada destrýktıvti dinı aǵymdardan zardap shegiýshilerdi qaıta ońaltý jumystaryna da kóńil bólinetini týraly jazylǵan. Bul baǵytta jumystyń qandaı túrleri men ádisteri qoldanylady.
-Búgingi tańda búkil álemde radıkaldy dinı ıdeologııalardyń taralýy syrtqy qaýipterdiń biri bolyp tabylady jáne biz bul máseleden tysqary qalmaımyz. Qazir bizdiń elimizde destrýktıvti dinı ıdeologııalardy ustanýshylar bar ekendigi de eshkimge qupııa emes. Bul ıdeologııalar osyndaı adamdardy paıdalaný arqyly qazaqstan qoǵam qundylyqtary men ulttyq dástúrlerdi, ádet-ǵuryptardy joqqa shyǵaryp, qoǵamǵa iritki salý arqyly qol jetkizgen konfessııaaralyq kelisimderdiń arasyna syna qaǵýdy kózdeıdi. Sondyqtan bundaı tulǵalarmen júıeli adrestik jumystar júrgizý basty mindetterimizdiń biri. Búgingi tańda bul jumys Shyǵys Qazaqstan oblystyq din máselelerin zertteý ortalyǵynyń mamandaryna, teologtar, psıhologtar men dintanýshylarǵa júktelip otyr. Olar teris dinı aǵymdardyń ıdeologııasyn ustanýshy tulǵalarmen kezdesýler, pikirtalastar, keńester ótkizip, túsindirý jumystaryn júrgizýde. Oń nátıjeler bar.
-Qazir ózekti máseleniń biri - ǵalamtor keńistiginde destrýktıvti dinı ıdeologııalardyń taralýy. Bul baǵytta qandaı jumystar júrgizip jatyrsyzdar?
-Iıa, shynymen de radıkaldy dinı ıdeologııanyń negizgi aǵymy ǵalamtor keńistigi arqyly taralýda. Ásirese ómirlik ustanymy tolyq qalyptaspaǵan jastardy «VKontakte», «Telegram», «YouTube» arnalarynda jáne basqa da áleýmettik jelilerde óz baǵyttaryna qaraı tartýǵa tyrysady. Tańqalarlyǵy ondaı aqparattardyń basym kópshiligi qol jetimdi jáne ashyq alańdarda ornalasqan. Bizdiń mindetimiz – ınternette jastarymyzdy radıkaldy dinı ıdeologııanyń áserinen qorǵaý úshin qarsy-nasıhattyq jumystardy uıymdastyrý. Destrýktıvti dinı ıdeologııany nasıhattaıtyn materıaldardy anyqtaý boıynsha jumys júrgizilýde. Bizdiń mamandarymyz birlese olarǵa qarsy-nasıhat materıaldaryn, aýdıo jáne beıne jazbalar daıyndap, tanymal ınternet jelilerinde taratýda.
Tanymal áleýmettik jelilerde jáne ǵalamtor qaýymdastyqtarda 15 akkaýnt uıymdastyrylyp, orys jáne qazaq tilderindegi «Adasýdyń quny», «Bógde senim» sııaqty derekti fılmder belsendi túrde taratylýda. Sonymen qatar Sırııadaǵy soǵys aımaqtarynan oralǵan adamdardyń jáne olarmen jumys júrgizip júrgen teologtar men psıhologtardyń da túsindirmeleri jıi jarııalanýda. - Túzetý mekemelerinde jazasyn óteýshilerdiń arasynda dindi belsendi ustanatyn adamdar dinı bilimdi qaıdan alady, sottalǵandarmen aldyn-alý jumystary qalaı júrgiziledi? -Iá, durys aıtasyz, túzeý mekemelerindegi jazasyn óteýshilerdiń keıbiri ártúrli sebeptermen dinge bet burady. Alaıda olardyń arasynda destrýktıvti dinı aǵymdardyń jaqtaýshylary bolyp tabylatyn adamdar da bar, olardyń yqpalyna basqa sottalýshylar tartylýy múmkin. Sondyqtan da túzetý mekelerinde radıkaldy dinı ıdeologııanyń taralý qaýpin joqqa shyǵara almaımyz.
Osyǵan baılanysty qylmystyq-atqarý júıesine qarasty túzetý mekemelerinde aldyn alý jumystaryn júrgizý úshin teologııalyq qyzmet qurylyp, ınspektor-teologtarmen qamtylǵan. Sonymen qatar, jazasyn óteýshilermen Shyǵys Qazaqstan oblysynyń din máselelerdi zertteý ortalyǵy teologtary men mamandary júıeli túrde jumys isteıdi. Osy jumys aıasynda teologtar men psıhologtardyń, din salasyndaǵy sarapshylardyń kezdesýleri, sottalýshylar arasynda túrli mádenı jáne sporttyq is-sharalar ótkizilip turady. Sonymen qatar, dástúrli ıslamdyq jáne pravoslav hrıstıandyq shirkeýiniń din qyzmetshileri de profılaktıkalyq jumystarǵa qatysyp, sottalǵandarmen kezdesýler ótkizip turady.
-Búgingi tańda jastarǵa mektep qabyrǵasynan bastap rýhanı - adamgershilik dúnıetanymyn qalyptastyrý máselesi óte mańyzdy. Óıtkeni, ózińiz bilesiz, qazirgi jastar jaǵymsyz áserlerge óte beıimdelgish keledi. Bul týraly ne aıta alasyz?
- Shynynda da, jastar ómirlik tájirıbe men dinı bilimniń joqtyǵynan, ǵalamtor arqyly kúmándi ýaǵyzshylardy tyńdap, jat aǵymdardyń qarmaǵyna jyldam túsedi. Nátıjesinde, aqıqat pen jalǵannyń ara-jigin ajyrata almaı, azǵyrýshylardyń qaqpanyna qalaı ańdamaı túskenderin ózderi de ańǵarmaı qalady. Beıbit ómirde óz ornyn áli taýyp úlgermegen jas maksımalıster osylaısha birtindep radıkaldy aǵymdarǵa tartylady. Osyǵan baılanysty jastarmen aldyn alý jumystaryn júrgizý óte mańyzdy. Bul baǵytta bizdiń joǵaryda men atap ótken tájirıbeli mamandardan quralǵan aqparattyq-nasıhat tobynyń músheleri jastarmen túrli kezdesýler ótkizip, din máseleler boıynsha túsindirý jumystaryn júrgizedi. Oqýshylarmen jáne stýdentermen debattyq týrnırler, konferenııalar, psıhologııalyq trenıngter ótkizedi.
Bul baǵytta biz «Parasat» konsýltatıvtik-ádistemelik ortalyǵy, «Salaýat» jastar birlestigi jáne «Semeı jastar assambleıalary» sııaqty úkimettik emes uıymdarmen birlese jumys jasaımyz. 2018 jyly memlekettik-áleýmettik tapsyrys aıasynda «Salaýat» jastar qoǵamdyq birlestigi «Aıagóz aýdanynyń jastary arasynda dinı ekstremızm men terrorızmniń aldyn alý» jobasyn júzege asyrdy. Sondaı-aq aǵymdaǵy jyly «Semeı jastary assambleıalary» jastar birlestigi memlekettik tapsyrys aıasynda «Semeı jastarynyń arasynda dinı ekstremızm men terrorızmniń aldyn alý» jobasyn júzege asyrýda.
Sonymen qatar, oblystyń bilim berý uıymdarynda stýdentterdiń rýhanı-adamgershilik qasıetterin qalyptastyryp, olarǵa ulttyq dástúr men qazaqstan qoǵamynyń qundylyqtaryn qurmetteýge baǵyttalǵan «Máńgilik El» atty 25 bilim berý ortalyqtary ashyldy.
- Óńirge din salasynyń bilikti mamandaryn tartý máseleleri qalaı sheshilip jatyr?
- Shynynda da, bilikti kadrlar máselesi barlyq aımaqtarda ózekti, óıtkeni din salasynyń jumysy tek teologııalyq bilimmen ǵana emes, sonymen qatar psıhologııa, áleýmettaný, tarıh jáne quqyqtaný salasynda arnaıy bilimdi qajet etýmen erekshelenedi. Búgingi tańda oblystyq din máselelerin zertteý ortalyǵynda 18 teolog, sonymen qatar psıhologtar, tarıhshylar jáne dintanýshylar kelisimshart boıynsha jumys isteıdi. Olar jat aǵymdardy jaqtaýshy adamdarmen júıeli jumystar júrgizýde.
Bilikti teologtardy, dintanýshylar men ıslamtanýshy ǵalymdardy daıarlaý úshin «Nur Múbarak» ıslam mádenıeti ýnıversıtetinde oqýǵa oblystyq bıýdjetten granttar bólinedi. Bıylǵy jyly bólingen granttar boıynsha 6 adam bilim alyp jatyr. Aldaǵy jyldary da úmitkerlerdiń aımaqtan grant alýy josparlanýda. 2019 jyly osy ýnıversıtettiń 4 túlegi bizge kelip, qazir din máselelerin zertteý ortalyǵynda jumys istep júr.
2017 jyly Shyǵys Qazaqstan gýmanıtarlyq kolledji men Semeı kópsalaly kolledjinde «Islamtaný», «Islam negizderiniń muǵalimi» jáne «Imam Hatıb» mamandyqtaryn daıarlaý boıynsha lıenzııa alyp, jumysyn bastady. Qazir bul mamandyqtar boıynsha 65 stýdent bilim alýda.
Sonymen qatar, bizdiń din isteri basqarmasy jáne Din máselelerin zertteý ortalyǵy tarapynan din salasynda jumys isteıtin mamandar úshin jyl saıyn respýblıkamyzdaǵy jetekshi dintanýshy ǵalymdar men teologtardy shaqyrtyp, semınarlar men trenıngter ótkizilip turady. Bıyl bilim berýdiń 6 semınary, trenıngter, 2 sheberlik synyptary, respýblıkalyq jáne aımaqtyq konferenııalar ótti. Mamandardyń kópshiligi osy is-sharalarǵa qatysyp, biliktiligin arttyryp sertıfıkattar aldy. Biz bul baǵyttaǵy jumystardy áli de jalǵastyramyz.
- Memlekettik baǵdarlamadan kórip otyrǵanymyzdaı, halyqtyń áleýmettik, ekonomıkalyq jáne mádenı ómiriniń mańyzdy bólikterin qamtyǵan kóptegen is-sharalar usynylǵan. Baǵdarlamanyń jalpy nátıjeleri qandaı?
- Memlekettik baǵdarlamany iske asyrý merzimi 2018 - 2022 jyldarǵa arnalǵan. Sońǵy jyldyń qorytyndysy boıynsha dinı alaýyzdyq pen óshpendilikti qozdyrýǵa baǵyttalǵan ekstremıstik ıdeıalardy taratatyn adamdardyń sanyn azaıtý jónindegi baǵdarlamanyń negizgi kórsetkishi iske asyrylǵanyn atap ótken jón. 2 jyl qorytyndysy boıynsha ondaı adamdar sanynyń azaıýy 30 paıyzdy qurady.
Baǵdarlamanyń negizgi maqsatyna sáıkes - qoǵamda dinı ekstremızm men terrorızmniń aldyn alý úshin radıkaldy ıdeologııalar men radıkaldy kórinisterge nóldik tózimdilikk ımmýnıtetin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan sharalaryn jetildirýde mynalardy atap ótý kerek:
Birinshiden, destrýktıvti dinı ıdeologııanyń taralýyna jol bermeý úshin memlekettik organdarmen ózara is-qımyl jasaý tetigi quryldy, vedomstvoaralyq komıssııalar men jumys toptary qurylyp, ózekti máseleler sheshilip, birlesken is-sharalar ótkizilýde.
Baǵdarlama aıasynda dinı birlestiktermen ashyq esikter, sporttyq jáne mádenı is-sharalar ótkizý úshin shyǵarmashylyq jumys túrleri qoldanyla bastady. Olardyń arasynan dinı birlestikter kóshbasshylary klýbynyń qyzmetin erekshe atap ótkim keledi.
Sondaı-aq radıkaldy dinı ıdeologııalar taralýynyń oshaǵy bolyp tabylatyn ınternet-keńistikte qarsy-nasıhat jumystaryn uıymdastyrýǵa arnalǵan ózekti suraqtar pysyqtaldy. Bularda qarsy nasıhat júrgizý bólimi quryldy. Qarsy-nasıhattyq mazmunda materıaldar ázirleý úshin teologtar toptary qurylyp, áleýmettik jeli bloger toptary tartyldy.
Suhbattasqan
Ermek Qurmanǵalıev
«Adyrna» ulttyq portaly
