" Baiqoŋyrda Reseimen bırıkken qazaqstandyq käsıporyndar öte köp. Resei tarapy qazır neǧūrlym naryqty jaulap aluǧa tyrysyp baǧuda. Sondyqtan Reseidıŋ önımı otandyq önımdı naryqtan ysyryp şyǧarmasyn desek, bız otandyq käsıpkerler töelitın qosymşa qūn salyǧyn tömendetuımız kerek»,-deidı ekonomist-sarapşy Meruert Moldabaeva. Sondai-aq, mamannyŋ paiymdauynşa, Baiqoŋyrda qazaq käsıpkerlerı ǧana emes reseilık käsıporyndarda jūmys ısteitın otandastarymyz da qinalyp jür. «Rubl qūnsyzdanyp ketkennen keiın jalaqyny rublmen alatyndardyŋ jalaqysy da qūnsyzdany kettı. Jalaqylary arzandaǧan Baiqoŋyr halqyna teŋgemen sauda jasau da timsız bolyp tūr. Öitkenı rubldı teŋgege ainaldyrsa ūtylady. Odanşa sol rubl küiınşe qoldanyp, rublmen sauda jasaǧan tiımdı. Al mūnyŋ arty teŋgemen sauda-sattyq jürgızetın bızdıŋ käsıpkerlerımızge qiyndyq tuǧyzady. Otandyq önım ötpegennen keiın käsıpkerler de satylymǧa Resei önımderın köterme baǧamen satyp alyp şyǧarudy jön körıp otyr. Söitıp otandyq önım Baiqoŋyrda bäskege bäs tıge almai otyr»,-deidı ekonomist-sarapşy Meruert Moldabaeva. Jalpy, ekonomist-sarapşylardyŋ baiyptauynşa, Baiqoŋyrdaǧy tūrmystyq tehnika satatyn otandyq käsıpkerler de qinalyp otyr. «Tūrmystyq tehnikanyŋ denı Reseiden keledı. Otandyq käsıpkerler Reseiden tūrmystyq tehnika satyp alǧanmen, ony ötkıze almai qalu qaupı basym. Sebebı tūrmysqa qajettı tehnikanyŋ basym bölıgı nesiege beredı. Al qazır Baiqoŋyrdaǧy qarapaiym qauymǧa nesie aludyŋ maşaqaty köbeigen. Mäselen, Reseimen bırıkken käsıporyndarda jūmys ısteitınderge «jalaqyny rublmen alasyŋ» dep qazaqstandyq bankter nesie bermeidı. Söitıp, tūrmystyq tehnika satatyn käsıpkerer de qazır jaǧdaidyŋ qiyn ekenın aityp otyr»,-deidı Meruert Modabaeva. Mamannyŋ būl sözın ekonomist-ǧalym Jūmadılda Baiahmetov te joqqa şyǧarmady. Ekonomist-ǧalymnyŋ aituynşa, bızge Reseimen jaqyn ornalasqan jäne Reseige jalǧa berılgen Baiqoŋyr aimaǧynda kedendık talaptardy qataitatyn kezeŋ jettı. « Reseimen arada kedendık talaptardy qataitu kerek. Otandyq öndırıstı qorǧau üşın Reseiden keletın tauralarǧa belgılı bır şekteu engızu qajet. Qazır Reseidıŋ bar maqsaty - bızdıŋ otandyq önım öndıruşılerdı naryqtan ysyryp, ışkı naryqty jaulap alu. Äbden ışkı naryǧymyzǧa enıp alǧannan keiın Resei tauarlarynyŋ köterme baǧasyn ösıre qoiady. Mıne, sonda köz ılespes qymbatşylyq oryn alady. Äzırge bızdı Resei arzan importymen qyzyqtyryp otyr. Reseidıŋ arzan importyna iek artyp, otandyq önımge degen sūranysty tömendetıp almauymyz qajet. Otandyq önımge sūranys tömendese, ony öndıruşılerdıŋ de jaǧdaiyn tömendeidı. Bızdı kez kelgen jaǧdaida qūtqaryp qalatyn tek otandyq önım. Al Reseidıŋ nemese Belarustıŋ arzan tauarlary tek öz müddelerı üşın ǧana uaqytşa arzan bolyp otyr. Sondyqtan ükımettık tūrǧyda osy mäselerdı şeşuge şaralar qarastyrǧan jön»,-dedı ekonomika ǧylymynyŋ doktory Jūmadılda Baiahmetov. Osylaişa mamandardyŋ paiymdauynşa, Reseiden enetın tauarlarǧa belgılı bır şekteu engızılmese, bolaşaqta Baiqoŋyrdaǧy käsıpkerlerge ǧana emes, otandyq käsıp ielerıne de qiynǧa soqpaq. Sol üşın bızge otandyq bizneske jaily orta qalyptastyruǧa barynşa tyrysu qajet. Qarlyǧaş ZARYQQANQYZY,
"Adyrna" ūlttyq portaly
