Qytaida täjvirusy şyqqaly, Qytai iuany qatty tömendep kettı. Al būl rette halyqaralyq sarapşylar arasynda «būl derttıŋ soŋy qarjylyq daǧdarysqa aparady» deitınder de bar.
Jalpy, Qytai iuannyŋ arzandauy alys-berıs saudaǧy kerı yqpalyn tigızetını dausyz. Iýan qazır halyqaralyq rezervtegı valiuta retınde üşınşı orynda tūr. Al mūndaida rasymen de iuannyŋ bedelınıŋ tömendeuı älemdık ekonomikaǧa qalai yqpal etedı. Mamandardyŋ paiymdauynşa, endıgı kezekte alys-berıs saudada bırqatar elderdıŋ tabysy da tömendei bastaidy.
«Halyqaralyq valiuta rezervınde dollardyŋ kölemı 41,73 paiyz bolsa, evronyŋ kölemı 30,93 paiyz. Al iuannıŋ kölemı 10,92 paiyz. Qazır dollarmen tölem jasau tek qana AQŞ üşın paidaly bolyp otyr. Keibır derekter dollarmen berılgen nesie syiaqysynyŋ özınen ǧana Amerikanyŋ alty ai saiyn 200 mlrd dollar paida köretının rastaidy. Qazır älem elderınıŋ valiutalyq qorynyŋ 40 paiyzy dollarmen saqtalǧan. Sondyqtan būl arada özge elderdıŋ ūlttyq valiutasy qūlap jatqanymen Amerikanyŋ qyly qisaimaidy. Osyny ūqqandyqtan 2014 jyldan berı köptegen elder valiuta qorlaryna iuan jinai bastady. Qytaimen sauda qarym-qatynasynda dollarmen emes, iuanmen tölem jasau ürdısı artty. Sondyqtan būl arada Qytai iuannyŋ tömendegenı bıraz elderdıŋ qaltasyn qaǧady. Qazırdıŋ özınde bıraz elderdıŋ alys berıs saudadaǧy tabysy tömendep ketken»,- deidı ekonomist-ǧalym Jūmadılda Baiahmetov.
«Keleşekte ekonomikada ülken özgerıster bolady. Qytai qazır Oŋtüstık Şyǧys Aziia qauymdastyǧyna müşe eldermen iuanmen sauda-sattyq jasaudy tereŋdetıp jatyr. Tıptı qor birjasynda iuanmen esep aiyrysu qolǧa alyna bastady. Boljam boiynşa aldaǧy bes jylda iuannyŋ tolyq konvertasiiasy qalyptasuy kerek. Öitkenı qazır iuan-rubl jūby da jaqsy qalyptasyp ülgerdı. Resei men Qytai özara sauda sattyqta iuanmen jäne rublmen tölem jasai bastady. Teŋge-iuan jūby da qalyptasyp keledı. Qazaqstan men Qytai ūlttyq valiutada esep airysudy jolǧa qoia bastady. Sol tärızdı köptegen elderdıŋ iuanǧa degen sūranysy artty. Al būl arada iuannyŋ qūnyn joǧaltuy älemdık ekonomika üşın asa quantarlyq jaǧdai emes. Tıptı mūnyŋ soŋys taǧy bır qarjylyq daǧdarysmqa äkeluı de mümkın»,-deidı Jūmadılda Baiahmetov.
Qarlyǧaş ZARYQQANQYZY
«Adyrna» ūlttyq portaly
