Soŋǧy kezdegı eldegı saiasi prosester, jūlqynyp şyqqan azamattardyŋ deŋgeiı köp närseden habar bere bastady. Söz joq bızge jaŋaru men özgerıs kerek. Bıraq eldegı saiasi prosester partiia qūramyn dep jürgen aǧaiyndardyŋ jolymen emes örkeniettı, intellektualdy baǧytta ötuı kerek. Bızdegı jaŋaru men özgerıs sauatty, deŋgeiı joǧary, memlekettılıktı saqtai otyryp, ärmen qarai da eldı damuǧa bastaityn özgerıs boluy qajet. Būl joldy azamattyq qoǧam, jastar, halyq bolyp bırge jasauymyz kerek. Bügıngı eldegı jaǧdaidy baǧalap, saralap şyqsaŋ tömendegı kartinany köruge bolady:
1. Bızde sailauǧa deiın partiia qūrylyp ülgermeidı. Ülgerse de deŋgeiı memlekettı basqara alatyn satyda bolmaidy. Eşbır elde sailauǧa az uaqyt qalǧanda partiia qūrylmaidy. Saiasi partiia degenıŋ tarihi, ideologiialyq ūstanymy, sauatty kadrlary, täjıribesı bar azamattardan qūralyp, qarjysy bar oligarhtardyŋ, burjuaziianyŋ qoldauyna ie boluy kerek. Mūndai partiia joq. Tym keş. Sailauǧa az uaqyt qaldy.
2. Qazırgı bilıkke kelemın degender sauatty pozisiiasy bar, erteŋ memlekettı şaiqaltpai ūstap qalar deŋgeide emes. Olardyŋ bar közırı - 30 jyl şarşaǧan qoǧamnyŋ emosiiasy. Osy emosiianyŋ üstınde oinaǧysy keledı. Bıraq tereŋınen qarasaŋ sauatty, bılımdı kadrlary joq, erteŋ eldı qalai basqarary belgısız tūŋǧiyqty köruge bolady.
3. Olar bilıkke kelse el jık-jıkke bölınedı. Toz-tozyn şyǧarady. Halyqtyŋ basyn ūstap qala almaidy. Bır bosanǧan el demokratiia dep san tarmaqqa bölınıp özara tartysady. Qoǧamdaǧy saiasi mädeniet tömen deŋgeide mūndai riskke baru öte qauıptı.
4. Bızge pıkır äralauandylyǧyn saqtai otyryp, azamattardyŋ söz erkındıgıne qūrmetpen qarap, jaŋa Qazaqstandyq demokratiialyq qūndylyqtardy qalyptastyrudy, örkenietke bastaityn sauatty azamattyq qoǧam qūratyn jolǧa tüsuımız qajet.
5. Eşkımdı būrynǧydai özgeşe oilary üşın qudalamai, bır üsteldıŋ basynda otyryp ortaq şeşımge keler, eldı damytar tyŋ bastamalardyŋ bastauşysy boluymyz kerek.
6. Eger būl pıkırmen kelıspeitınder bolsa olardyŋ pozisiiasyna da qūrmetpen qarauǧa tiıspız.
7. Qoǧam ūsaq daular men bır-bırın saiasi közqarasy üşın jek köretın, kemsıtıp, mūqatatyn deŋgeiden ösuı qajet. Saiasi mädeniet jaŋa satyǧa şyǧuy tiıs.
8. Bız eldegı saiasi prosesterdıŋ katalizatory azamattyq qoǧam bolǧan, bıraq sauatty saiasattanuşylar men äleumettanuşylardyŋ, ekonomister men qarjygerlerdıŋ analitikalyq materialdary qoǧamdyq pıkırdı qalyptastyruşy, eldı dūrys baǧytqa bastauşy platformaǧa tüsuımız kerek. Tübı soǧan keluımız şart.
9. Bärımızdıŋ osy Otannan basqa barar jerımız joq. Är türlı pıkır men közqarastaǧy Qazaqstan bızdıŋ bailyǧymyz bolatyn, bıraq sauatty saiasi mädenietpen dūrysyn dūrys, būrysyn būrys dep aitatyn jaŋa qūndylyqtary qalyptasqan qoǧam qūruymyz qajet.
10. Kelesı sailauda Parlament kemı 90 paiyzǧa jaŋaruy kerek. Jastar kelıp, eldegı özgerıstıŋ alǧaşqy nyşanyn praktikada köruge tiıspız. Parlament, maslihattar jaŋaryp, jaŋa Qazaqstandyq saiasi jüienıŋ alǧaşqy belgılerı körınıs beruı tiıs.
11. Jastarǧa jol aşylyp, uaqyty kelgende ükımet te jaŋaruy kerek. Kreativtı jastardyŋ zamany keldı dep oilaimyn.
12. Moiyndamasqa amalyŋ joq. Eldegı şynaiy kartina osyndai. Bız ūr da jyq äŋgımeden ketıp damudyŋ intellektualdy, sauatty baǧytyna tüsuımız kerek.
P.S. Qandai jaǧdai bolmasyn 30 jylǧy jüie, eskı qūndylyqtar kürdelı reformaǧa tüsıp, modernizasiiadan ötuı tiıs. Olai bolmaǧan jaǧdaida bız älemdık damudan, ainalamyzda bolyp jatqan özgerısterden keş qalyp, memlekettıŋ tabiǧi damuyn tejeitın bolamyz.
Bauyrjan SERIKBAI
