Elımızde alda kele jatqan qazaqtyŋ ūly oişyly, älem ädebietınıŋ jarqyn tūlǧasy, hakım Abaidyŋ 175 jyldyǧyna arnalǧan şaralar bastalyp kettı. Jaqynda Almatydaǧa Karken Ahmetovtyŋ atyndaǧy olimpiada rezervınıŋ respublikalyq mamandandyrylǧan mektep-internat kolledjınıŋ şaŋyraǧynda: ''Abai men Puşkinnıŋ ündestıgı'' nemese ''Abai i Puşkin sozvuchie muz’’- dep atalǧan ädebi keş bolyp öttı. Būl ädebi şarada ekı eldıŋ ūly suretker aqyndarynyŋ şyǧarmaşylyqtarynyŋ ūqsastyǧyna män berılgen edı.
Aituly şara bastalmas būryn, mektep oquşylary oŋtüstık qalamyzdaǧy Abai atyndaǧy körnektı bılım jäne öner oryndaryn aralap, estılıkke suretke tüstı. «Adam bılım ǧylymdy köbeitu üşın ekı qaru kerek : bırı pıkırlespek, ekınşısı berık saqtau» –dep ūly Abai aitpaqşy.Osyndai igılıktı tanymdyq baǧytqa arnalǧan şaralardyŋ jasūrpaqqa berer maŋyzy öte zor ekenı dausyz. Öitkenı, bılgen üstıne bıle tüsu, bılgen bılımın şyŋdai tüsu talapty oquşylarǧa öte qajet.
Keş barysynda ''Abai dana, Abai –dara qazaqta''-degen sala boiynşa da pıkır almasyp, oi tolǧandy. Abaidyŋ qara sözderı men Abai aforizmderı adamgerşılık oquynyŋ kodeksterı ıspettes . Sonymen bırge Abai aforizmderı, önegelı sözderı öşpes mūra retınde bügıngı taŋda da özektı ekendıgı jaily söz aitylyp, oquşylar qyzyǧy qūlşyna tyŋdady. Abaidyŋ ärbır öleŋınde ülken filosofiialyq män-maǧyna jatqanyn jaqsy bılemız. Mysaly, ‘’Ölsem ornym qara jer syz bolmaima’’-keler ūrpaqqa qarata aitsa, ‘’Uäzınge ölşep tızılgen... qairan tıl, qairan söz-nadanǧa qor bolǧan’’-dep, aqynnyŋ küiıne aityp özınıŋ jan syryn şertedı.
Jalpy, Abaidyŋ ärbır qara sözı men öleŋderı alyp qarasaq, osy zamanmen astasyp, jatatyn ölmes tarihi mūra retınde oqi beremız. Oqyǧan bılgen saiyn, onyŋ qanşalyqty tereŋ aitylǧanydyǧy közımız jete bastaidy. Sonymen bırge orystyŋ ūly klassikterınıŋ bırı A.Puşkinnıŋ öleŋderı de Abai däuırındegı qoǧamdaǧy ömırdı tolǧana aitatyndyǧy ekeuınıŋ şyǧarmaşylyq bailanystary men ündestıkterın bıldırse kerek.
Sondyqtanda ädebi keşte ekı bırdei ūly aqyndardyŋ poeziiasyna arnaudyŋ da zor mänı bar edı. Ūly synşy V.G.Beliniskii A.S.Puşkin turaly: «mäŋgı jasaityn jäne de mäŋgı qozǧalystaǧy qūbylys-dep baǧa berdı memespe. Mūny Abaida qoştaitaǧan. Sonymen bırge būl keşte Abai men Puşkinnıŋ tabiǧat, mahabbat lirikasyna arnalǧan öleŋderın oquşylar ekı tılde joǧary deŋgeide mänerlep, körkemdık biıktıkte oqyp, tyŋdauşylarǧa ülken äser qaldyrdy.
Ūly tūlǧaǧa arnalǧan poeziia keşı äsem än men myŋ būralǧan jasöpırım bişılerdıŋ biımen jalǧasty. Öner mektebınıŋ «Dästürlı dombyra» üiırmesınıŋ dombyraşylary men «Bi» üiırmesınıŋ bişılerınıŋ qoiǧan konsertıne köreremender erekşe qol soǧyp,ıltipat bıldırdı. Keşke kelgen qonaqtarmen aituly mektep –internattyŋ oquşylary ülken äsermen tarqasty. Bügıngı keşte aitylǧan ūlaǧatty sözder, ǧasyrdy bır tuatyn ūly aqynǧa arnalar torqaly toidyŋ aldyn-ala jabdyǧy deuge bolar.
Aituly şara bastalmas būryn, mektep oquşylary oŋtüstık qalamyzdaǧy Abai atyndaǧy körnektı bılım jäne öner oryndaryn aralap, estılıkke suretke tüstı. «Adam bılım ǧylymdy köbeitu üşın ekı qaru kerek : bırı pıkırlespek, ekınşısı berık saqtau» –dep ūly Abai aitpaqşy.Osyndai igılıktı tanymdyq baǧytqa arnalǧan şaralardyŋ jasūrpaqqa berer maŋyzy öte zor ekenı dausyz. Öitkenı, bılgen üstıne bıle tüsu, bılgen bılımın şyŋdai tüsu talapty oquşylarǧa öte qajet.
Keş barysynda ''Abai dana, Abai –dara qazaqta''-degen sala boiynşa da pıkır almasyp, oi tolǧandy. Abaidyŋ qara sözderı men Abai aforizmderı adamgerşılık oquynyŋ kodeksterı ıspettes . Sonymen bırge Abai aforizmderı, önegelı sözderı öşpes mūra retınde bügıngı taŋda da özektı ekendıgı jaily söz aitylyp, oquşylar qyzyǧy qūlşyna tyŋdady. Abaidyŋ ärbır öleŋınde ülken filosofiialyq män-maǧyna jatqanyn jaqsy bılemız. Mysaly, ‘’Ölsem ornym qara jer syz bolmaima’’-keler ūrpaqqa qarata aitsa, ‘’Uäzınge ölşep tızılgen... qairan tıl, qairan söz-nadanǧa qor bolǧan’’-dep, aqynnyŋ küiıne aityp özınıŋ jan syryn şertedı.
Jalpy, Abaidyŋ ärbır qara sözı men öleŋderı alyp qarasaq, osy zamanmen astasyp, jatatyn ölmes tarihi mūra retınde oqi beremız. Oqyǧan bılgen saiyn, onyŋ qanşalyqty tereŋ aitylǧanydyǧy közımız jete bastaidy. Sonymen bırge orystyŋ ūly klassikterınıŋ bırı A.Puşkinnıŋ öleŋderı de Abai däuırındegı qoǧamdaǧy ömırdı tolǧana aitatyndyǧy ekeuınıŋ şyǧarmaşylyq bailanystary men ündestıkterın bıldırse kerek.
Sondyqtanda ädebi keşte ekı bırdei ūly aqyndardyŋ poeziiasyna arnaudyŋ da zor mänı bar edı. Ūly synşy V.G.Beliniskii A.S.Puşkin turaly: «mäŋgı jasaityn jäne de mäŋgı qozǧalystaǧy qūbylys-dep baǧa berdı memespe. Mūny Abaida qoştaitaǧan. Sonymen bırge būl keşte Abai men Puşkinnıŋ tabiǧat, mahabbat lirikasyna arnalǧan öleŋderın oquşylar ekı tılde joǧary deŋgeide mänerlep, körkemdık biıktıkte oqyp, tyŋdauşylarǧa ülken äser qaldyrdy.
Ūly tūlǧaǧa arnalǧan poeziia keşı äsem än men myŋ būralǧan jasöpırım bişılerdıŋ biımen jalǧasty. Öner mektebınıŋ «Dästürlı dombyra» üiırmesınıŋ dombyraşylary men «Bi» üiırmesınıŋ bişılerınıŋ qoiǧan konsertıne köreremender erekşe qol soǧyp,ıltipat bıldırdı. Keşke kelgen qonaqtarmen aituly mektep –internattyŋ oquşylary ülken äsermen tarqasty. Bügıngı keşte aitylǧan ūlaǧatty sözder, ǧasyrdy bır tuatyn ūly aqynǧa arnalar torqaly toidyŋ aldyn-ala jabdyǧy deuge bolar.
Aqyn ORDABAIŪLY
