Uly Abaıdyń 175 jyldyǵyna arnalǵan ádebı kesh

4505
Adyrna.kz Telegram

Elimizde alda kele jatqan qazaqtyń uly oıshyly, álem ádebıetiniń jarqyn tulǵasy, hakim Abaıdyń 175 jyldyǵyna arnalǵan sharalar   bastalyp ketti. Jaqynda Almatydaǵa Karken Ahmetovtyń atyndaǵy olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat kolledjiniń shańyraǵynda: ''Abaı men Pýshkınniń úndestigi''  nemese ''Abaı ı Pýshkın sozvýchıe mýz’’- dep atalǵan ádebı kesh bolyp ótti. Bul ádebı sharada eki eldiń uly sýretker aqyndarynyń shyǵarmashylyqtarynyń uqsastyǵyna mán berilgen edi.

Aıtýly shara bastalmas buryn, mektep oqýshylary ońtústik qalamyzdaǵy Abaı atyndaǵy kórnekti bilim jáne óner oryndaryn aralap, estilikke sýretke tústi. «Adam bilim ǵylymdy kóbeıtý úshin eki qarý kerek : biri pikirlespek, ekinshisi berik saqtaý» –dep uly Abaı aıtpaqshy.Osyndaı ıgilikti tanymdyq baǵytqa arnalǵan sharalardyń jasurpaqqa berer mańyzy óte zor ekeni daýsyz. Óıtkeni, bilgen ústine bile túsý, bilgen bilimin shyńdaı túsý talapty oqýshylarǵa óte qajet.

Kesh barysynda  ''Abaı dana, Abaı –dara qazaqta''-degen sala boıynsha da pikir almasyp, oı tolǵandy. Abaıdyń qara sózderi men Abaı aforızmderi adamgershilik oqýynyń kodeksteri ispettes . Sonymen birge Abaı aforızmderi, ónegeli sózderi óshpes mura retinde búgingi tańda da ózekti ekendigi jaıly sóz aıtylyp, oqýshylar qyzyǵy qulshyna tyńdady. Abaıdyń árbir óleńinde úlken fılosofııalyq mán-maǵyna jatqanyn jaqsy bilemiz. Mysaly, ‘’Ólsem ornym qara jer syz bolmaıma’’-keler urpaqqa qarata aıtsa, ‘’Ýázinge ólshep tizilgen... qaıran til, qaıran sóz-nadanǵa qor bolǵan’’-dep, aqynnyń kúıine aıtyp óziniń jan syryn shertedi.

Jalpy, Abaıdyń árbir qara sózi men óleńderi alyp qarasaq, osy zamanmen astasyp, jatatyn ólmes tarıhı mura retinde oqı beremiz. Oqyǵan bilgen saıyn, onyń qanshalyqty tereń aıtylǵanydyǵy kózimiz jete bastaıdy. Sonymen birge orystyń uly klassıkteriniń biri A.Pýshkınniń  óleńderi de Abaı dáýirindegi qoǵamdaǵy ómirdi tolǵana aıtatyndyǵy ekeýiniń shyǵarmashylyq baılanystary men úndestikterin bildirse kerek.

Sondyqtanda ádebı keshte eki birdeı uly aqyndardyń poezııasyna arnaýdyń da zor máni bar edi. Uly synshy V.G.Belınıskıı A.S.Pýshkın týraly: «máńgi jasaıtyn jáne de máńgi qozǵalystaǵy qubylys-dep baǵa berdi memespe. Muny Abaıda qoshtaıtaǵan. Sonymen birge bul keshte Abaı men Pýshkınniń tabıǵat, mahabbat lırıkasyna arnalǵan óleńderin oqýshylar eki tilde joǵary deńgeıde mánerlep, kórkemdik bıiktikte oqyp, tyńdaýshylarǵa úlken áser qaldyrdy.

Uly tulǵaǵa arnalǵan poezııa keshi ásem án men myń buralǵan jasópirim bıshilerdiń bıimen jalǵasty. Óner mektebiniń «Dástúrli dombyra» úıirmesiniń dombyrashylary men «Bı» úıirmesiniń bıshileriniń qoıǵan konertine kóreremender erekshe qol soǵyp,iltıpat bildirdi. Keshke kelgen qonaqtarmen aıtýly mektep –ınternattyń oqýshylary úlken ásermen tarqasty. Búgingi keshte aıtylǵan ulaǵatty sózder, ǵasyrdy bir týatyn uly aqynǵa arnalar  torqaly toıdyń aldyn-ala jabdyǵy deýge bolar.

Aqyn ORDABAIULY

Pikirler