El tarihy - «Aspannyŋ mäŋgılık nazarynda»

2802
Adyrna.kz Telegram
http://adyrna.kz/content/uploads/2016/02/c967dcacec6dc25d4e98d0218b832e00.jpg

Qazaqstan Respublikasynyŋ Ūlttyq muzeiınde Qazaq handyǧynyŋ 550-jyldyǧyna arnalǧan Baqyt Qaiyrbekovtıŋ avtorlyq jobasy «Mäŋgılık Aspan astynda» atty 10 seriialy ǧylymi-tanymdyq derektı filmınıŋ tūsaukeserı öttı, dep habarlaidy Qazaqstan Respublikasy Ūlttyq muzeiınıŋ aqparattyq-imidjdık qyzmetı.

Filmnıŋ tūsaukeserıne kelgen Qazaqstan Respublikasy Mädeniet jäne sport ministrı Arystanbek Mūhamediūly jaŋa joba jönınde öz pıkırın bıldırdı.

«Ǧylymda jalpy köşpendıler jaily, saqtardyŋ, ǧūndardyŋ, türık qaǧanatynyŋ qaidan şyqqandyǧy jäne olardyŋ kım bolǧandyǧy jönınde aluan türlı pıkırler bar. Al bügıngı tarihi jobada köşpendıler älemdık örkenietke ortalyqtandyrylǧan memlekettıŋ jaŋa türın alyp kelgendıgı turaly oi aşyq aitylǧan» – dedı A.Mūhamediūly.

Filmdı Qazaqstan Respublikasy Mädeniet jäne sport ministrlıgı men Qazaq ǧylymi-zertteu mädeniet institutynyŋ tapsyrysy boiynşa «Mergen» studiiasy tüsırgen. Būl bıregei joba Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «Ǧasyrlar toǧysynda» kıtaby negızınde Qazaq handyǧynyŋ 550-jyldyq mereitoiyna arnaiy daiarlandy.

Derektı filmde köşpendılerdıŋ jalpy dünietanymy, şaruaşylyǧy, ömırge degen közqarasy jäne eŋ negızgısı, el basqaru mädenietınıŋ adamzat tarihyndaǧy orynyna maŋyz bergen. Qazaq halqynyŋ ömırtanymy men jyl basy Nauryzdy qarsy aludaǧy salt-dästürı, tanym-tüsınıgı jönındegı ǧylymi pıkırler film tılımen jandana tüsken.  «Aspannyŋ mäŋgılık nazarynda» eldıŋ basty tarihi oqiǧalary – Ūly Jıbek joly, Kerei men Jänıbek handardyŋ 1465 jyldan bastap bilık qūrǧan, iaǧni Qazaq handyǧynyŋ negızı qalanǧan kezeŋ, moŋǧol şapqynşylyǧy men älemdık geosaiasi tūrǧydaǧy qaita bölısu, täuelsız Qazaqstannyŋ qūryluy, ūlttyq bırlıktıŋ jaŋa simvolyna ainalǧan – elorda Astana jäne zamanaui memlekettıŋ negızın qalauǧa baǧa jetpes üles qosqan – ūlt köşbasşysy N.Ä. Nazarbaevtyŋ tarihi tūlǧasy aiqyndalǧan.

Filmnıŋ är serialy öz aldyna tuyndy bolyp tabylady, onda köşpelı halyqtardyŋ ejelgı zamannan bergı dünietanymy jaily, älemdık örkeniet pen «mädenietter bailanysy» jetıstıkter men jaŋalyqtar, jabaiy jylqyny qolǧa üiretu men alǧaşqy metallurgiialyq peşterdıŋ paida boluy, üzeŋgı men ottyŋ jäne özge de älemdık örkeniettıŋ qūndylyǧy bolyp tabylatyn nou-haulardy aşa tüsedı.

Serial tek tarihi emes, sonymen bırge qazaq halqynyŋ ūly mūrasy sanalatyn mifologiiaǧa, folklor men etnografiiaǧa negızdelgen filosofiialyq, dünietanymdyq bolyp esepteledı.

Filmnıŋ tūsaukeserıne öner men mädeniet ökılderı, qoǧam qairatkerlerı, dın ökılderı qatysty. Sonymen qatar film jönınde sarapşylar joǧary baǧa berdı. 

 

Pıkırler