Dulat Aǧadıldei arysty aqyndar joqtady

5137
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2020/02/dulat-1.jpg
Dulat Aǧadıldei arysty aqyndar joqtady. Bır jūqa kıtapqa siiatyn qazanamany aqyn Däuren Berıkqajyūly bastady, ıle-şala Esei Jeŋısūly men Älıbek Şegebaidyŋ jürek tolqytar jyrlary şyqty. Aitysker aqyn Erkebūlan Qainazarovtyŋ öleŋı WhatsAPP-ty şarlap kettı. Sopy Smataev atamyz, Temırǧali Köpbai, Almas jyrau Almatov özderınıŋ azamattyq prinsipın qara öleŋmen örgen eken. Fatima Jünısova sekıldı el ışınen talai talanttar jyr jazypty. Erǧali Baqaş bauyrymyz, belgılı qalamger Myltyqbai Erımbetov, qyzylordalyq aqyn Serık Ydyrysov ta ün qosty. Aigül Jūmadıl, Almas Ahmetbekūly, Quanyş Mūqtai, Anar Töleuhan, Asxat Käuker, Joldas Sarmanov sekıldı aqyndar qazaq halqyna köŋıl aitty. Qostanaidaǧy beldı aqyn Aqylbek Şaiahmettıŋ öleŋı mınezdı şyǧypty. Rinat Zaiytov marqūmnyŋ atynan jyr joldapty. Közımız şalmai, baiqamai qalǧan avtorlar bolsa kommentke eskertıp jaza salyŋyzdar. Batyrǧa jasalǧan eskertkış osyndai bolsa kerek! Dauren BERIKQAJYŪLY: Sen ölesıŋ el üşın bolyp qūrban, Selt etpeidı bırı de körıp tūrǧan. Künı boiy memleket ösek soqty Tırı adamyn otyz jyl ölık qylǧan! Sen ölesıŋ...ölmeidı ötırık tek! Kekırıp bop söileidı kekılık köp. Jyrq-jyrq etıp jelıde jūrtym otyr Osyndaida jylaityn ökırıp kep. Sen ölesıŋ qor bolyp qorqaularǧa, Kör qazady arlanǧa körǧau qarǧa! Qannen ǧana qapersız qazaq osy - Jan salmaityn aldyna sor taŋdauda. Almas ALMAT: Ataŋa nälet, satqyndyq! Ainalyp senı öte almai, Er boiynan - ar öldı. Halyqtyŋ jügın kötergen, Omyrtqada jıgı joq, Namys degen - nar öldı! Sofy SMATAEV: Öldı Azamat! Öldı qazaq! Öldı arys! Ör namyspen almastyrdy şerdı arys. Mängürttıktı ajalymen kömdı arys, Jendetterdı ölımımen jeŋdı arys. Tamdy Alaştyŋ janarynan qandy jas, Kek bop, ört bop ūlt janynan tamdy jas. Tūra almaidy endı bilık basynda Özge ūlttan kırgen öŋkei qaŋǧybas. Arys öldı ar, namysty oiatyp, Kek, qairatty qanymen boiatyp. Anau tördıŋ töbesınen tüireidı Är qazaqtyŋ keudesınen jai atyp. Er qazasy − jaŋa ömırdıŋ aq taŋy, Erkın eldıŋ basqa “nūrdy” jaqqany. El qūlpyrar ezgısınen qūtylyp, Qūldyraidy qūrdymynan taqtaǧy. Eseı JEŊISŪLY: Dulat Aǧadıl ölımıne Bärıŋnıŋ de şendılerge ökpeŋ köp, Dauryqpaŋdar! Ony eşkım tepken joq, Topqa salyp, tarpymady köp jendet. Ǧazıreiıl töngen kezde kökten kep... ...Ol özınıŋ ajalymen ketken joq... Aqpan künı tauysqanda jaryǧyn, Üşeu kırıp, esın alyp bärınıŋ, Alǧa salyp Alaşynyŋ nar ūlyn, Alyp kettı... aitpai sözıŋ anyǧyn, Tüspedı eŋse, quşimady jauyryn. "Belsendım-ai, şylbyryŋdy bosqa üzdıŋ, Joǧyn joqtap neǧylasyŋ bes qyzdyŋ? Jüretındei qūryq körmei, bos tızgın, Tūsauyŋdy kımge sonşa keskızdıŋ?" - dedı me, älde demedı me üş qūzǧyn?.. Körınbesın soqqy bergen "syi" betten, Jendetterdı basqa ädıske üiretken: Sorly bolsyn qūr sülderın süiretken, Işten ūryp, tebu kerek büirekten... Osy täsıl talai erdı "biletken". Ol aşynǧan, jany auyrǧan ūl edı, Ainalasy qūldyq ūrǧan qūl edı... Abaqtyǧa barǧany sol kün edı... Aiaq asty "ūstap qaldy" jüregı. Bärın Alla, bärın Alla bıledı... Būl pendenıŋ tırşılıkte ısı köp, Diırmendı ainaldyrar küşı köp. Taŋdanbaiyq, oqiǧa ǧoi "kışırek": Bızdıŋ eldıŋ batyrlary - "kısınep", Özın-özı atady ǧoi üş ret. Talai erdı tızerletken dala būl, Talai ezdı qoqyraitqan qala būl. Aŋyraǧan alty bala, ana būl... Arǧy jaqta soǧan qorǧan bola jür - Qaşan qoǧam ornar eken aq, ädıl... Baqūl bolǧyn, Dulat bauyr Aǧadıl... Erkebūlan QAINAZAR: Aqyrzaman taiaǧanda.... Qazaqtyŋ jauy qazaq bolady, Azattyǧyŋ azap bolady. Dauasyz dertıŋ bolady, Formasyz mentıŋ bolady, Auladan aulaǧany - Şal menen kempır bolady. Kölıŋ qūrǧaq bolady, Önım - qymbat, Ölım - jūmbaq bolady. Köktegı "jūldyzdar" jerge tüsıp, Halyqqa oiyn oinatady, Jerdegı üi aspanǧa ūşyp, Ūşaqtyŋ soryn qainatady. Siyrǧa jetpeitın pūlyŋ bolady, Üşke bölıngen tılıŋ, Jetpıs üşke bölıngen dınıŋ bolady. Qalalar "adam" bolady, "Danalar" nadan bolady. Atqamınerler Alladan qoryqpasa, Aqyry jaman bolady! Älıbek ŞEGEBAI: Qūrbandyq (Dulat Aǧadıl bauyryma) Batyr öldı, Anyǧynda öltırdı.., Jūrttyŋ janyn yza, kekke toltyrdy. Şarasyzdan jūdyryq bop tüiılıp, Jeŋ ışınde jasyruly qol tūrdy. Jıgıt öldı, Namysynda eldıktıŋ, Tuyn bailap tūǧyryna erlıktıŋ. Erkekterşe däleldedı deŋgeiın Būtyndaǧy şalbar menen beldıktıŋ. Şyndyq öldı, Şaranadai şyŋǧyryp, Qalyŋ eldı mazalauda myŋ küdık. Şyǧyp kettı jalǧandyqqa şydamai, Satqyndyqtyŋ terezesın syndyryp. Namys öldı, Ūlttyŋ ūly jolynda, Özegı tar öz zaŋynyŋ qolynda. Sen erkınsıŋ, Esesıne, beişara – "Toty qūstar" taranady torynda. Mümkın emes tūtanǧan ot janbauy, Mümkın emes ūiqynyŋ da qanbauy. Qazaq üşın qūrbandyq qyp şaluǧa Būl ǧasyrdyŋ saǧan tüstı taŋdauy. Aqiqatyn aitar bolsam şamalap, Bärıne de uaqyt qaldy şamaly-aq. Aŋyraǧan artyŋdaǧy asyqtai Alty balaŋ Alty Alaşqa amanat! Temırǧali KÖPBAI: QORQAU MEN BUIVOL (qaita jazylǧan mysal) Dulat Aǧadıldıŋ ölımıne Sarşa tamyz. Saǧym bilep Savannanyŋ törınde, Sümbılede su tambaidy subekvator enınde. Subtropik. Bırer şumaq jazǧym keldı menıŋ de, Qorqau qasqyr giena men qara buivol jönınde. Savannada sansyz buivol samarqaulau jaiylǧan, Aldaspandai ai müiızın qylyş dersıŋ qaiyrǧan. Qorqau itter qatar ördı azularyn aqsityp, Tap-tap berıp, tabyndardy tynyştyqtan aiyrǧan. Qorqaularǧa azyq kerek aşqūrsaq bop jürmeske, Qandy auyzdyŋ qylǧytaryn qara ögızder bılmes pe? Buivol bıtken jyrtqyş itke üreilene qaraidy, Bozdaǧymnan aiyrar dep beiqam jatqan bır keşte. Qorqau itter jemtıgıne jetpei sırä oŋar ma, Köz jasyna qaramaidy, olja kerek olarǧa. Sūm ajaldyŋ aranyna ketıp jatqan bırtındep, Bırlıgı joq müiızdıler mūndai sorly bolar ma?.. Tabiǧattyŋ zaŋy şyǧar jyrtqyş itter et jese, Öletındei ögız etı öŋeşınen ötpese. Eŋ qiyny – buivol bıtken ürke qarap tūrady, Oşaryla «tamaşalap», qorqau oiyn eptese. Qorqau qanǧa qūnyǧady ūmytqandai qūdaiyn, Buivoldardan zäre keter: «Qoi, şetkerı tūraiyn...» Öz tuysyn bır ajaldan araşalai almaǧan, Aldaspandai ai müiızdıŋ qasietın ūraiyn. ............................................................................ Jüregımdı mūŋ ezedı, bastan qaiǧy ötkendei, Qorqau bilık ädetınşe aqyrady öktemdei. Jyrtqyş jüie jaqsylardy jūtyp jatyr bırtındep, Halyq ünsız... Bärı bırdei buivol bolyp ketkendei... Quanyş MŪQTAI: QAS BATYR – DULAT AQÄDIL Jylan bop atylǧanda, Şiratylǧan, Ajaldan qūtyla almai – Sūrapyldan, Qazaqtyŋ qas batyry kete bardy, «Jüienı jeŋemın – dep, qiratylǧan» Bilıkten körse-daǧy körmegenın, Qoimady qyran bolyp örlegenın. Qūrbany zūlymdyqtyŋ Aqädıldıŋ, Ölse de, Körıp tūrmyn – Ölmegenın! Qaimyqpai abjylannan ysyldaǧan, Şyndyqty aitarynda qysylmaǧan, Dulattai kım aiqasar Nūrsūltanmen, Tompiyp sūŋqar – tösı qylşyldaǧan! Betterın kölegeilep kökdertterı, Bilıktıŋ kelgen edı jendetterı. Tün qatyp, Jem ızdegen qorqaularşa, Dulatty öltıru bop, Es-dertterı... Öşpeitın kegı ketıp jauyzynda, Taǧdyry bır tarynyŋ qauyzynda, Jendettıŋ kete bardy jetegınde, Şyryldap, Sūm ajaldyŋ auyzynda. Kün batsa, Erteŋıne taŋ atady, Alauy dünienı jaŋartady. Qoş bol, Qoş! Qazaǧynyŋ arystany, Erlıgıŋ erlıkterge apartady. Kün tuyp, Şaşyratyp şapaǧatyn, Ädılet paş etedı saltanatyn! Jaqyndap kele jatyr jeŋıs künı, Qalalar esımıŋmen atalatyn! Aigül JŪMADIL: Zamandy qaitem, adamdy qaitem bırtürlı, Jūlmalap jürgen jerımdı, tılım, ǧūrpymdy?! Täuekel etıp tüiılgen jūdyryǧyŋdai Jūmyldyra almai kettıŋ-au, Dulat, jūrtyŋdy... Otyny kül bop, Otany jatsa zar jylap, Bıreuler üşın bilıgı - baqyt, qarjy - baq. Qaharym qaida, qanymyz qatyp qalǧan ba? Batyrlyq qaida, qalǧan ba ol da qaljyrap? Ruhy jasyp, saǧy da synyp, syr qaŋǧyp, Otyz jetınıŋ elesı eldı jür me aŋdyp? Omalyp bır kün qalar ma ekenbız, oipyr-ai, Otyra bersek oǧyz ūldardy qūrban qyp... Almas AHMETBEKŪLY: AQ-ÄDIL NŪR-SŪLTANDA Bügın bolǧan bır ölım. Şailyqtyrdy OTANYMNYŊ JÜREGIN. Sen qalasaŋ iyǧymda, mıne bas! Mūŋlyq OTAN, Saǧan ǧana qūl edım. Ol-Aqädıl. Aitqany da aq, ädıl. Arpalystyŋ atauy ma jaŋa būl?! Elemedık jan aiǧaidy keşe bız. Senı keşe tanymadyq "Jaman ūl"! Sen-aq aittyŋ sol şyndyqty jai ǧana. Bärı kuä - körşı-kölem, ainala. Sol üşın-aq bas jarylyp, qol synyp, Sol üşın-aq kısı öle me qaimana?! Şymbaiyna batqan sätte şynşyl syn, Şyŋdy balta qiyp tüsken qyrşynsyŋ. Toŋy qalyŋ topyraǧy Arqanyŋ. Topyraǧynan men de saldym bır şymşym. Erlık, ruh, bärı bügın özıŋsıŋ! Şydai-şydai şyrt üzılgen tözımsıŋ. Aq tänıŋe auyr topyraq bastyrdyq, Sen tynyştal! Halqyŋ taǧy köz ılsın! NŪR-SŪLTANDA. Bügın bolǧan bır ölım Şailyqtyrdy Otanymnyŋ jüregın! Fatima ZABURAQYZY: DULAT AǦADIL bauyrymnyŋ ruhyna! Namysty tuǧan nar ūldyŋ, Armany qaldy,özı joq. Jaltaqtap jürgen köbınıŋ Sanasy soqyr, közı joq... Erkındıktıŋ qaqpasyn, Erkın aşqan batyrym. Ruhyn eldıŋ oiatyp, Arystan bolyp atyldyŋ. Kök tuyma oranǧan, Qairan erı qazaqtyŋ, Öteuın kımnen sūraimyz, Şyndyq üşın şyryldap, Qyrşyn ketken janyŋnyŋ, Jazyqsyz tögılgen qanyŋnyŋ..? Ruhy biık er edıŋ, Jetekke sen jürmedıŋ. Eldı oiladyŋ eŋselı, Arzan oinap,külmedıŋ. Kökbörı bolyp ūlydyŋ, Izdedıŋ sudyŋ tūnyǧyn. Tartpadyŋ ötkır tılıŋdı, Salǧanda ölım qūryǧyn. Ädıldık ızdep dalaŋnan, Ädıldık ızdep qalaŋnan, Aqiqat bır kün tabam dep, Jalǧadyŋ aq jol babaŋnan. Jaraly jolbarys edıŋ-au, Jarasyn özı jalaǧan... Jylady elıŋ,joqtady, Ölımge qimai özıŋdı. Izdedı köptıŋ ışınen, Qasqaiyp tūrǧan kezıŋdı. Erlerdıŋ bılmei baǧasyn, Tartqylap ittei jaǧasyn Temır torǧa qamaimyz, Berem dep sūmdyq jazasyn. Jarqyldap jürgen jas ömır, Üzılıp kettı-au bır künde , Äkesız qalǧan altauy, Jautaŋdar endı kımderge? Bıreudıŋ künın öşırseŋ, Kün bolyp qaita tuady. Bıreudıŋ ünın öşırseŋ, Myŋnyŋ tılı şyǧady! Ūmytpa ,jauyz, Qūdaidy, Aqysyn erdıŋ sūraidy!!! Ergali BAQAŞ: – Ne jaŋalyǧyŋ bar deisıŋ? – Qanyma äbden toidyŋdar. Irgesı tynyş el edık, Indetıp, ırep soidyŋdar... – Ūialmai qalai sūraisyŋ? – Jaŋalyǧym joq, qaiǧym bar, Şynymen süiseŋ elıŋdı, Şattyǧyŋdy berıp, qaiǧymdy al... Auzyŋ köpırıp jasaǧan, Qūr baiandamaŋnan jalyqty el. «Älem tanyǧan qazaqqa», Özın tanityn jaryq ber... Salt-dästürınen bezıngen, Dümşelerıŋdı dürele. Özıŋe senım bıldırgen, Halqyŋnyŋ aldynda jürele! Kınäsız adam bolmaidy, Pende bolǧan soŋ bır aty. El basqarǧan adamnyŋ, Elın ardaqtau mūraty. «Jahan» dep, jar-jar aitqaly, Jahannam boldy jaqynym. Jat aǧymdarǧa sondyqtan, Jetpeidı, bılem, aqylym. Būl jyrǧa nükte qoiylmas, Basymnan qaiǧy arylmai. Köŋılım kögıs tartady, Jattardyŋ körı qazylmai. Serık YDYRYSOV: QARALY KÜN! Baqqanymyz ǧadauat pen nasyr kıl, Pendelerdıŋ keudesınde ǧasyl kır... Dünie osy - asyr menen tasyr bır, Zamanbektıŋ basyn jūtqan ǧasyr - būl! Äbışımdı eŋıretken būl ǧasyr - Jyndylyq bar, qūndylyqtan qūr ǧasyr! Alyptaryn jala aidaǧan sūm basyr - Küi oryna oda oinaǧan qūl ǧasyr! Şerhanyma uaqyp bolǧan zaman - būl, Saŋlaqtardan saqyp qalǧan zaman - būl... Jau ketkende boqqa şauyp qalam qūr - Tar zamanǧa zar idırgen zaman - būl! Estılerdıŋ esın alǧan zaman - būl, Sestılerdıŋ sesın alǧan zaman - būl! Aq-Ädıldıŋ jaryp tynǧan jüregın, Jaba-jaba jalalardy jalaŋ kıl! O, qūdıret, kımder kettı, kım qaldy?.. Jer älemnen adam kettı, pūl qaldy! Elge ege bop dübırı joq "dür" qaldy, Mahambetpen gürıl kettı, "gür" qaldy... Jaǧatūǧyn zaman boldy teŋızge ot, El degenge ölım qaldy egız bop! Däl osylai ūltaraq jer, ūlt qalar, El ışenen esı bütın er ızdep... Aq-Ädıl-au, qaldy elıŋ senı ızdep!.. Anar TÖLEUHAN: Alai da dülei aq boran. Tabiǧat ana tūldandy. Kärıne mınıp, būrqanyp, Aspan men jerdı jalǧady. Jer Ana sonda solyqtap, Toqtamai ūzaq jylady. Jer ana sonda küŋırenıp, Joqtauyn aityp zarlady. Basaiyn senı bauyryma, Keldıŋ be, Dulat qūlynym? Būǧausyz, erkın oilaryŋ, Syiǧyzbai senı üstıme Qoinyŋa al dese qaiteiın. Syidyram senı tösıme, Bauryma jūmsaq alaiyn. Torqamdy jaiyp tösek qyp, Maqpalmen jyly jabaiyn. Artyŋda qalǧan el-jūrtyŋ, Qystyǧa jylap, küiınıp, Tas tüiındei tüiılıp, Özıŋdı maǧan tapsyryp, Bozdaidy bırge qosylyp. Perzentım keldı būla oily, Mırjaqyp tuǧan Torǧaidan. Dulat pen Dulat arasyn Armandy jyldar bölıptı. Oian dese oianyp, Maqsatyn ata jalǧaǧan. Qūşaqqa aldym qūlyndy. Toŋady dep oilama, Balasyn basqan bauyryna Jer Ana kökırek iıdı. Jer Ana kökırek iıdı. Asqat KÄUKER: DULAT AǦEDILGE "Qaraǧaiǧa qarsy bıtken būtaǧym", Öŋeştıge tıken bolǧan qyltanyŋ?! "Qara tünde qara kiım kigender", Dep oilaima bar Qazaqty qūrtamyn?! Köterem dep qara Qazaq mūratyn, Qara tünde ürkıttıŋ-au! ūry atyn! Zamanbektıŋ qaitalaǧan erlıgın, Altynbekpen bırge tuǧan jūratym!!! Kigızbeuge elge qaita qūl atyn, Būl Qazaqta er tügemes tūratyn, Tärkı qylyp "täuelsızdık" "nūr" atyn. Ajalyŋa asyqtyŋ-au! Qūla tün! Maŋdaiyna "baq" bop qonar erlerdıŋ, Tas qamalyn taǧdyryŋmen sen jeŋdıŋ ! Ör ruqyŋ tapty Alaştan öz ornyn, Al tänıŋdı jer anaŋa jerlermın! Myltyqbai ERIMBETOV: Auzy qisyq bolsa da, baidyŋ ūly söilegen, Asa tūlpar bolsa da, aspai jatyr kermeden. Aştan ölıp baratsa, auzyna su bermegen, Adam bolu mümkın be, ary las pendemen. Jylap sorly taŋdaiy taq ettı de ol öldı, Öltırgender oilanbai şyrqatyp jür öleŋdı. Qūldan beter sūrausyz, ūmytty qūn degendı, Süiegıme taŋba bop sümıreittı denemdı. Jüregıme kek toldy, jaman batty būl tırlık, Qabyrǧany qausatqan qanypezerge ūmtyldyq. Şybyn-şırkei bop qaldyq, zaŋdy olar qūlqyn qyp, Aşyp, kömıp süiektı, aŋyradyq, qūr tyndyq. Opyryldy omyrtqa, qabyrǧa da qirady, Astamsyǧan alǧyştyŋ ısı oiǧa syimady. Köldeneŋnen sap etken tentektı eşkım tyimady, Qūda kettı, ıs bıttı, şūlǧau bolyp imany! Aqşa alǧan, ar satqan, jalǧyz adam būl ma eken, Zar jylatyp bıreudı, balalary qūl ma eken. Jesır ösıp, jetım de jetıler, ötpes jyl ma eken, Adam jūtqan albasty ölmeimın dep jür me eken? Betpe-bette moinyŋa salynbastan ötpeidı, Alla ısıŋdı, mūsylman, eş sūrausyz etpeidı. Qandy tökken adamnyŋ qazynasyn şekteidı, Jaqsylyq ta, jamandyq qaitpai, sırä, ketpeidı. Jylamaŋdar, ardaqty balasy naqaq ölgender, Qanışerdı taba almai qarǧap tūryp kömgender – Bır tabaq et, sart niet, jalǧan pūlǧa köngender, Sūrauyna Allanyŋ tüspeidı dep senbeŋder! Aiaǧyna jem tüsıp jüirık attai jelgender, Kiık etın jeptı ǧoi qūmyrsqa bop örgender. Oty öşıp, sal bolyp, qannan aqşa tergender, Tasbaqa da bürkıtke jettı deidı körgender... Mal alam dep quanǧan maldan tabar soryn da, Altyn qasyq ūstasaŋ bır qarap qoi qorymǧa. Anasyna süiektı satqan qasap, onyŋ da, Peşenesı, rizyǧy bır Qūdaidyŋ qolynda! Mūrnyn kökke şüiırıp äkım bolyp jürgender, Şaŋyraq būzyp, bailarǧa qatyn bolyp jürgender, Arba tartqan, ot jaqqan baiǧūstarǧa külmeŋder, Bır-bırıŋdı qūtyrǧan itşe qauyp, ürmeŋder! Dünienıŋ tetıgın sen emessıŋ jaratqan, Äkeŋ senıŋ ölgen joq aqşa menen araqtan. Şyǧyp qalǧyŋ kelmese Adam degen sanattan, Habardar bol o dünie, synaq alar saǧattan! Yrjaŋ qaǧyp, bos şulap, aramdyqty qūptadyŋ, Bes maşina, on tam men toqal şyǧar ūtqanyŋ. Şainaǧanyŋ belgılı, kümän bop jür jūtqanyŋ, Pamdatyŋa jalǧasyp, jeter me eken qūptanyŋ!? Qoi toryǧan qasqyrdai elkezbe bop bıttıŋ be? Täŋırısı bolsa börınıŋ, iesı bop ittıŋ de! Kökekte de ana bar, qūdasy bar bittıŋ de, Sūrauy bar sudyŋ da, ekı ūşy bar jıptıŋ de! Asqazandy qanşa ret körsetseŋ de jürek qyp, Bai degenıŋ bır jūttyq, batyr degen bır oqtyq. Qūdaidan keiın bıreudı jürseŋ-daǧy tırek qyp, Sen öltırgen aruaqtar özı barar tılek qyp! Ekı aruaq, bır Qūdai, basyŋdaǧy Kün men Ai, Sekıldengen perzenttıŋ oinap-külıp jürgenı-ai, Senıŋ künäŋ balaŋa qarǧys bolsa – kımge jai, Oranǧanyŋ ne kerek ülde menen büldege-ai! Aityp qaldyq auyzǧa kelgen sözdı qaitarmai, Jürgen şyǧar bıreuler aldyŋa kırıp aita almai. Qaiyrymdy bol, keş emes, japyraǧyŋ jaiqalǧai, Ölmeimın dep jürsıŋ be Aldar mıngen Saitandai! İtaiaǧy altynnan talai bailar bar älı, Qūr oibaimen, aiǧaimen ömırı ötıp barady. Barǧan kezde jūtuǧa jūtqynşaqqa tamaǧy, Esıŋe alyp qoiarsyŋ ajal qūşqan balany! Sözımdı oqyp Qaraşy, el basşysy, danasy, Süttei qūryp ırude alty atanyŋ arasy. Qyrşyndardy joqtaǧan, jyrǧa kelgen şamasy, Erımbetūly Mamyttyŋ Myltyqbai degen balasy! Rinat ZAIYTOV: Halyqty oŋai aldai alatyndar, Adamǧa qara küie jaǧatyndar. Soqyr, mylqau, saŋyrau jüreksızder, Tük bılmei,tük estımei qalatyndar, Jek köremın senderdı! Jazyqsyzǧa jüz jala jabatyndar, Öz ūltyna ūialmai şabatyndar, Töresınıŋ köŋılın tabu üşın, Öz tuysyn öltıre alatyndar, Jek köremın senderdı! Al qamaŋdar, sabaŋdar, al atyŋdar, Jūrtty jazyqty qyla salatyndar. Qai düniede ekenın Qūdai bıler, Bärıŋnıŋ jauap berer saǧatyŋ bar! Jek köremın senderdı !!! Akylbek ŞAIаHMET: Aqpan aiy jylap tūr Aqpan aiy aǧyl-tegıl jylap tūr, Aitylmaǧan eş jauaby sūraq tūr. Kök aspanda kün kürkırı joq, bıraq, Qūlaq tür! Jas toqaldar oranǧanda büldege, Jap-jas qyrşyn qaza tapty türmede. Zapyranǧa ışıŋ tolyp bara ma, Ündeme! Jūmys tappai talai bozdaq jür qaŋǧyp. Al mynalar tairaŋdap jür kımdı aŋdyp?! Bauyzdarda tūiaq serpıp qaitesıŋ, Erkek toqty – qūrbandyq. Keşe, Bügın qanşa zalym saldy laŋ, Oiandy ma qandastarym qalǧyǧan?! Qūlaq tossaŋ meşıttegı moldaǧa: «O düniede raqat tosar aldynan». Jal-jaia jep, qūs tösekte jatatyn, Būl dünienıŋ zalym körsın raqatyn. Azyp-tozǧan keŋ dalanyŋ taǧdyry Senıŋ ǧana qabyrǧaŋa batatyn. «Bızden keiın topan bolsa bärıbır» - Dep oilaidy qarau kısı jany kır. Qaraŋǧyda jürgen adam bılmeidı Būl dünienıŋ süttei äppaq jaryǧyn. Bırde jetıp, bırde jetpei künbe-kün, Ötıp jatyr aqqan sudai künderım. Keleşekke ümıt artar alaida, Senımımnıŋ bar-joǧyn da bılmedım. * * * Qolarbada otyrǧan mügedekke Polisiia qalaişa qoiady ökpe. Qol köterse qauqarsyz kempır-şalǧa, Ne deidı olar barǧanda qiiametke?! Aiaǧy auyr kelınşek jylap tūrsa, El qaumalap: «Bosat!» - dep sūrap tūrsa, Şırkınderdıŋ betterı bülk etpeidı, Kölıgıne tezektei laqtyrsa. Bız qazaqpyz pogony, formasy bar, Qolda taiaq, auyzda Allasy bar. Öz qandasyn qolymen qylqyndyryp, Qazaq daŋqyn osylar alǧa asyrar. Osylar ǧoi būiryqqa baǧynatyn, Bastyǧyna qūdaidai tabynatyn. Älsızderge körsetıp älımjettık, Qūtyrynǧan buradai şabynatyn. Şynjyrlauly töbettei asyraǧan, Jolatpaityn abalap qasyna adam, İt eken dep ittıgın közıne aitpai, İt mınezın qalaişa jasyra alam?! Joldas SARMANOV: Yryldap it bop ürıp eŋ, Qorqaiyn dedım türınen. Ne deiın, bügın, ne deiın, Döŋbekşıp şyqtym tünımen. Jemısın körmei ısterdıŋ, Tılımdı qaitıp tıstermın. Köz ılsem boldy äiteuır, Qorqynyşty tüs kördım. Oianyp ketıp jan qaldy, Biıkte tūrǧan paŋdandy. ... Üş oq tiıp ūşyrdy, Zamanbektei zaŋǧardy. Kımmen kımder jarysty, Boljai almas alysty. Ardan bezgen atty ǧoi, Altynbektei arysty. Tuǧan ūldar batyr bop, Qorqa ma eken jatyr dep. Qazaqtan qazaq kütpegen, Jaŋaözende atyldy oq. Köbeiıp barady, qaza, mūŋ... Türı köbeiıp jazanyŋ. Küŋırenıp taǧy qaldyq qoi, Dulattyŋ estıp ajalyn... Serık Elıkbai: Erıŋ öldı-jamylyp qara jerdı! Erıŋ öldı-qala men dala kördı! Öltırgender bügın tırı-uaqytşa... AL ERLIK-EL IŞINDE QALA BERDI!
Ūlyŋ öldı...degenmen ūltyŋ aman! Bır tamyryŋ üzıldı-syrtyŋ aman... Jūdyryqtyŋ ışınde qan qainaidy! Kekke küiıp,aşumen syrqyryǧan! Ol öldı Aqjol bidei Alaş üşın! Özı emes-halyq üşın,qaraşa üşın... Er qadırın bılmegen eskı künder... Ökınışten örtenıp barady ışım! Qazaq edık Qūdaidan ūl sūraityn... Ūlmen bırge tuatyn Kün sūraityn! Nauryz jaqyn-bızge de kün tuady Aqordanyŋ Işınde Qūn Sūraityn. Bostan-bosqa jylaǧam,egılgem joq. Keudemdı qan bassa da-sögılgem joq! Sen mäŋgılık demalǧyn,aidarly ūl, SENIŊ QANYŊ BOSTAN-BOS TÖGILGEN JOQ! Altynbek Elemesūly BÖLEK JYR (Dulat Aqädılge) Bölek halyq.... Bızderde bölek üi bar! Böle - jarar, qasyŋa "Töle bidı" al!... Mitingıge şaqyryp internetıŋ... Jinalys! - dep, şarşatty teledidar!...
Ekı halyq... Alaida, atasy - bır!.. Atasy bır halyqtyŋ - batasy bır! Anasy da bır edı, kettı qalai Şatadan tuǧan qūsap, şatasyp ūl?!... Bıreuler jür medalmen tösıŋ ärlep, Bıreulerde tozǧan tam...Jesır äulet... Bıreuler jür: "bilıktı "biletem!"..dep Bıreuler jür: "bilıkte nesı bar?" dep... Aqiqatyŋ ızdeitın aqinaqtan, Saqinasyn qylady saqi maqtan! Ekı jaqqa bölıngen bır Qazaqqa Mäŋgı - baqi qorǧan bol baqi jaqtan!... Ekı halyq... Erkegı ez.. Qu qatyny! Ünsızderı - maqtauly, şuly - atuly! Ūiqta, Dulat batyrym! O düniede Oiatyp alar Mırjaqyp Dulatūly!... Sızdı jaqsy tüsınetın!..
Qalqaman Abdrahmanūly: Qaiǧyǧa qaiǧy qosyldy Qaiǧyryp halyq tosyldy, Qorǧany bolǧan ūltynyŋ Ūlynan alaş airyldy. Qaiǧyrdym estıp qaiǧyny Tulady halyq tolqyny, Ölımı boldy sebepşı Toiymsyzdardyŋ qūlqyny... Qaiǧysyz beiqam jatpaǧan, Namys pen aryn satpaǧan. Azamat edı ör ruhty, Betınen alǧan qaitpaǧan. (Sözınen eşbır taimaǧan) Jatyr ǧoi ışte bır şyndyq Opasyzdyq pen satqyndyq, Mümkındıgın de taryltyp Er azamatyŋdy jylatyp. Bulyǧyp ışte şermene Tar qapas ışı jaŋǧyryq... Qoştasyp ömır taŋymen Küresıp zalym zaŋymen, Şyŋǧyrtyp aityp şyndyqty Ölımge bastan bekıngen... El üşın tuǧan Er Dulat, Ülgı alsyn sızden adamzat! Er tūlǧalardy qaralap, Türmege tyqty qaumalap. Körgendei jaudy tabalap, Qyspaqqa alyp qapasta (Qinady, japty, azaptap)... Sonda da ruhy synbaǧan Mıneki sondai azamat.
jalǧasy bar...
Däuren Dariiabek
Pıkırler