Qazırgı älemde ǧalymdar adam ömırın jeŋıldetu jäne ömır süru sapasyn jaqsartu üşın köptegen önertabystar jasady. Būl tūrmystyq tehnikanyŋ barlyq türlerı, türlı jabdyqtar, kompiuterler, İnternet. İnternettı eŋ jaqsy önertabystardyŋ bırı depoilaimyn.Sebebı ülkenı de,kışısı de qäzır onyn tılın tüsınıp ,qoldanuda.
Dūrys paidalanǧan jaǧdaida İnternettı paidalanu paidaly boluy mümkın. Mysaly, köptegen mälımetter men kıtaptar bar, sondyqtan sız kez-kelgen kıtapty, tıptı kıtaphanada da, mektepke barmai,oqi alasyz. Osylaişa, İnternet mektep oquşylary men studentterge paidaly.
İnternet tūrmystyq mäselelerde paidaly boluy mümkın. Mysaly, sız ony üiden şyqpai-aq kommunaldyq tölemderdı töleu üşın paidalana alasyz. İnternet arqyly sız kinoteatrǧa biletterge tapsyrys bere alasyz nemese kez-kelgen filmdı İnternette köre alasyz. Muzyka äuesqoilary ärdaiym teledidarda körsetılmeitın ärtürlı konsertterdıŋ tıkelei efirlerın köre alady. Sız internet-dükender arqyly qajettı tauarlardy satyp ala alasyz jäne päterden şyqpai-aq elektrondy karta arqyly tölem jasai alasyz, al qalasaŋyz, tauarlar sızdıŋ üiıŋızge tıkelei jetkızıluı mümkın.
İnternet uaqytşa jūmys ıstei almaityn adamdar üşın paidaly boluy mümkın, mysaly, mügedekter, dekrettık demalystaǧy äielder. İnternette tūraqty jäne uaqytşa jūmys ısteudıŋ köptegen joldary bar. Būl sızdıŋ biznesıŋızdı İnternette jyljytu, qoldan jasalǧan tauarlar satu, arnaiy saittardaǧy fotosuretter satu, captcha arqyly aqşa tabu, veb-saittarǧa maqalalar jazu jäne taǧy basqalar boluy mümkın. Barlyq adamdar jynysy men bılımıne qaramastan İnternet arqyly aqşa taba alady, būl üşın eŋ bastysy - ynta, şydamdylyq pen tabandylyq kerek.
İnternet kömegımen ülken qaşyqtyqta ornalasqan jaqyn adamdar bailanysa alady. Mysaly, ärtürlı elderde tūratyn tuysqandary nemese qandai da bır sebeptermen basqa jerge köşken dostary. Būl qäzırgı taŋda äsırese bızge qajet.Bız basqa qalada ,ata-anamyzdan şyraqta bolǧandyqtan,saǧynyşymyzdy osylai basamyz.
Barlyq jaǧymdy jaqtarǧa qaramastan, bükılälemdık jelı adamzatqa ülken ziian keltıruı mümkın. Mysalyǧa mektep oquşylary İnternetke köp uaqyt bölıp, ony dūrys paidalanbaidy. Dostaryna barudyŋ ornyna olar äleumettık jelıler arqyly bailanysady. Sondai-aq, alaiaqtar men zūlym adamdar tek naqty älemde ǧana emes, sonymen qatar virtualdy jerde de bolatyndyǧyn este ūstaǧan jön, sondyqtan ata-analarǧa balany basqaryp, kımmen söilesetının baqylau kerek.
Kompiuterde köp uaqytty ötkızetın adamdar, otyryqşy ömır saltyna bailanady,, aqyr soŋynda densaulyǧyna bailanysty kürdelı problemalarǧa tap boluy mümkın. Tıptı qäzır köp adamnyŋ kozı naşar köredı.Sol sebeptı men özım internet detoks jasap tūrǧan jön dep sanaimyn.Jetısıne bır ret är düisenbı künı özımdı internetten bastartuǧa mäjbürleimın,būl öte oŋai sızdergede osylai jasauǧa keŋes beremın.Ärine internet öte paidaly ärı tiımdı.Alaida bızde vertualdy ömırden basqada ömır bar ekenıŋ ūmytpaǧan jön.
Nurjan Dilnaz Nurjanqyzy
Jurnalistika jäne audarma ısı kafedrasynyŋ 1 kurs studentı
Tūran universitetı
Almaty qalasy
