Är halyq, är memleket ǧasyrlar bederınde ruhani jaŋǧyryp, jaŋaryp otyrady. Al ruhani jaŋǧyru men jaŋaruda bılım berudıŋ rölı zor. Bız özımızdıŋ ūlttyq erekşelıkterımızdı saqtai, eskere otyryp, älemde bolyp jatqan jaŋalyqtardy qabyldai bıluımız kerek. Bırneşe tıldı bılgen adam eşteŋeden ūtylmaidy.
«El bolam deseŋ, besıgıŋdı tüze» deidı ūly Mūhtar Äuezov. Ärbır bılımger öz jerı men onyŋ bailyǧynyŋ iesı bolu üşın jaŋa tehnologiialardy meŋgerıp, jaŋaşa ömır süruge üirenudıŋ joldaryn bıluge tiıs. Eger qoǧamnyŋ damu kıltı bılımdı adamdardyŋ jaŋaşa qyzmet atqaruyn kerek etetın bolsa, sol jaŋaşyl adamdardy, bolaşaq qoǧam müşelerıne bılım men tärbie berudı jüzege asyratyn mamandar daiyndaityn bızdıŋ bılım beru ūiymdary közdegen baǧyttarǧa laiyqty boluy tiıs. Eŋ bastysy, bılım beruge qoiylyp otyrǧan jaŋa talaptardy oryndauda köptegen jūmystar jürgızılıp, jastardyŋ üş tılde bılım aluyna, jaŋa tehnologiialardy bılım beru jüiesıne engızude öŋırımızde kelelı jūmystar atqaryluda.
Ruhani jaŋǧyru – adam balasynyŋ onyŋ ışkı älemınıŋ jaŋaruy, sana-sezımı, jaŋa özgerıstı qabyldai bıluı. Ruhani jaŋǧyrudy örkeniettıŋ örge jüzuımen bailanystyramyz. Tarih sahnasyna köz jügırtsek, ösken ūlttyŋ örbi tüsuıne osy «Ruhani jaŋǧyru dälel» desek bolady. Köne zamandaǧy körıktı qalalarymyz, sän saltanatty talasqan ozyq eskertkışterımız, mädeni mūralarymyz būltartpas aiǧaq bolyp tabylady.
Elbasy ruhani jaŋǧyrudyŋ bırneşe prinsipterın ūsyndy:
1)Bäsekelestık qabılet.Ǧalamdanudyŋ jahandyq jüiesıne enıp, HHI ǧasyrdyŋ talaptaryna daǧdylanudyŋ qamyna kırısu sapaly tabystyŋ kıltı ekenın atap aitty.
2)Pragmatizm. Ūlan ǧaiyr qazynalarymyzdy qalpynşa qoldanyp, qorǧau, bır maqsatpen mejelegen mejege jetu arqyly türlı saiasi radikaldy idealogiialarǧa tosqauyl boludyŋ baǧdaryn ūsyndy.
3)Ūlttyq bıregeilıktı saqtau. Elbasymyz üşınşı qaǧidasynda ūlttyq kod, iaǧni halqymyzǧa tän salt-sanamyz, asyl mädenietımız būlardyŋ barlyǧy boiymyzda jalyndap, ünı şyrqalyp tūruyn basa aitty, sonda ǧana alǧa basular bolatynyŋ eskerttı. 4)Bılımnıŋ saltanat qūruy. Qazırgı taŋda bılım baǧdarlamalarynyŋ elımızge ūtymdy üles qosyp kele jatqanyn aita kelıp, tabys tızgını – bılımdı bolaşaq jastardyŋ qolynda ekenıne basa nazar audardy.
5)Qazaqstannyŋ revoliusiialyq emes, evoliusiialyq damuy. HH ǧasyr qasıretterın qaperımızge saqtap, odan sabaq alu jäne de dürbeleŋ tuǧyzu ekonomikalyq küireuge alyp keletının qazırgı kezde bolyp jatqan älemdık tolqynystardy mysalǧa keltırdı. Revaliusiialyq özgerıs emes, evoliusiialyq jaŋaru alyp keluımız kerek ekenıne oi qortty.
Maqalany oqi otyryp, onyŋ ärbır söilemınde bügınımız ben bolaşaǧy jarqyn Qazaqstanǧa aparatyn naqty jospar, maqsat körsetılgendıgın tüsındım. Elımızde äleumettık-ekonomikalyq, saiasi reformalar jaqsy jüzege asuda. Al būl maqaladaǧy ruhani örleu, ruhani jaŋǧyrudy bızdıŋ damuymyzdyŋ eŋ basty tūǧyrlarynyŋ bırı dep esepteimın.
Qoryta aitqanda, būl elbasynyŋ ūtymdy qaǧidasy, halqyna degen ündeu ösietı dep bılemın. Işkı ruhaniiatymyz arqyly, syrtqy özgerısterdı jaqsy jaǧynan qabyldap, jaŋǧyrudyŋ daŋǧyl jolyna tüsuge köşbasşymyz bolaşaq myna bızge dara jol körsettı. Ol soqpaqtardan qalai ötu kerektıgın aityp, baǧyt baǧdar berdı. Endeşe, kökjiekten auytqymai, ūlt köşbasşysynyŋ öskeleŋ ūrpaqqa menzegen dara jolymen biık şyŋdardy baǧyndyraiyq.
Huanbek Jandauren
Äl Farabi atyndaǧy QazŪU Filologiia jäne älem tılderı fakultetınıŋ 1 kurs studentı
Jetekşısı - F.Qozybaqova: Äl Farabi atyndaǧy QazŪU tarih jäne arheologiia, etnologiia fakultetınıŋ Qazaqstan tarih kafedrasynyŋ professory.
