Qalam men qaǧaz jazuşynyŋ iaki, jurnalistıŋ basty qaruy. Qalam terbep jaza bılu – ülken öner. Jazuşynyŋ jazǧan maqalasy nemese äŋgımesı adam oiyn ruhani qūndylyqqa tärbielep, tyŋ aqparat bergenı asa maŋyzdy.Osy tūsta Napoleon Bonaparttyŋ sözı eske tüsedı: «Jurnalist – būl qalammen eŋbektenetın köşe sypyruşysy». Joq, qoǧamdyq jūmsty atqaruşy retınde dep, tıkelei tüsınıp qalmaŋyz. Qoǧamdaǧy bar mäselenı saq qyrandai sypyryp, baqylap jan-jaqty jüretını halqy üşın, qalamy men bar qiyndyqqa qasqaiyp tūratyn jauynger sekıldı. Aldymen jazuşy men jurnalisttıŋ aiyrmaşylyǧynyŋ basyn aşyp alsaq. Jazuşy – ädebi şyǧarmaşylyqpen ainalysatyn, tuyndyny jasaityn adam. Ädette jazuşylyqty käsıp etken adamdy jazuşy dep te aityp jatady. Jurnalist – qoǧamdyq-aqparattyq salanyŋ qyzmetkerı bolyp esepteledı.Ol jaŋalyqty halyqqa taratuşy bolyp tabylady.Tek ekı salanyŋ ortaq ısı jazuda bolyp otyr.Jazuşy adam da, jurnaliste qalamgerdıŋ iesı bolyp eseptelmek.Älem moiyndaǧan Amerikandyq klassik jazuşy Ernest Hemingueidıŋ:«Naǧyz jazuşy jetımderden» şyǧady degen sözın, qazır jiı naqyl retınde aitylyp jür. Bala kezden qiyndyqty köp körgen jetımder, öz ömırın süirettegış bolyp keletını anyq. İä söileitın adamdardyŋ barlyǧy derlık şeşen emes,jazatyn adamnyŋ barlyǧy qalamger emes. Qazırgı taŋda barlyǧy äleumettık jelınıŋ avtory. Öz ömırıŋızden kışene maǧūlmat berseŋız jetıp jatyr.Būl bır şetınen qaraǧanda öte tiımdı, bıraq halyq sanatynyŋ būl arada barlyǧy jazuşy bolyp ketpeitının eskergen jön.Iаǧni qalamger bolu üşın tuma mınez,tuma talant,daryn qiial kerek. Ne jazam? Qalai jazam? Osy syndy sūraqtar sızdı mazalary anyq. Jazar būryn san tolǧanyp qinaludyŋ asa qajet emes.Sız söz qūdıretın süiseŋız jetıp jatyr.Saiabaq aralap jürgen kezde ,jūmys ıstep jürgen sätte bolsyn, ol şabyt degen asyl qasiet, ön boiyŋyzdan kez kelgen uaqytta, oianuy mümkın.
Esıŋızde bolsyn! Jazǧyŋyz kelegen tuyndy sız qaşan keler dep kütpeidı. Sız ony özıŋız tabuyŋyz qajet.Taqyryp tabyŋyz, ızdenıŋız, qoǧamǧa qaraŋyz basty problemanyŋ şeşımın tauyp jazyŋyz. Auqymdy ädebi şyǧarma jazǧyŋyz kelse, onda qiialyŋyz ūşqyr boluy asa qajet. Oqyǧan oqyrman közı sol oqiǧanyŋ ışıne kırıp, qūddy ekran aldynan körgendei sezmde bolǧany abzal. Jazudan eşuaqytta jalyqpaŋyz. Qalamger bola tura jazǧan deregıŋız adam keregıne jaramasa, ony şyn jürekten jazbasaŋyz sızden mändı dünie şyqpaidy. Mınez ben tuǧan tuyndy eşqaşan öz qalamynyŋ sapasyn joǧaltpaityny anyq. Jazylǧan tuyndy san ǧasyrlar boiy saqtaluy mümkın. Auyzdan-auyzǧa tarap, bälkım tarih beterınde qalar.
«Sözdıŋ eŋ ūlysy – tarih» demekşı, HH ǧasyrdyŋ ädebietın, mädenietın aitpas būryn eŋ aldymen, tarihymyzdyŋ tereŋ tamyryndaǧy qazaq ädebietın erekşe atauymyz qajet. Öitkenı, ol – Abai atamyz ömır sürıp ötken sara jol. Sondyqtan da, būl kezeŋ ädebietı qazaq dalasyndaǧy äleumettık qaişylyqtardy aşyp, halyq ömırın synşyldyqpen de, şynşyldyqpen de surettei alatyn zaman belesı edı. Qazaq ädebietınıŋ altyn dıŋgegın qūraǧan qalamgerlerınıŋ mol mūrasy, osy künge deiın ūrpaq sanasynda jaŋǧyryp keledı. Būl ǧasyr, mınezdı qalamgerlerdıŋ zamany boldy. Ötken ǧasyrdyŋ qalamgerlerı ūlt janaşyrlarynyŋ qalamynyŋ saby synsa da, sanasynyŋ tübın syndyrmaǧan qaitpas, qaisar, mınezdı azamattar bolǧan. Ata-babamyzdyŋ qanynan bıtken qyzyl tıl, şeşendık söz önerı, bolaşaq ūrpaqtarynda mnezdı qalamgerler qataryna qosyp tärbieleitınıne kämıl senımdımın!
Bätes Malikqyzy
“Tūran” universitetı
Jurnalistika fakultetınıŋ studentı
