Qazaqstanda saiasi boljam nege uaqytyly jasalmaidy?

D.Nazarbaevanyŋ Senattaǧy ökılettıgın Q.Toqaev jarlyq arqyly toqtatqannan keiın Qazaqstanda saiasattanuşylarǧa köŋılı qatty qaluşylardyŋ qatary artyp, tıptı saiasattanu ǧylymyna kümändanuşylardyŋ sany kürt öskendei körınedı. Olardyŋ qatarynda jurnalister de barşylyq siiaqty. Menıŋ bügın telegram-kadrovik E.Edilovtıŋ ünsızdıgınen “şabyttanyp” jazǧan postyma Nūr Otannyŋ propagandalyq saitynyŋ jurnalisı “Osyny aldyn ala aitatyn bır saiasattanuşy bolǧan joq, endı bal aşqannan ne paida? Bılemız bır jerge baratynyn. Jūmyssyz qalmaidy. Süitetın şyǧar, büitetın şyǧar degen sözderdıŋ pätuasy joq”, dep renjıptı. Ol kısınıŋ kommentıne kommentpen şamam kelgenşe jauap berdım. Ol kısı siiaqty oilaityn adamdar Feisbukte bırşama degen oimen sol jauap-kommentımdı kışıgırım özgertıp post türınde salyp otyrmyn. Sonymen, Qazaqstanda saiasattanuşylar eldegı saiasi prosessterge nege däl boljam jasai almaidy? Nege saiasattanuşylar D.Nazarbaeva qyzmetınen ketetının aldyn ala boljai almady? Bırınşıden, fizika men demokratiia zaŋdary jūmys ıstemeitın elde, "sailaular" 4-5 jylda dlia galochki ötetın elde statistikalyq model arqyly saiasi boljam jasau mümkın emes. Ol – saiasattanudyŋ kınäsı emes. Oǧan az ǧana toptyŋ memlekettık bilıkke monopoliia ornatuy, saiasi jüienıŋ jabyqtyǧy kınälı. Ony memlekettık BAQ-tyŋ jäne Nūr Otanǧa tiesılı medianyŋ jurnalisterı menen jaqsy tüsınedı dep oilaimyn. Sosyn prezidenttıŋ özı ǧana şeşe alatyn kadrlyq taǧaiyndaularǧa ǧylymi ädıs-täsılder arqyly däl boljam jasau demokratiialyq elderdıŋ özınde mümkın emes. Al ondai boljam jasalǧan künnıŋ özınde ony akademiialyq bılımı bar saiasattanuşy ǧalymdar jasamaidy. Ony auzym bar dep söilei beretın, belgılı bır saiasi partiianyŋ müddesın qoldaityn pundits (saiasi kommentatorlar) jasaidy. Ekınşıden, bilıktegı rotasiia turaly söz qozǧau är azamattyŋ qūqyǧy. Ol taqyryp turaly qandai post jazatynyn ärkım özı şeşedı. Ol üşın “memleketşıl” saiasattanuşy nemese "divannyi kritik", jurnalist nemese propagandist-jurnalist bolu mındettı emes. Menıŋ bıluımşe, söz bostandyǧy turaly bapty konstitusiiadan älı eşkım alyp tastaǧan joq. Üşınşıden, saiasattanuşylarǧa “eldegı kadr saiasaty jäne bilık tranzitıne dūrys boljam jasai almaisyŋdar” degen bıraz adamnyŋ renışı bar siiaqty körınedı. Ol renıştı Qazaqstannyŋ qazırgı jaǧdaiynda saiasi boljam jasauǧa qajet aqparatqa qoly jetetın elitolog E.Edilovke, Nūr Otannyŋ ştatnyi politologtary O.Selteevke, A.Sarymǧa, E.Karinge, E.Sairovqa jäne t.b. "memleketşıl" saiasattanuşylarǧa aitqan jön bolar. Olardan "Nege D.Nazarbaeva qyzmetınen ketetının aldyn ala boljai almadyŋyz?" dep sūrau asa qiyn şarua emes dep oilaimyn. Osy sūraqty ol kısılerge qoiyp, tūşymdy jauap alyp, pätualy söz qozǧauǧa bolady dep senemın.