Ótkende Mamın bastaǵan, Dálenov (Ulttyq ekonomıka mınıstri) qostaǵan súıikti
Úkimetimiz N.Smaǵulov, A.Rahymbaev, P. Foster, B.Mýsın, V.Kım («Forbsqa» múshe
mıllıarder) sekildi alpaýyttar men Mega Center, «Almaty Motors Premium», BI Group,
Eır Astana, Samrýk-Energo, «Kazahmys», “High Vill Kazakhsatan” sekildi alyptarǵa
memleket qarjylaı kómek beretin bolǵan 361 kásiporynnyń tizbesin shyǵaryp, eldi
esinen bir tandyryp edi, endi 240 mlrd.teńgege 20 kóterme-ónim ortalyǵyn (KÓO)
salmaqshy kórinedi. Sonda búgingi tańda qoldaǵy bar qoıma-ǵımarattar azshylyq etip, bul
ortalyqtarǵa kúıip turǵan qajettilik bolǵany ma? Ol jaıly sóz joq. «Olarda
saqtalatyn otandyq ónim be, joq álde negizinen sheteldik, berisi Ózbekstan men
Qyrǵyzstannan, arysy Argentına men Brazılııadan jetkizilgen ónim be?» degen
basty suraqqa da jaýap joq...
Endeshe, dostar, «spasenıe ýtopaıýıh delo rýk samıh ýtopaıýıh» dep K.Prýdkov
aıtpaqshy, mynalar taǵy bir «keremet» joba jasap, shalqamyzdan túsirmeı turyp,
bolashaqta bizge NE KEREK? QANShA KEREK? QAShANǴA KEREK? KIM ISTEIDI?
QARAJATTY QAIDAN ALAMYZ? degen 5 suraq tóńireginde, Úkimet qolǵa alyp
jatqan daǵdarysqa qarsy jobaǵa (ol qabyldanyp ketse kesh bolady) balama retinde 1
jyldan 5 jylǵa deıingi atqarylar merzimi, jaýapty tulǵalary, jumsalar qarjysy naqty
kórsetilgen, suryptalǵan isterdiń KEShENDI BAǴDARLAMASYN jasaýǵa kiriseıik.
Onda ekonomıkanyń barlyq salasy qamtylýy tıis. 1992-93 jyldary Qazaqstanda tikeleı
Halyqaralyq Valıýta Qorynyń aıtýymen D.Sembaev bastaǵan top naryqqa ótýdiń
«shokovaıa terapııa», oǵan qarsy A.Esentúgelov, Q.Berentaev, t.b. kirgen top balama
nusqasyn jasaǵanda, 1-nusqa ótip, odan tapqan paıdamyz, jetken jerimiz belgili. Búgin de
dál sondaı, artyq-kemi joq, ult taǵdyry sheshiletin kezeń.
Eń basty – qarjy máselesine kelsek, ony Ulttyq qordan alýǵa bolady. (Búgin
almaǵanda qashan alamyz?..) Óıtkeni, ol báribir Batystyń bankterinde jatyr. Negizinen
amerıkalyq kompanııalardyń qundy qaǵazyna jumsalǵan. Odan kórip otyrǵan paıdamyz
jylyna 3-4 paıyz shamasynda. Al, búgin bizge ondaǵan mıllıard dollar ınvestıııa
aýadaı qajet.
Aýyl sharýashylyǵyna qatysty bir-eki aýyz ǵana aıtar bolsaq, T.Rahymbaev «163
aýdanǵa 1mlrd.teńgeden 163 mlrd.teńgeni sharýa qojalyqtary men qosalqy
sharýashylyqqa naqty óndiriske bóleıik» deıdi. Óte durys! Men ótkende 100 mlrd.teńgeni
naqty 40 myń otbasyǵa 50 saýlyq qoıdan (nemese 50 myń otbasyǵa 40 saýlyq qoıdan),
barlyǵy 2 mln.qoıdy satyp áperýge jumsaıyq dedim. Tókeńniń esebi qandaı ekenin
qaıdam, men usynǵan joba boıynsha 2020 jyly ápergen 2 mln.qoıymyz 2029 jyly 30
mln.basqa aınalady. Jobamyzdyń bári osyndaı naqty bolýy tıis...
Jalpy, aýyl sharýashylyǵymen aınalysatyn adam sany el turǵynynyń úshten
birine jetpeýi, onyń óndirisine keter shyǵyn de ulttyq kiristiń úshten birinen aspaýy
tıis. Ol sonda ǵana tıimdi bola alady. Al, bizde olaı etýge ábden bolady. Sebebi, jerimiz
keń, amerıkalyqtar sekildi tehnıkany barynsha mol paıdalanýǵa múmkindik kóp ári
eginshiligimiz de bar, ol mal sharýashylyǵynyń jem-shópten bastap tyńaıtqyshqa deıin
kóp suranysyn qamtamasyz ete alady. Ol eki salaǵa qajet mashına, agregat, mını-
tehnıkanyń bárin de ózimiz shyǵarýǵa qaýqarlymyz. Aıta bersek sóz kóp, iske kósheıik...
TJ men karantın ashylǵanan keıin, aıtalyq 1-maýsymnan bastap bir top ınjener,
agronom, veterınar, matematık pen ekonomıst bir úıde ary ketse 1aı otyrsaq, tolyq
jazyp shyǵamyz dep oılaımyn. Dál soǵan demeýshilik eter ultshyl azamattar da tabylar...
Dostar, qımyldaıyq, árqaısymyz qolymyzdan kelgendi isteı bereıik.
Ómirzaq Aqjigit
