5 mamyr - düniejüzılık bronh demıkpesıne qarsy küres künı

Alǧaş ret demıkpege qarsy düniejüzılık küres künı 1988 jyly atap ötıldı. Ötkızu maqsaty - jalpy osy auru turaly pasientterdıŋ, därıgerlerdıŋ jäne tūrǧyndardyŋ aqparat aluyn jaqsartu, bronh demıkpesı bar pasientterdıŋ mäselesın şeşuge jäne olarǧa körsetıletın medisinalyq kömektıŋ sapasyn jaqsartuǧa qoǧam nazaryn audartu.         Bronh demıkpesı – būl qabynu, ısınu jäne qaqyryq paida bolu saldarynan dūrys tynys aluǧa kedergı keltıretın, sonyŋ nätijesınde  ökpege aparatyn tynys alu joldaryn taryltatyn auyr dert. Statistikalyq derekterge säikes 2019 jyly Qazaqstanda bronh demıkpesınıŋ 108 958 jaǧdaiy tırkeldı, onyŋ ışınde 19 040 jaǧdai alǧaş ret tırkelıp otyr. 79 058 adam dispanserlık esepte tūr, onyŋ ışınen 17 jasqa deiıngı bronh demıkpesı bar balalardyŋ ülesı 22,7% qūraidy. Auru, ädette, jas kezınen bastalady. Şamamen balalardyŋ 50%-y ony dūrys emdegen jaǧdaida eseigen uaqytynda demıkpe auruynan jazylyp jatady. QR DSM Qoǧamdyq densaulyq saqtau ūlttyq ortalyǧynyŋ sarapşylary bronh demıkpesı kezınde asqynudyŋ aldyn alu üşın belgılı bır qaǧidalardy ūstanudy ūsynady. Demıkpe kezınde nenı jeuge bolmaidy: balyq önımderı, teŋız önımderı, uyldyryq, ettıŋ maily sorty (üi qūsy, şoşqa etı), qaqtalǧan taǧamdar, maily taǧamdar, jūmyrtqa, būrşaq önımderı, jaŋǧaq, şokolad, bal, tomat, qyzanaqtan jasalǧan soustar, aşytqydan jasalatyn tamaqtar, sitrustar (apelsin, limon, mandarin, pomelo, greipfruttar), qūlpynai, taŋqurai, qaraqat, örık, şabdaly, qauyn, alkogol. Nenı qoldanudy şekteu qajet: joǧary sūrypty ūnnan jasalǧan nan-toqaş önımderı, toqaştar, qant pen tūz, süt önımderı (süt, qaimaq, süzbe). Demıkpe kezınde nenı jeuge bolady: botqa (maimen), sorpa (maisyz), tauyq etı, maisyz sosiskalar men şūjyq (doktorlyq), qara bidai nany, kebekten jasalǧan nan, sūlydan nemese galetten jasalǧan pechene, kökönısten jäne jemısterden jasalǧan salattar, kompot, mineraldy su, şai, kofe (qūramynda kofein bolsa). Tamaqtanu tärtıbı – qatty toimai, künıne 4-5 ret tamaq jeu. Tamaqty bumen pısırgen dūrys, bıraq qainatuǧa, būqtyruǧa, qyzdyryp pısıruge de bolady. Tamaqty tek jyly küiınde jeu qajet. Demıkpenıŋ asqynuy

• pnevmotoraks (ökpeqap quysyna auanyŋ tüsuı)
• jedel tynys jetıspeuşılıgı
• ökpenıŋ emfizematozdy būzylysy

Bronh demıkpesı sozylmaly auru ekendıgıne qaramastan, ony tolyǧymen baqylauda ūstauǧa bolady. Demıkpenı jaqsylap baqylau sızge auru belgılerın joiyp, asqynudyŋ paida bolu qaupın tömendetıp qana qoimai, ömır süru sapasyn jaqsartuǧa jäne qalaǧan närseŋızdı ısteuge mümkındık beredı. Aurudyŋ aldyn alu üşın Qoǧamdyq densaulyq saqtau ūlttyq ortalyǧynyŋ sarapşylary ūsynǧan keŋes: - ūstamalardy toqtatu üşın özımen bırge ünemı ingaliatordy alyp jüru; - bastalyp kele jatqan ūstama belgılerın bılıp, ony toqtatudy üirenu; - auru qozdyratyn faktorlardan aulaq bolu; - mındettı türde därıgerdıŋ em boiynşa bergen keŋesterın oryndau; - köŋıl-küiıŋız jaqsy bolsa da, därıgerge jylyna kemınde 2 ret baru; - üidegı tazalyqty qadaǧalau jäne kez kelgen allergendı joiu: şaŋ-tozaŋ, januarlardyŋ jünı, kene jäne t. b.; - temekı tütınınen, gaz tütınınen aulaq jüru. Eger temekı şegetın bolsaŋyz, ony tastaŋyz; - ūstamalar jiılıgın azaitu üşın barlyq taǧaiyndalǧan preparattardy qabyldau; - jürek pen ökpe jaǧdaiyn jaqsartu üşın sportpen şūǧyldanu.   Jalpy bronh demıkpesın emdeu kezındegı boljam oŋ nätijelı bolady, alaida köp jaǧdaida aurudyŋ anyqtalǧan deŋgeiıne, mūqiiat diagnostikalauǧa, pasienttıŋ emdeuşı därıger bergen barlyq ūiǧarymdaryn naqty oryndauyna jäne atalǧan auru ūstamasyn tudyruy mümkın faktorlardy şekteuge bailanysty bolady.   Özıŋızdı kütıŋız jäne auyrmaŋyzdar!

Qoǧamdyq densaulyq saqtau ortalyǧy