D.Nazarbaevanyń saıasatta qalatyny-qalmaıtyny jaqyn arada belgili bolar. Meniń qııalı logıkam boıynsha, eks-spıker joǵary laýazymdy saıası-memlekettik qyzmetti enshileý arqyly resmı túrde saıasatta qalmaıdy. Post-nazarbaev kezeńinde D.Nazarbaeva úshin prezıdent taǵyna talasýdan da mańyzdy nárse bar. Ol – osy ýaqytqa deıin jınalǵan eldegi jáne shettegi kapıtaldyń barynsha murtyn buzbaı qolda ustap qalý. Al kapıtaldy óz qolyńda ustap qalý – saıasatta, ekonomıkada jáne bızneste ústemdik etýdi jalǵastyrýdyń kepili.
D.Nazarbaevanyń jáne onyń áýletiniń kapıtalynyń shyǵý tórkini jaıly yńǵaısyz suraqtardyń jaqyn arada Qazaqstan parlamentinde nemese Joǵarǵy sottyń qabyrǵasynda qoıylý yqtımaldyǵy tómen. Al shetelde, sonyń ishinde Qazaqstannyń úshinshi astanasyna aınalyp ketken Londonda, qazirden bastap ol suraqtar qoıylyp, tipti alǵashqy sot otyrystary da ótip qoıdy. Máselen, D.Nazarbaeva men N.Alıevke tıesili quny 80 mln fýnt turatyn úılerge baılanysty ótken sotta úı ıeleriniń múddesin advokattary qorǵap qaldy. Iaǵnı, D.Nazarbaeva ol úılerdi "bıznespen tabysty aınalysqan kezde" zańdy jolmen tapqan aqshaǵa alǵanyna sýdıanyń kózin jetkizdi. Appelıaııalyq sotta sheshim ózgermeıtin bolsa, bul jeńis D.Nazarbaeva men áýlet úshin quqyqtyq jáne emoııalyq turǵydan óte mańyzdy bolmaq. Óıtkeni N.Nazarbaev saıası sahnadan birjolata ketken kezde osyǵan uqsas sottardyń serııasyn kórýimiz múmkin.
Ol sottarda jeńiske jetý nemese sottardyń aldyn alý Qazaqstandaǵydaı ońaı emes. Ony D.Nazarbaeva hanym men onyń aınalasy óte jaqsy túsinedi. Sondyqtan olarǵa daıyndyqty qazirden bastap fýl-taım jumys retinde qarap, aldyn ala qamdaný kerek. Onyń eń birinshi qadamy – saıası ambıııany ashyq kórsetý arqyly Nazarbaev áýletiniń bıliginen sharshaǵan halyqtyń, áýletke jáne D.Nazarbaevaǵa renishi bar bıliktegi kisilerdiń/olıgarhtardyń jáne batystyq medıa men halyqaralyq zertteý uıymdarynyń "kózine kúıik bolýdy” barynsha azaıtý kerek.
Onyń ústine ishte de, syrtta da jaqyn arada D.Nazarbaevanyń saıasattaǵy júris-turysyn, otbasylyq máselelerin jiti baqylaý kúsheımese, azaımasy anyq. Al resmı túrde saıasatta uzaǵyraq júrgen saıyn, árbir sátsiz qadamdy jasaǵan saıyn bolashaqta brıtan sottarynda kapıtaldyń shyǵý tórkinin túsindirý qıyndaı túsedi (N.Alıevtiń de saıası karerasyn 2016 jyly toqtatyp, tolyqtaı bızneske bet burýy da kezdeısoq emes dep qııaldaımyn). Osy realıdi áýletbasy jáne áýlettiń soıylyn soǵýshy senimdi seriktester eskerip, D.Nazarbaevaǵa óziniń jáne áýlettiń bolashaǵy úshin bas kitaphanashynyń stılinde kóleńkede otyryp el basqarýǵa aralasýy tıimdirek degen ortaq sheshimge kelgen sekildi.
Ekinshi jaǵynan, bul D.Nazarbaeva saıasattan múldem alystap ketedi degen sóz emes. Saıasat joǵary trıbýnadan elge aqyl aıtý ǵana emes, eń aldymen, ol qolda bar quraldarmen saıası-ekonomıkalyq múddeni qorǵaý jáne ony qorǵaý úshin kúresý. Kóleńkede saıasatpen aınalysý úshin D.Nazarbaevada qajetti resýrstyń bári bar. Sonymen qatar, áli kúnge deıin Nazarbaev áýletiniń A.Esimov, S.Ábish, Q.Satybaldy jáne B.Nazarbaev sekildi ókilderiniń konstıtýııa boıynsha mańyzdy saıası-memlekettik qyzmette bolmaı-aq eldegi saıası-ekonomıkalyq sheshimder qabyldaý proesine yqpalynyń zor ekenin esten shyǵarmaǵanymyz jón.
Eń bastysy, qazirgi saıası júıeni N.Nazarbaevsyz júıege beıimdeý kezinde “QR Tuńǵysh prezıdenti-Elbasy týraly” konstıtýııalyq zańdy kózdiń qarashyǵyndaı saqtaýǵa Nazarbaev áýleti ǵana emes, Nazarbaev júıesiniń ıgiligin kórgen/kórip kele jatqan atqaminerdiń bári múddeli. Óıtkeni ol zań Nazarbaev júıesiniń aktorlary úshin yńǵaıly oıyn erejesin saqtap qalýdyń kepili jáne oǵan qarsy shyǵý saıası sýııd jasaýmen teń nárse. Al ol zańnyń ǵumyry uzaq bolýy úshin D.Nazarbaeva kóleńkede júrip te úles qosa alady.
P.S. Bul qııalı post aýadaǵy Big Data-ny Machine Learning ádisi arqyly Tórtinshi ındýstrııalyq revolıýııaǵa saı taldaý arqyly jazyldy. Jaryq jyldamdyǵymen ózgerip jatqan myna turaqsyz zamanda adam túgili disruptive tehnologııalardyń ózi jıi qatelesetinin aldyn ala eskertemin.
