Bas sanitar Esmaǧambetova ındetpen küresu üşın jaŋa qaulyǧa qol qoidy (tolyq nūsqa)

Bas sanitar därıger Aijan Esmaǧambetova «Qazaqstan Respublikasynyŋ halqy arasynda koronavirustyq infeksiia auruynyŋ aldyn alu jönındegı şaralardy odan ärı küşeitu turaly» qaulyǧa qol qoidy. Qaulynyŋ tolyq nūsqasyn ūsynyp otyrmyz.

Mädeniet obektılerınıŋ (mūrajailar, galereialar, kinoteatrlar, sirkter jäne t. b.) jūmys algoritmı Jūmyskerlerdı jetkızu/tasymaldau: - jeke avtokölıgı joq jūmyskerlerdı qyzmettık kölıkpen jūmysqa jäne jūmystan jetkızu. Būl rette jürgızuşını qoldy öŋdeuge arnalǧan antiseptikpen jäne qorǧanyş qūraldarymen (arnaiy kiım, maskalar men qolǧaptar, közdı qorǧau qūraldary/bet maskasy jäne t. b.), olardy mındettı türde qajettı jiılıkpen auystyra otyryp, jabdyqtau, sondai-aq ärbır reistıŋ aldynda avtokölık salonyn dezinfeksiialau, keiınnen jeldetudı jürgızu; - jolauşylardyŋ kıruı jäne şyǧuy üşın avtobustardyŋ/şaǧyn avtobustardyŋ barlyq esıkterın bır mezgılde aşu; - salonǧa otyratyn oryndardyŋ sanyna säikes maskadaǧy jolauşylardy kırgızu. Obektıge kıru rūqsaty: - kıretın jerde jūmyskerlerdıŋ jäne keluşılerdıŋ dene temperaturasyn baqylau (resepşn, küzet punktı), COVID-19 joqqa şyǧarmaityn simptomdardyŋ (qūrǧaq jötel, joǧary temperatura, tynys aludyŋ qiyndauy, entıgu jäne t. b.) boluyn sūrau; - kıreberıste, hollda, dälızderde ärbır 50-100 m saiyn, liftterge kıreberıste, sanitariialyq toraptarda terı antiseptigı bar sanitaizerler ornatu; - jürgızılgen/alynǧan qyzmetter üşın qolma-qol aqşasyz esep aiyrysu üşın jaǧdailardy barynşa qamtamasyz etu (kartalar, telefondaǧy qosymşa); - aldyn ala jazylu boiynşa jūmysty ūiymdastyru (mümkındıgınşe), klientter jinaluy mümkın «kütu aimaǧyn» boldyrmau, keluşı (klient) men jūmysker arasynda kemınde 1-1,5 metr qaşyqtyqty barynşa saqtaudy, personaldyŋ klienttermen tıkelei bailanysyn barynşa azaitudy qamtamasyz etu; - oiyn-sauyq ıs-şaralaryn ötkızu kezınde jobalyq quattan 50%-ǧa deiın bır mezgılde jinalatyn keluşılerge rūqsat etıledı jäne körermenderdı zaldarǧa qaşyqtyq boiynşa belgılengen talaptardy saqtai otyryp (bır kreslodan keiın jäne t.b. otyrǧyzu) jıberu. Jūmys prosesın ūiymdastyru: - aumaqty taza ūstau jäne saqtau, qoqysty uaqytynda şyǧarudy qamtamasyz etu, aptasyna 1 ret «sanitariialyq» kün ötkızu; - üi-jailardy jinauǧa jäne qyzmetkerlerdıŋ qolyn öŋdeuge arnalǧan dezinfeksiialyq qūraldardyŋ, tynys alu organdary JQQ-nyŋ azaimaityn (kemınde bes kündık) qoryn qamtamasyz etu; - sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptardy saqtauǧa jauapty adamdy anyqtau (jūmys künı ışınde temperaturany ölşeu, personalǧa nūsqama beru, jeke qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qoryn qadaǧalau, nūsqama jürgızu jurnalyn jürgızu, maskalardy, respiratorlardy, salfetkalardy kädege jaratu, jabdyqtar men inventardy öŋdeu, üi-jailardy tazalau); - jūmyskerler arasynda jeke/öndırıstık gigiena erejelerın saqtau jäne olardyŋ mültıksız saqtaluyn baqylau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu; - qolǧaptardy, maskalardy/respiratorlardy jūmys künı ışınde uaqtyly auystyru şartymen paidalanu; - ärbır 2 saǧat saiyn jūmys oryndary men keluşılerge arnalǧan üi-jailardy jeldetu; - zaldarǧa dezinfeksiia jürgızuge seanstar arasynda kemınde 30 minut üzılıs (süienışterdı, esıkterdıŋ tūtqalaryn, kreslolardyŋ şyntaqtaryn sürtu), keiınnen 15 minut jeldetu; - är zaldaǧy seanstar sanyn şekteu (3-ten artyq emes), qaşyqtyq boiynşa belgılengen talaptardy saqtai otyryp, körermenderdı zalǧa jıberu (bır kreslodan keiın jäne t. b. otyrǧyzu); - esıktıŋ tūtqalaryn, ajyratqyştardy, tūtqalardy, taianyştardy, süienışterdı, janasatyn betterdı (jabdyqtardy, inventardy, üstelderdı, oryndyqtardy), ortaq paidalanylatyn oryndardy (kiım ıletın oryndardy, tamaq ışu, demalu bölmelerın, sanitariialyq toraptardy) mındettı türde dezinfeksiialai otyryp, auysymyna kemınde 2 ret virulisidtı äserı bar qūraldarmen dezinfeksiialau arqyly öndırıstık jäne tūrmystyq üi-jailardy ylǧaldy jinau; - profilaktikalyq tekseru (süzgılerdı auystyrudy, aua ötkızgışterdı dezinfeksiialaudy qosa alǧanda) jürgıze otyryp, jeldetu jüielerı men auany baptau jüielerınıŋ üzdıksız jūmysy; - tehnikalyq personal (eden juuşylar) dezinfeksiialaudy jeke qorǧanyş qūraldaryn (qolǧaptar, medisinalyq maska) paidalana otyryp, arnaiy kiımmen jürgızuı qajet; - dezinfeksiialau qūraldarymen jūmys ısteuge densaulyq jaǧdaiy boiynşa qarsy körsetılımderı joq kämeletke tolǧan adamdar jıberıledı. - jinau inventary (şelekter, şetkalar, şüberekter) paidalanylǧannan keiın jaqsy juylady jäne arnaiy bölıngen oryndarda saqtalady; – jūmys oryndarynda tamaq ışuge tyiym salu, tamaqty tek arnaiy bölıngen bölmede - tamaq ışuge arnalǧan bölmede ışu. Tamaq ışetın bölme bolmaǧan jaǧdaida, osy maqsattar üşın dezinfeksiialau qūraldarynyŋ kömegımen ony kündelıktı jinaudy qamtamasyz ete otyryp, qol juuǧa arnalǧan rakovinasy bar (ystyq jäne suyq su keltırılgen) üi-jai böludy qarastyru.   Qyzmet körsetu (aiaq kiım, kiım jöndeu jäne halyqqa basqa da qyzmetter) salasy obektılerınıŋ jūmys algoritmı Sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptardy saqtai otyryp, myna jaǧdailar qamtamasyz etılgen kezde qyzmet körsetu salasy obektılerınıŋ jūmysyn qaita bastauǧa jol berıledı: - QR aumaǧynda paidalanuǧa rūqsat etılgen qorǧanyş qūraldarynyŋ (arnaiy kiım, medisinalyq maskalar), dezinfeksiialau jäne juu zattarynyŋ, qoldy öŋdeuge arnalǧan antiseptikterdıŋ azaimaityn qoryn qamtamasyz etu. - sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptardyŋ saqtaluyna jauapty tūlǧany anyqtau (dene temperaturasyn ölşeu, personalǧa nūsqau beru, qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qoryn qadaǧalau, nūsqama jürgızu jurnalyn jürgızu, maskalardy, respiratorlardy, sulyqtardy kädege jaratu, jabdyqtar men mükämmaldy öŋdeu, üi-jailardy tazalau); - qyzmetkerler arasynda jeke/öndırıstık gigiena qaǧidalaryn saqtau jäne olardyŋ mültıksız saqtaluyn baqylau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu; -ūiymǧa kırgende, dene temperaturasyn ölşeuge arnalǧan apparattardy qoldana otyryp, bailanyssyz nemese bailanys täsılmen (elektrondyq, infraqyzyl termometrler, tasymaldanatyn teplovizorlar) qyzmetkerlerdıŋ dene temperaturasyn baqylau, JRVİ jäne tūmau belgılerı bar qyzmetkerlerdı jūmystan şettetu maqsatynda, al COVID-19 (qūrǧaq jötel, joǧary temperatura, tynys aludyŋ qiyndauy, entıgu jäne t. b.) oqşaulaudy jäne jedel järdemdı dereu şaqyrudy qamtamasyz etu; - kıreberıste keluşılerdıŋ qoldaryn öŋdeuge arnalǧan sanitaizerler ornatu, telefondar men basqa da zattardy öŋdeuge arnalǧan qyzmetkerler men klientterge arnalǧan sulyqtar qory bolu; - qolǧaptardy, medisinalyq maskalardy jūmys künı ışınde olardy uaqtyly auystyru şartymen paidalanu (ärbır 2 saǧat saiyn); - jūmys oryndarynda terı antiseptigı bar sanitaizerlerdı ornatu; - oŋtaily jūmys aimaqtarynyŋ şekaralaryn belgıleudı qamtamasyz ete otyryp, jūmys oryndary arasyndaǧy 2 metrden kem emes qaşyqtyqty mültıksız saqtau; - öndırılgen/alynǧan qyzmetter üşın qolma-qol aqşasyz esep aiyrysu üşın şarttardy barynşa qamtamasyz etu (kartalar, telefondaǧy qosymşa); - aldyn ala jazylu boiynşa jūmysty ūiymdastyru, klientter jinaluy mümkın «kütu aimaǧyn» alyp tastau, keluşı (klient) men qyzmetker arasyndaǧy kemınde 2 metr qaşyqtyqty barynşa saqtaudy, personaldyŋ klienttermen tıkelei bailanysyn barynşa azaitudy qamtamasyz etu; - esıktıŋ tūtqalaryn, ajyratqyştardy, tūtqalardy, süienışterdı, janasatyn betkeilerdı (üstelderdı, qyzmetkerlerdıŋ oryndyqtaryn), ortaq paidalanu oryndaryn (kiım ıletın oryndar, tamaq ışu, demalu bölmelerı, sanitariialyq toraptar) mındettı türde dezinfeksiialai otyryp, auysymda kemınde 2 ret virusqa äser etetın qūraldarmen dezinfeksiialai otyryp, öndırıstık jäne tūrmystyq üi-jailardy ylǧaldy jinau); - betkeilerdı öŋdeu dezinfeksiialau erıtındısıne batyrylǧan şüberekpen nemese dezinfeksiialau erıtındısın bürku jolymen sulandyru täsılımen jürgızıledı; - tehnikalyq personal (tazalauşylar) dezinfeksiiany jeke qorǧanyş qūraldaryn: halat, qolǧaptar, medisinalyq maska paidalana otyryp jürgızu qajet; - dezinfeksiialau qūraldarymen jūmys ısteuge densaulyq jaǧdaiy boiynşa qarsy körsetılımı joq kämeletke tolǧan adamdar jıberıledı; - jeldetu rejimın saqtaudy qamtamasyz etu; - paidalanylǧan medisinalyq maskalar (onyŋ ışınde tüşkıru jäne jötelu kezınde paidalanylǧan sulyqtar) bır ret qoldanylatyn jinau şüberekterın paketterge jinaidy jäne qaldyqtarǧa arnalǧan arnaiy konteinerlerge salady; - QTQ jinau oryndarynyŋ jäne aumaqtyŋ tazalyǧyn saqtaidy, qaldyqtardy uaqtyly şyǧaru; - qaldyqtardy jinau, uaqytşa saqtau, şyǧaru jäne zalalsyzdandyru mamandandyrylǧan ūiymdarmen şart boiynşa jürgızıledı; - tamaq ışetın bölme bolmaǧan jaǧdaida dezinfeksiialau qūraldarynyŋ kömegımen tazalaudy qamtamasyz ete otyryp, osy maqsattar üşın aimaqtyŋ bölınuın qarastyru; - personal men keluşılerdıŋ belgılengen qaǧidalardy saqtauyna jäne personalmen kün saiyn nūsqaulyq jürgızuge jauapty tūlǧa taǧaiyndalady.   Halyqtyŋ tūruy boiynşa qyzmet körsetu salasyndaǧy turizm obektılerı men ūiymdardyŋ (qonaq üiler, qonaq üiler, demalys üilerı, turistık bazalar jäne t. b.) jūmys algoritmı Qyzmetkerlerdı jetkızu/tasymaldau: - jeke avtokölıgı joq qyzmetkerlerdı qyzmettık kölıkte jūmysqa jäne jūmystan jetkızu. Būl rette jürgızuşını qoldy öŋdeuge arnalǧan antiseptikpen jäne qorǧanyş qūraldarymen (arnaiy kiım, maskalar men qolǧaptar, közdı qorǧau qūraldary/bet maskasy jäne t. b.), olardy mındettı türde qajet etıletın jiılıkpen auystyra otyryp, jabdyqtau, sondai-aq ärbır reistıŋ aldynda avtokölık salonyn dezinfeksiialau, keiınnen jeldetudı jürgızu; - jolauşylardyŋ kıruıne jäne şyǧuyna arnalǧan avtobustarda/şaǧyn avtobustarda barlyq esıkterdıŋ bır mezgıldık aşyluy; - otyrǧyzu oryndarynyŋ sanyna säikes jolauşylardy maskalarda salonǧa kırgızu. Obektıge kıru rūqsaty: - kırude jūmysşylar men keluşılerdıŋ dene temperaturasyn baqylau (resepşn, küzet punktı), COVID-19 (qūrǧaq jötel, joǧary temperatura, tynys aludyŋ qiyndauy, entıgu jäne t. b.) simptomdarynyŋ boluyna sūrau); - kıreberıste, hollda, dälızderde, ärbır 50-100 m saiyn, liftılerge, sanitariialyq toraptarǧa kıreberıste terı antiseptigı bar sanitaizerler ornatu; - kırude teplovizorlardy, bailanyssyz termometrlerdı (resepşn, küzet punktı jäne t. b.) paidalana otyryp, keluşıler men klientterdıŋ dene temperaturasyn ölşeu); - obektılerdıŋ toltyryluy jobalyq quattan aspauy tiıs; - öndırılgen/alynǧan qyzmetter üşın qolma-qol aqşasyz esep aiyrysu üşın şarttardy barynşa qamtamasyz etu (kartalar, telefondaǧy qosymşa)); - aldyn ala jazylu boiynşa jūmysty ūiymdastyru (mümkındıgınşe), klientter jinaluy mümkın «kütu aimaǧyn» alyp tastau, keluşı (klient) men qyzmetker arasynda 1-1,5 metrden kem emes qaşyqtyqty barynşa saqtaudy, personaldyŋ klienttermen tıkelei bailanysyn barynşa azaitudy qamtamasyz etu; - barlyq jaŋadan kelgenderdıŋ özınde PSR-nyŋ COVID 19-da terıs nätijelerı boluy tiıs (künı 7 künnen keşıktırılmei boluy tiıs). Jūmys prosesın ūiymdastyru: - aumaqty taza ūstau jäne saqtau, qoqysty uaqtyly şyǧaru, aptasyna 1 ret «sanitariialyq» kün ötkızu; - üi-jailardy jinauǧa jäne qyzmetkerlerdıŋ qolyn öŋdeuge arnalǧan dezinfeksiialau qūraldarynyŋ, tynys alu organdarynyŋ JQQ azaimaityn (kemınde bes kündık) qoryn qamtamasyz etu; - sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptardy saqtauǧa jauapty tūlǧany anyqtau (dene temperaturasyn ölşeu, personalǧa nūsqau beru, jeke qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qoryn qadaǧalau, nūsqama jürgızu jurnalyn jürgızu, maskalardy, respiratorlardy, sulyqtardy kädege jaratu, jabdyqtar men mükämmaldy öŋdeu, üi-jailardy tazalau); - qyzmetkerler arasynda jeke/öndırıstık gigiena qaǧidalaryn saqtau jäne olardyŋ mültıksız saqtaluyn baqylau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu; - jeldetu rejimınıŋ saqtaluyn qamtamasyz ete otyryp, aldyn alu tekserısın (süzgılerdı auystyrudy, aua ötkızgışterdı dezinfeksiialaudy qosa alǧanda) jürgıze otyryp, jeldetu jüielerı men auany baptau jüielerınıŋ üzdıksız jūmysy; - tehnikalyq personal (eden juuşylar) jeke qorǧanyş qūraldaryn (qolǧaptar, medisinalyq maska) paidalana otyryp, arnaiy kiımde dezinfeksiialau jürgızuı qajet; - dezinfeksiialau qūraldarymen jūmys ısteuge densaulyq jaǧdaiy boiynşa qarsy körsetılımı joq kämeletke tolǧan adamdar jıberıledı. - jinau mükämmaly (şelekter, şetkalar, şüberekter) paidalanǧannan keiın jaqsy juylady jäne arnaiy bölıngen oryndarda saqtaidy; - qolǧaptardy, maskalardy/respiratorlardy jūmys künı ışınde olardy uaqtyly auystyru şartymen paidalanu; - ärbır 2 saǧat saiyn keluşılerge arnalǧan jūmys oryndary men üi-jailardy jeldetu; - esık tūtqalaryn, ajyratqyştardy, tūtqalardy, süienışterdı, janasatyn betkeilerdı (jabdyqtardy, mükämmaldy, üstelderdı, oryndyqtardy), ortaq paidalanu oryndaryn (kiım ıletın oryndar, tamaq ışu, demalu bölmelerı, sanitariialyq toraptar) mındettı türde dezinfeksiialai otyryp, öndırıstık jäne tūrmystyq üi-jailardy künıne kemınde 2 ret dezinfeksiialai otyryp ylǧaldy jinau; - ärbır keluşı/klient ketkennen keiın dezinfeksiialau qūraldaryn qoldana otyryp, bölmenı kürdelı tazalau jūmystaryn jürgızu; - em-şara körsetu kezek qūrmai jazylu boiynşa jüzege asyrylady; - COVID-19 -ǧa küdıktı adamdar üşın oqşaulaǧyş közdeu; -öz qarajaty esebınen nemese epidemiologiialyq körsetkışter boiynşa sanitariialyq-epidemiologiialyq qyzmettıŋ lauazymdy adamdarynyŋ qaulylary boiynşa dezinfeksiialau, dezinseksiialau jäne deratizasiialau ıs-şaralaryn jürgızedı. - obektıge ırgeles jatqan aumaqty täulıgıne 1 retten kem emes dezinfeksiialau qūraldarymen öŋdeidı; - ūiymnyŋ aumaǧyna jäne onda ornalasqan obektılerge, sanitariialyq-epidemiiaǧa qarsy (profilaktikalyq) jäne dezinfeksiialau ıs-şaralaryn jüzege asyratyn qyzmetkerlerdıŋ kedergısız kıruı qamtamasyz etıledı. Tamaqtanudy ūiymdastyru – jūmys oryndarynda tamaq ışuge tyiym salynady, tek arnaiy bölıngen bölmede ǧana tamaq ışu kerek. Tamaq ışetın bölme bolmaǧan jaǧdaida, dezinfeksiialau qūraldarynyŋ kömegımen kündelıktı jinaudy qamtamasyz ete otyryp, osy maqsattar üşın qol juuǧa arnalǧan (ystyq jäne salqyn su keltırılgen) rakovinasy bar üi-jai böludı közdeu; - ashanalarǧa tamaqty qabyldau üstel arasynda 1-1, 5 metr qaşyqtyq saqtalǧan jaǧdaida jüzege asyrylady.   Äuejailardyŋ, temır jol jäne avtomobil vokzaldarynyŋ jūmystarynyŋ algoritmı Äuejailar, vokzaldar basşylaryna qoiylatyn talaptar - äuejailardyŋ, vokzaldardyŋ jūmys rejimı - täulık boiy; - aua temperaturasy men ylǧaldylyǧynyŋ oŋtaily jaǧdailaryn qamtamasyz etu üşın aua ortasyn jeldetu jäne aua baptau jüielerıne (tazalau, juu, dezinfeksiialau, süzgılerdı auystyru jäne t.b.) tekseru jürgızu qajet. Barlyq üi-jailardy künıne kemınde 3 ret kemınde 15 minut jiı jeldetudı qamtamasyz etu. Auany jeldetu jäne aua baptau jüiesın tazartu jäne dezinfeksiialau josparly profilaktikalyq jūmystardyŋ kestesıne säikes jürgızıledı; - nūsqamaǧa jauapty adamdy bekıtu, jeke qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qoryn jabdyqtau jäne qadaǧalau, nūsqamany jürgızu merzımdılıgı boiynşa jurnal jürgızu, qorǧanyş qūraldaryn auystyru jäne dezqūraldardyŋ qorlaryn tolyqtyru; - qyzmetkerler arasynda COVID-19 kezınde jeke qorǧanyş qūraldaryn paidalanu algoritmı boiynşa, jeke/qoǧamdyq gigiena qaǧidalaryn saqtau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu, sondai-aq olardyŋ mültıksız saqtaluyn qadaǧalau; - COVID-19 boiynşa karantin uaqytynda qyzmetkerlerge ūiymnyŋ medisina qyzmetkerınıŋ qarap-tekseruı kezınde jai-küiıne saualnama jürgızu jäne termometriia jürgızu, qaǧaz nemese elektrondyq tasymaldaǧyşta tırkeu arqyly medisinalyq baqylauyn qamtamasyz etu; - jūmysqa şyǧu sebepterın anyqtau arqyly kün saiyn monitoring jürgızu; - jıtı respiratorlyq infeksiialar (joǧary temperatura, jötel, mūrynnyŋ bıteluı) belgılerı bar qyzmetkerlerdı jūmysqa jıbermeu; - kıru kezınde jolauşylardy bailanyssyz termometriiamen tekserudı özındık qauıpsız qyzmetınıŋ jürgızuı; - JRVİ jäne tūmau simptomdary bar adamdardy jūmysqa jıberudı boldyrmau üşın, al SOVID-19 (qūrǧaq jötel, joǧary temperatura, tynys aludyŋ qiyndauy, entıgu jäne t. b.) joqqa şyǧarmaityn simptomdary bar adamdar üşın kıru kezınde jolauşylarjy respiratorlyq aurulardyŋ simptomdarynyŋ da boluyna bailanyssyz termometriiamen tekseru; - obektılerde körnekı jäne qoljetımdı oryndarda (kütu zaldary, ana men bala bölmelerı) ornatylatyn keluşılerdıŋ qoldaryn öŋdeu üşın sanitaizer közdeledı; - jolauşylar bolatyn jerlerde juu jäne dezinfeksiialau qūraldaryn qoldana otyryp, aǧymdaǧy jäne kürdelı tazalau jūmystaryn jürgızu, edendı, terezelerdı, qabyrǧalardy, esık tūtqalaryn, tūtqalardy, otyrǧyştardy, jolauşylardyŋ qoldarymen janasuyn joqqa şyǧarmaityn özge de betkeilerdı dezinfeksiialau sulyqtarymen (nemese dezinfeksiialau qūraldarynyŋ erıtındılerımen) sürtu; - ūiymnyŋ aumaǧyna jäne onda ornalasqan obektılerge, sanitariialyq-epidemiiaǧa qarsy (profilaktikalyq) jäne dezinfeksiialau ıs-şaralaryn jüzege asyratyn qyzmetkerlerdıŋ kedergısız kıruı qamtamasyz etıledı; - öz qarajaty esebınen nemese epidemiologiialyq körsetkışter boiynşa sanitariialyq-epidemiologiialyq qyzmettıŋ lauazymdy adamdarynyŋ qaulylary boiynşa dezinfeksiialau, dezinseksiialau jäne deratizasiialau ıs-şaralary jürgızıledı; - äuejailardyŋ, vokzaldardyŋ ǧimarattarynda auru belgılerı bar jolauşylar anyqtalǧan kezde jolauşylar bolatyn oryndarda qorytyndy dezinfeksiia jürgızu; - keletın jäne ketetın jolauşylar üşın jeke dälızderdı ūiymdastyru (aǧyndardyŋ qiylysuyn boldyrmaudy qamtamasyz etu); - äuejailar men vokzaldardyŋ ǧimarattaryna şyǧaryp saluşylardyŋ kıruıne jol bermeu. Medisinalyq qyzmet körsetu: - äuejailarda, vokzaldarda izoliatory bar medisinalyq nemese densaulyq saqtau punktınıŋ mındettı türde boluy, är auysymǧa deiın jäne odan keiın barlyq qyzmetkerlerdı tekserudı qamtamasyz etu üşın medisinalyq qyzmetkerlerdıŋ tūraqty boluy; - auany zalalsyzdandyru maqsatynda medisinalyq punkttı (densaulyq saqtau punktı) jäne adamdar köp jinalatyn oryndardy kvarstau rejimın qamtamasyz etedı (mümkındıgınşe); - medisinalyq punktterdı qajettı därılık zattarmen, medisinalyq jabdyqtarmen jäne medisinalyq būiymdarmen (termometrlermen, şpatelmen, medisinalyq maskalarmen jäne t. b.) qamtamasyz etedı; - medisinalyq punkttıŋ (densaulyq saqtau punktınıŋ) medisina qyzmetkerlerın JQQ jäne dezinfeksiialau qūraldarymen qamtamasyz etedı. - äuejailar, vokzaldar qyzmetkerlerınıŋ densaulyq jaǧdaiy naşarlaǧan jaǧdaida jedel medisinalyq kömek kelgenge deiın medisinalyq punkttıŋ izoliatoryna ornalastyru qajet. Äuejailar, vokzaldar qyzmetkerlerıne qoiylatyn talaptar - äuejailar, vokzaldar üi-jailarynda, sondai-aq qoǧamdyq oryndarda medisinalyq maskalardy mındettı türde kiiu; - halyqqa qyzmet körsetu oryndarynda (kassalarda, ketuşılerdı tekseru aimaqtarynda, ) qolǧaptardy, medisinalyq maskalardy paidalanu arqyly jūmys künı ışınde olardy uaqtyly auystyru şartymen qyzmet körsetu (ärbır 2 saǧat saiyn); - jolauşylardy tırkeu, otyrǧyzu jäne tüsıru, bilet satyp alu kezınde qorǧanyş qorşauynyŋ boluy; - qyzmetkerler men jolauşylar arasynda kemınde 1 metr qaşyqtyqty saqtau; - tekseru qyzmetı (jäne jolauşylarmen tıkelei bailanysatyn basqa qyzmetter) qyzmetkerlerınıŋ basqa qyzmetkerlermen, äuejailar men vokzaldar qyzmetterınıŋ qyzmetkerlerımen bailanysyn şekteu; - aurudyŋ alǧaşqy simptomdary paida bolǧan kezde (jötel, tamaqtyŋ qyzaruy, älsızdık jäne t.b.) dereu äuejaidyŋ, vokzaldyŋ medisinalyq punktıne jügınu; - vokzaldyŋ, äuejaidyŋ qyzmetkerınde auruǧa şaldyǧady degen küdık bolǧan kezde auysymǧa jaŋadan keluşı nemese auystyruşy qyzmetker auyrǧan adamnyŋ jūmys ornyna dezinfeksiialau jūmystary jürgızılgennen keiın jūmysqa kırısedı. Keletın, ketetın jolauşylarǧa qoiylatyn talaptar - äuejailardyŋ, vokzaldardyŋ üi-jailarynda, sondai-aq qoǧamdyq oryndarda medisinalyq maskalardy mındettı türde kiiu; - ketuşıler men keluşılerdıŋ arasynda kemınde 1 metr qaşyqtyqty saqtau; - äuejailardyŋ, vokzaldardyŋ ǧimarattarynyŋ kıreberısınde, sondai-aq därethanaǧa barǧannan keiın sanitaizerlerdı paidalanu; - keletın jäne ketetın jolauşylar üşın jeke dälızderdı paidalanu; - äuejailar men vokzaldardyŋ ǧimarattaryna şyǧaryp saluşylardyŋ kıruıne jol bermeu.     Köktemgı egıs jūmystaryna tartylǧan ūiymdar men qyzmetkerlerdıŋ jūmys algoritmı Auyl şaruaşylyǧy tehnikasyn, jūmyskerlerdı jetkızu/tasymaldau: - auyl şaruaşylyǧy tehnikasynyŋ jäne käsıporyndardyŋ auyl (şarua) şaruaşylyǧy qyzmetkerlerınıŋ eldı mekenge oralmai, karantin aiaqtalǧanǧa deiın, «Sergek blokpost» derekqoryna mındettı türde engızıle otyryp, baruyna rūqsat etıledı; - auyl şaruaşylyǧy käsıporyndarynyŋ mamandandyrylǧan tehnikalaryn qarjylandyrudy, lizingtı jäne qyzmet körsetudı qamtamasyz etetın ūiymdardyŋ baruy mındettı sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptardy saqtai otyryp, «Sergek blokpost» derekter bazasyna mındettı türde engızumen qalaǧa qaitaru qūqyǧymen rūqsat etıledı. - qyzmetkerlerdı tūratyn jerınen jūmysqa jäne jūmystan qyzmettık avtobusta/avtokölıkpen ortalyqtandyrylǧan jetkızu, būl rette jürgızuşını olardy mındettı türde talap etıletın jiılıkpen auystyra otyryp, qoldy öŋdeuge arnalǧan antiseptikpen jäne qorǧanyş qūraldarymen (arnaiy kiım, maskalar men qolǧaptar, közdı qorǧau qūraldary/betke arnalǧan maska jäne t. b.) jabdyqtau, sondai-aq keiınnen jeldete otyryp, ärbır reistıŋ aldynda avtokölık salonyna dezinfeksiialau jürgızu; - qyzmetkerlerdıŋ kıruı jäne şyǧuy üşın avtobustarda/şaǧyn avtobustarda barlyq esıkterdıŋ bır mezgılde aşyluy; - jalpy sany otyratyn oryndardyŋ sanynan aspaityn jolauşalyrdy salonǧa maskamen kırgızu. Obektıge kıru rūqsaty - ūiym kün saiyn jūmys auysymynyŋ aldynda jūmyskerdıŋ dene temperaturasyn bailanyssyz baqylaudy jürgızu nemese jūmyskerdıŋ jeke bailanys elektrondyq termometrın paidalanuy arqyly jäne JRVİ jäne tūmau simptomdary bar adamdardy jūmysqa jıberudı boldyrmau üşın, al SOVID-19 (qūrǧaq jötel, joǧary temperatura, tynys aludyŋ qiyndauy, entıgu jäne t. b.) joqqa şyǧarmaityn simptomdary bar adamdar üşın «kıru süzgısın» ūiymdastyru. Simptomdar bolǧan jaǧdaida nauqasty jaqyn jerdegı densaulyq saqtau ūiymyna jetkızu; - būqaralyq ıs-şaralardy ötkızuge jäne qatysuǧa tyiym salu. Jūmys prosesın ūiymdastyru: - nūsqamaǧa jauapty adamdy bekıtu, jeke qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qorymen jabdyqtau jäne qadaǧalau, nūsqamany jürgızu merzımdılıgı boiynşa jurnal jürgızu, qorǧanyş qūraldaryn auystyru jäne dezqūraldardyŋ qorlaryn tolyqtyru; - qyzmetkerler arasynda jeke/qoǧamdyq gigiena qaǧidalaryn saqtau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu, sondai-aq olardyŋ mültıksız saqtaluyn qadaǧalau; - jūmysqa şyqpau sebepterın anyqtau arqyly kündelıktı şyǧu monitoring jürgızu.     Eŋbek ūjymyndaǧy (keŋseler) epidemiiaǧa qarsy rejim algoritmı Obektıge kıru rūqsaty: - kırude jūmysşylar men keluşılerdıŋ dene temperaturasyn baqylau (ötkızu punktı), COVID-19 (qūrǧaq jötel, joǧary temperatura, tynys aludyŋ qiyndauy, entıgu jäne t. b.) joqqa şyǧarmaityn simptomdarynyŋ boluyna sūrau; - auru belgılerı bar qyzmetkerlerdı jūmysqa jıbermeu; - kıreberıste, sauda zaldarynyŋ holldarynda, dälızderde, ärbır 50-100 m saiyn, liftılerge, sanitariialyq toraptarǧa kıreberıste terı antiseptigı bar sanitaizerler ornatu; Jūmys prosesın ūiymdastyru: - sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptardy saqtauǧa jauapty tūlǧany anyqtau (dene temperaturasyn ölşeu, personalǧa nūsqau beru, jeke qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qoryn qadaǧalau, nūsqama jürgızu jurnalyn jürgızu, maskalardy, respiratorlardy, sulyqtardy kädege jaratu, jabdyqtar men mükämmaldy öŋdeu, üi-jailardy tazalau); - qyzmettık avtobusta/avtokölıkpen jūmysqa jäne jūmystan ortalyqtandyrylǧan jetkızudı ūiymdastyru; - sanitariialyq toraptardy jeke gigiena qūraldarymen (sūiyq sabyn, antiseptika) qamtamasyz etu; - qolǧaptardy, maskalardy/respiratorlardy jūmys künı ışınde olardy uaqtyly auystyru şartymen paidalanu; - qyzmetkerler bır üi-jaida bır-bırınen 1 metrden artyq qaşyqtyqta bolatyn jaǧdailardy qamtamasyz etu (äleumettık qaşyqtyqty saqtai otyryp); - jūmys oryndaryn antiseptiktermen qamtamasyz etu; - qyzmetkerler arasynda jeke/öndırıstık gigiena qaǧidalaryn saqtau jäne olardyŋ mültıksız saqtaluyn baqylau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu. Aumaqty jäne üi-jailardy ūstau: Obektılerdıŋ aumaǧy men barlyq üi-jailar taza ūstaluy, kün saiyn qoqys pen lastan tazartyluy tiıs. Barlyq üi-jailardy jinau juu jäne dezinfeksiialau qūraldaryn qoldana otyryp, kün saiyn ylǧaldy täsılmen jürgızıledı jäne jeldetıledı. SOVID-19 boiynşa epidemiologiialyq jaǧdai kürdelengen kezeŋde ashanalar, bufet jäne därethanalar kün saiyn dezinfeksiialau qūraldaryn paidalana otyryp jinalady. Jihazdy, terezenıŋ aldyn, şkaftardy, esıktıŋ tūtqalaryn, kompiuterlerdıŋ klaviaturalaryn (jiı janasatyn oryndar) kemınde 2 ret dezinfeksiialau qūralymen sürtu qajet. Dezinfeksiialau jürgızu üşın belgılengen tärtıppen Qazaqstan Respublikasy men Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ aumaǧynda tırkelgen jäne qoldanuǧa rūqsat etılgen jäne Euraziialyq ekonomikalyq odaq elderınıŋ memlekettık tırkeu turaly kuälıkterdıŋ bıryŋǧai tızılımıne engızılgen qūraldar qoldanylady. Dezinfeksiialau üşın virusqa qarsy tiımdılıgı bar qūraldar qoldanylady. Dezinfeksiialau qūraldary virusty infeksiialar kezınde dezinfeksiialau rejimı körsetılgen olarǧa qosa berılgen nūsqaulyqtardy qataŋ saqtaǧan kezde qoldanylady. Üi-jailardy jäne jabdyqtardyŋ jekelegen türlerın (tamaqtanatyn üstelder, ydys-aiaq, panelder, esıkter, terezeler, eden) juu jäne öŋdeu üşın bölek şüberek közdeledı. Dezinfeksiialau qūraldarynyŋ jūmys erıtındılerın daiyndau arnaiy bölıngen orynda jüzege asyrylady. Dezinfeksiialau qūraldary önım beruşınıŋ ydysynda (qaptamasynda) zattyŋ atauy, onyŋ maqsaty, zattaŋbadaǧy jaramdylyq merzımı körsetıle otyryp saqtalady. Ydystyŋ zattaŋbasy dezinfeksiialau qūralyn saqtaudyŋ (paidalanudyŋ) barlyq kezeŋı ışınde saqtalady. Dezinfeksiialau qūraldaryn bögde adamdarǧa beruge jäne olardy qarausyz qaldyruǧa jol berılmeidı. Betkeilerdı dezinfeksiialau üşın keiınnen jabatyn qaqpaǧy bar qoqys konteinerıne kädege jarata otyryp, bır ret qoldanylatyn sulyqtardy (üstelder, esık tūtqalary, kuşetkalar jäne t. b.) paidalanu kerek. Tehnikalyq personal (jinauşylar) dezinfeksiialaudy jeke qorǧanyş qūraldaryn: halat, qolǧap, medisinalyq maska paidalana otyryp jürgızuı qajet. Dezinfeksiialau qūraldarymen jūmys ısteuge densaulyq jaǧdaiy boiynşa qarsy körsetılımı joq kämeletke tolǧan adamdar jıberıledı     SOVID-19 äkelınuı men taraluynyŋ aldyn alu jaǧdaiyna blok beketter qyzmetınıŋ algoritmı 1. Blok beketter karantin aimaǧyna kıru jäne şyǧu punktterınde ornatylady. 2. Tartylǧan vedomstvolardyŋ basşylary blok beketı qyzmetkerlerın jeke qorǧanyş qūraldarymen (medisinalyq maskalar, qolǧaptar) jäne antiseptiktermen qamtamasyz etuı tiıs. 3. Tartylǧan vedomstvolardyŋ basşylary jūmys kestesın bekıtedı jäne blok beketınıŋ qyzmetkerlerı üşın ystyq tamaqtanudy ūiymdastyrudy qamtamasyz etedı. 4. Blok beketınıŋ qyzmetkerlerı jeke qauıpsızdık şaralaryn saqtauǧa mındettı. 5. Sūrau kezınde sūralatyn adam men blok beketı qyzmetkerınıŋ arasynda kemınde 1 metr qaşyqtyqty saqtaudy qamtamasyz etu qajet. 6. Blok bekette orta medisina qyzmetkerı basqa öŋırden kelgen adamdarǧa saualnama (qaǧazda) jürgızedı. Saualnamany kelgen adamdar medisina qyzmetkerı engızu üşın sılteme bergen jaǧdaida mobildık qūrylǧylar arqyly öz betınşe jürgıze alady. 7. Kelgen adamdar qaǧazda nemese mobildık qosymşa arqyly saualnamany toltyruǧa mındettı. Saualnamany toltyrudan bas tartu äkımşılık jauapkerşılıkke tartu üşın negız bolady. Qaǧazda saualnama jürgızu kezınde blok bekettıŋ medisina qyzmetkerı qaǧaz saualnamalardaǧy mälımetterdı Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ Veb qosymşasyna (būdan ärı – Veb qosymşa) adam öŋırge kelgennen keiın ekı saǧat ışınde engızedı. Mobildık qosymşalar arqyly saualnama jürgızu kezınde kelgen adamdar medisina qyzmetkerıne saualnamadan sättı ötkenı turaly mobildık qūrylǧydaǧy jazbany körsetuı qajet. Öz kezegınde medisina qyzmetkerı kelgen adamnyŋ elektrondyq formatta saualnamany toltyrǧanyna jäne jıbergenıne köz jetkızuı qajet. Saualnamany toltyrǧannan keiın derekter Veb qosymşaǧa avtomatty türde jükteledı. 8. DSB jäne AD mamandary kelgen adamdardy üi karantinıne ornalastyrǧan kezde olar jönınegı aqparatty Veb qosymşaǧa engızedı. Veb-qosymşa kelgen adamdar jönındegı mälımetterdı medisinalyq aqparattyq jüielerge (MAJ) beredı. 9. DSB jäne (nemese) MSAK ūiymdarynyŋ mamandary üi karantinındegı adamdarǧa tūraqty qoŋyrau (mümkındıgınşe beineqoŋyrau şalu) şalu jürgızedı. 10. SOVID-19-ǧa küdıktı (respiratorlyq belgılerdıŋ boluy (jötel, temperatura (sūraluşynyŋ sözınen), entıgu) adamdar, sondai-aq epidemiologiialyq anamnezınde SOVID-19 rastalǧan jaǧdaimen bailanysynyŋ boluy anyqtalǧan kezde 103 telefony boiynşa jedel järdem şaqyru qajet. 11. SOVID-19 joqqa şyǧarmaityn simptomatikasy bar adamdar anyqtalǧan jaǧdaida orta medisina qyzmetkerı karantindık stasionarǧa tasymaldau üşın jedel medisinalyq järdemdı şaqyrady. 12. Jedel järdem maşinasy kelgenge deiın nauqasqa medisinalyq maska beru jäne kemınde 1 metr qaşyqtyqty saqtau qajet. 13. Karantin aimaǧyna kıru jergılıktı atqaruşy organdar bergen arnaiy rūqsattama boiynşa jüzege asyrylady. 14. Avtokölık qūraldarynyŋ jürgızuşılerı qozǧalysty marşruttyq paraqqa säikes jüzege asyruǧa mındettı. 15. Blok beketterındegı orta medisina qyzmetkerı bır ret qoldanylatyn medisinalyq maskalardy, qolǧaptar men halattardy paidalanady. Maskalardy auystyru ärbır 2 saǧat saiyn jüzege asyrylady.     Mektepke deiıngı balalar ūiymdarynyŋ kezekşı toptarynyŋ jūmys algoritmı 1. Ūiyqtaityn üi-jailarda kemınde 1 metr qaşyqtyqty saqtau üşın jaǧdai jasalǧan, bıraq ärbır jas erekşelık tobynda 15 baladan artyq emes (bırıkken böbekjai jäne 1 kışı, 2 kışı, orta, bırıktırılgen ülken jäne mektepke deiıngı) bır jas erekşelık boiynşa kezekşı top aşuǧa rūqsat etıledı. 2. Balabaqşanyŋ barlyq qyzmetkerlerı men balalardyŋ medisinalyq qyzmetkerınıŋ kündelıktı taŋerteŋgılık süzgısın ötkızu. 2. Jıtı respiratorlyq infeksiialar (joǧary temperatura, jötel, mūrynnyŋ bıteluı) jäne basqa da infeksiialyq aurular baiqalǧan qyzmetkerler men balalar keluge jıberılmeidı. 4. Uchaskelık pediatrdan densaulyq jaǧdaiy turaly anyqtamalary bar balalardy qabyldau (3 jūmys künınen artyq bolmaǧan jaǧdaida). 5. Balalardy mektepke deiıngı balalar ūiymdaryna mynadai sanattaǧy adamdardyŋ alyp jüruı ūsynylmaidy: - COVID-19 rastalǧan jaǧdailarymen bailanysy bar; - soŋǧy 14 kün ışınde jaǧdailar tırkelgen şet elden nemese öŋırlerden kelgender; - jüktı äielder; - 65 jastan asqan adamdar; - jıtı respiratorlyq aurulardyŋ belgılerı bar adamdar. 6. Obektıdegı personal men keluşılerdıŋ qolyn öŋdeu üşın körnekı jäne qoljetımdı oryndarda terı antiseptikterı ornatylady. 7. Balalardyŋ tamaq ışkenge deiın, köşede seruendegennen keiın, sanitariialyq torapqa barǧannan keiın jäne basqa da lastanu jaǧdailarynda qolyn öŋdeu (sūiyq sabyndy paidalana otyryp qoldy juu) boiynşa tärbieşınıŋ jeke jauapkerşılıgı. 8. Keiınnen jeldete otyryp, balalar bolmaǧan kezde toptardyŋ üi-jailaryn zararsyzdandyrudy (kvarstaudy) qamtamasyz etu. Jeldetu rejimın saqtau: balalar topta bolǧan ärbır saǧat saiyn 15 minuttan kem emes jeldetu, topta balalar bolmaǧan jaǧdaida tura jeldetu. Jeldetu balalardyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu kezınde tärbieşınıŋ baqylauymen jüzege asyrylady. 9. Toptarda dezinfeksiialau qūraldaryn qoldana otyryp, esıktıŋ tūtqalaryn, baspaldaq marştarynyŋ taianyştaryn, gorşoktardy, santehnika jabdyqtaryn ekı ret öŋdeu (toptyq üi-jailarda balalar bolmaǧan kezde dezqūraldardy paidalanu). 10. Dalada (jyly uaqytta) dene şynyqtyru sabaqtaryn jäne basqa da toptyq sabaqtardy ötkızu. Oiyndar üşın oqşaulanǧan alaŋ bolmaǧan jaǧdaida (tūrǧyn keşen qūramynda ornalastyru) seruendeudı şekteudı qamtamasyz etu. 11. Ūiyqtaityn üi-jailarda ūiqy kezınde kemınde 1 metr qaşyqtyqta balalar arasyndaǧy qaşyqtyqty saqtau. 12. Termometrlerdıŋ, dezinfeksiialau jäne juu qūraldarynyŋ, antiseptikterdıŋ, jeke qorǧanyş qūraldarynyŋ (maskalar, qolǧaptar) jetkılıktı sanynyŋ boluy. 13. Auyz su rejimın saqtau (bır ret qoldanylatyn stakandar). 14. Balabaqşada epidemiiaǧa qarsy rejimdı saqtau, epidemiiaǧa qarsy rejimdı saqtau monitoringı mäselelerı boiynşa balabaqşa qyzmetkerlerımen kündelıktı nūsqama jürgızuge jauapty tūlǧany taǧaiyndau. 15. Normativtık qūqyqtyq aktılerde belgılengen sanitariialyq-epidemiialyq talaptardy saqtau.     Jolauşylar tasymalyn jüzege asyratyn ūiym jūmysynyŋ algoritmı Jolauşylar tasymalyn jüzege asyratyn ūiymǧa qoiylatyn talaptar: - qoǧamdyq kölıktıŋ jūmys tärtıbı saǧat 07: 00-den 19:00-ge deiın; - nūsqamaǧa jauapty adamdy bekıtu, jeke qorǧanyş qūraldaryn uaqtyly auystyru, dezinfeksiialau, juu jäne antiseptikalyq qūraldardyŋ qajettı qorymen jabdyqtau jäne qadaǧalau, nūsqamany jürgızu merzımdılıgı boiynşa jurnal jürgızu, qorǧanyş qūraldaryn auystyru jäne dezqūraldardyŋ qorlaryn tolyqtyru; - COVID-19 kezınde jeke qorǧanyş qūraldaryn qoldanu algoritmı boiynşa avtopark qyzmetkerlerı arasynda jeke/qoǧamdyq gigiena qaǧidalaryn saqtau qajettılıgı turaly nūsqama jürgızu, sondai-aq olardyŋ mültıksız saqtaluyn qadaǧalau; - COVID-19 boiynşa karantin kezınde ūiymnyŋ medisina qyzmetkerı auysym aldyndaǧy jäne auysymnan keiıngı tekserude jai-küiıne sūrau jäne termometriia jürgızu arqyly qoǧamdyq kölık qyzmetkerlerın (jürgızuşıler, konduktorlar) qaǧaz nemese elektrondyq tasymaldaǧyşta tırkei otyryp, medisinalyq baqylaudy qamtamasyz etu; - jūmysqa şyǧu sebepterın anyqtau arqyly kündelıktı monitoring jürgızu; - auysym aiaqtalǧannan keiın qoǧamdyq kölık mındettı türde dezinfeksiialaudan ötuı tiıs; - qoǧamdyq kölıkte qolma-qol aqşasyz esep aiyrysudy qamtamasyz etu; - jıtı respiratorlyq infeksiialar (joǧary temperatura, jötel, mūrynnyŋ bıteluı) belgılerı bar qyzmetkerlerdı jūmysqa jıbermeu. -ūiymnyŋ aumaǧyna jäne onda ornalasqan obektılerge, sanitariialyq-epidemiiaǧa qarsy (profilaktikalyq) jäne dezinfeksiialau ıs-şaralaryn jüzege asyratyn qyzmetkerlerge kedergısız kırudı qamtamasyz etedı; - öz qarajaty esebınen nemese epidemiologiialyq körsetkışter boiynşa sanitariialyq-epidemiologiialyq qyzmettıŋ lauazymdy adamdarynyŋ qaulylary boiynşa dezinfeksiialau, dezinseksiialau jäne deratizasiialau ıs-şaralaryn jürgızedı. Medisinalyq qyzmet körsetu: - avtoparkterde izoliatory bar medisinalyq nemese densaulyq punktınıŋ mındettı boluy, är auysymǧa deiın jäne odan keiın barlyq qyzmetkerlerdı tekserudı qamtamasyz etu üşın medisinalyq qyzmetkerlerdıŋ tūraqty boluy; - auany zalalsyzdandyru maqsatynda medisinalyq punkttı (densaulyq saqtau punktı) jäne adamdar köp jinalatyn oryndardy kvarstau rejimın qamtamasyz etedı (mümkındıgınşe); - medisinalyq punktterdı qajettı medisinalyq jabdyqtarmen jäne medisinalyq būiymdarmen (termometrlermen, şpateldermen, medisinalyq maskalarmen jäne t. b.) qamtamasyz etedı; - medisinalyq punkttıŋ (densaulyq saqtau punktınıŋ) medisina qyzmetkerlerın JQQ jäne dezinfeksiia qūraldarymen qamtamasyz eted;. - COVID-19 terıs nätijesı bar PTR-testten (polimerazdy tızbektı reaksiia) ötkendıgı turaly anyqtama bolǧan jaǧdaida, avtopark qyzmetkerlerınıŋ jūmysqa jıberıluı, ekı aptada 1 ret COVID-19-ǧa PTR zertteuden ötedı; - avtopark qyzmetkerlerınıŋ jaǧdaiy naşarlaǧan jaǧdaida jedel medisinalyq kömek kelgenge deiın medisinalyq punkttıŋ izoliatoryna ornalastyru qajet. Jürgızuşıge, konduktorǧa qoiylatyn talaptar - jolauşylardyŋ kıruı jäne şyǧuy üşın avtobustarda/şaǧyn avtobustarda barlyq esıkterdıŋ bır mezgılde aşyluy; - jürgızuşınıŋ jolauşylarǧa qatysy boiynşa qorşaudyŋ boluy; - kölık qūralyn qolǧaptardy, medisinalyq maskalardy paidalana otyryp, olardy uaqtyly auystyru şartymen jūmys künı ışınde basqaru (ärbır 2 saǧat saiyn); - tūraq kezınde marşrut aiaqtalǧannan keiın kölık qūralynyŋ salonyn barynşa jeldetu, dezinfeksiialau qūraldaryn qoldana otyryp salondy ylǧaldy tazalau, jolauşylardyŋ qolymen janasudy boldyrmaityn eden, terezeler, qabyrǧalar, esık tūtqalary, tūtqalar, otyrǧyştar jäne özge de betkeilerdı dezinfeksiialau sulyqtarymen (nemese dezinfeksiialau qūraldar erıtındılerımen) sürtu; - salonda dezinfeksiia jürgızgennen keiın terı antiseptikterın paidalanu; - densaulyq jaǧdaiy naşarlaǧan jaǧdaida ūiymnyŋ medisina qyzmetkerın dereu habardar etu; - qoǧamdyq kölıkke otyruǧa arnalǧan oryn sanynan aspaityn mölşerde jolauşylardyŋ kıruıne jol berıledı; Jolauşylarǧa qoiylatyn talaptar - jolauşylar salonǧa medisinalyq maskalarda kıru; - jolauşylar arasynda kemınde 1 metr qaşyqtyqty saqtau. Aialdama keşenderıne qoiylatyn talaptar Aialdama keşenderın, soŋǧy aialdamalardaǧy därethanalardy, avtoparkterdı öŋdeu künıne kemınde 1 ret jürgızıledı. Taksige qoiylatyn talaptar - Taksidıŋ jeŋıl kölıgınıŋ toltyryluy 2 adamnan aspauy tiıs, jürgızuşı men jolauşy bır-bırınen barynşa alys qaşyqtyqta ornalastyrylady. Jürgızuşıler men konduktor medisinalyq maskada jūmys ısteidı jäne antiseptikterdı paidalanady; - kölık qūralyn qolǧaptardy, medisinalyq maskalardy paidalana otyryp, olardy uaqtyly auystyru şartymen jūmys künı ışınde basqaru (ärbır 2 saǧat saiyn);   COVID-19-ǧa testıleu algoritmı I. İmmundyq-fermenttık taldau (İFT) prinsipterıne negızdelgen immunohromatografiia ädısımen jedel testıleu 1. Jalpy erejeler

1. COVID-19 jedel testıleu SARS-CoV-2 koronavirusyna IgG/IgM synypty antidenelerdı anyqtai otyryp, immundyq-fermenttık taldau (İFT) prinsipterıne negızdelgen immundyq-hromatografiia ädısımen oryndalady.
2. SARS-CoV-2 koronavirusyna IgG/IgM synypty antidenelerdı anyqtauǧa arnalǧan material kapilliar qanynyŋ synamasy bolyp tabylady.
3. COVID-19-ǧa jedel testıleuge jatatyn adamdar (anamnezınde aǧymdaǧy jylǧy aqpannan bastap suyq tiiu auruymen auyryp sauyqqan adamdar):
4. temırjol kölıgındegı tasymaldau qyzmetımen bailanysty adamdar, jükterdı avtomobilmen halyqaralyq tasymaldaudy jüzege asyratyn jürgızuşıler, sondai-aq tranzittık jürgızuşıler;
5. COVID19 taraluynynyŋ aldyn alu boiynşa ıs-şaralarǧa tartylǧan ortalyq jäne jergılıktı memlekettık organdardyŋ qyzmetkerlerı (Işkı ıster ministrlıgı, Qorǧanys ministrlıgı, Ūlttyq gvardiia, Ūlttyq qauıpsızdık komitetı, Keden qyzmetı, äkımdıkterdıŋ qyzmetkerlerı jäne basqalar);
6. karantindık öŋırlerdıŋ tynys-tırşılıgın qamtamasyz etetın käsıporyndardyŋ (kommunaldyq qyzmettıŋ, tamaq önımderın, därı-därmekterdı satatyn sauda obektılerınıŋ, jetkızudı jüzege asyratyn qoǧamdyq tamaqtanu obektılerınıŋ, kölık, PMK, dezinfeksiia qyzmetterın körsetetın obektılerdıŋ qyzmetkerlerı jäne t.b.) qyzmetkerlerı epidemiologiialyq körsetılımder boiynşa;
7. auyr sozylmaly auruyna bailanysty jedel ambulatoriialyq konsultasiiaǧa mūqtaj pasientter medisinalyq ūiym basşysynyŋ tızımı boiynşa;
8. tiıstı aumaqtyŋ bas memlekettık sanitariialyq därıgerınıŋ qaulysyna säikes epidemiologiialyq körsetılımder boiynşa jürgızıledı.

4. Jedel testıleu üşın pasientter säikestendıru derekterın, tırkeu jüiesınde densaulyq jaǧdaiyna şaǧymdardy körsetıle otyryp, EDSRO AJ-da tırkeu räsımınen ötedı nemese medisina qyzmetkerı öz betınşe EDSRO AJ-ǧa engızedı. 5. EDSRO AJ-dan derekterdı taldaudy jäne öŋdeudı QDSŪO jürgızedı jäne osy algoritmnıŋ 4-tarmaǧyn eskere otyryp, keiınnen materialdy alu punktterı boiynşa bölıp, testıleu ötkızıletın orny, künı turaly aqparattandyra otyryp, jedel testıleuge jatatyn adamdardyŋ tızımın qalyptastyrady. 6. Jedel testıleu: 1) stasionarda tösek janynda testıleu kezınde (POST); 2) arnaiy bölıngen jäne jabdyqtalǧan avtomobilderde; 3) jedel medisinalyq kömek brigadalary nemese üige jyljymaly mobildı brigadalar; 4) arnaiy palatkalarda nemese mobildı alu punktterınde (AP nemese mobBAP); 5) avto jäne temırjol ötkızu joldarynda (ötkızu punktterınde); 6) osy zertteudı ǧana oryndaityn arnaiy bölıngen jäne jaraqtandyrylǧan biomaterialdardy alu punktterınde oryndalady. 7. Medisina personalyna öz betınşe testıleuge rūqsat etıledı. 8. Biomaterialdyŋ synamasyn aludy oqytylǧan medisina qyzmetkerı jeke qorǧanyş qūraldaryn (medisinalyq maska, qalpaqşalar, bır ret qoldanatyn qolǧaptar, qajet bolǧan jaǧdaida bettı qorǧauǧa arnalǧan ekrandar nemese közıldırık, taza, sterildı emes, bır ret qoldanylatyn ylǧalǧa tözımdı halat) (būdan ärı – JQQ) paidalana otyryp jüzege asyrady. 9. Biomaterial synamasyn aluǧa jäne testıleudı ötkızuge arnalǧan qūral-saimandar men materialdar: 1) kapilliar qanyn aluǧa arnalǧan bır ret qoldanylatyn sterildı tamşuyrdy jäne buferlık erıtındını qamtityn jedel test; 2) spirttı sulyqtar; 3) bır ret qoldynylatyn skarifikator. 10. Auysymda biomaterialdy bırınşı alu aldynda BAP medpersonaly qolǧaptardan basqa JQQ kiedı, qoldy bekıtılgen qol juu algoritmıne säikes mūqiiat juady, olardy antiseptikpen öŋdeidı jäne taza bır ret qoldanylatyn qolǧap kiedı. 11. Ärbır biomaterial synamalaryn alu aldynda medisina qyzmetkerı bekıtılgen qol juu algoritmıne säikes qolyn mūqiiat juady jäne taza bır ret qoldanylatyn qolǧaptar kiedı, aludy JQQ-da jüzege asyrady. 2. Qan alu jäne testtı ekspress ädıspen oryndau 12. Qan alu aldynda medisina qyzmetkerı testtı oryndauǧa qajettı qūral-saimandar men materialdardy – skarifikatordy, ekı spirttı sulyqty, test jolaqtaryn, buferlık erıtındını daiyndaidy. 13. Test-jolaqtar qaptamadan alynady. 14. 4-şı sausaqtyŋ distaldy falangasy spirttı sulyqpen öŋdeledı. 15. Bır ret qoldanylatyn skarifikatormen tesıledı, kapilliar qanynyŋ ülgısı sterildı bır ret qoldanylatyn tamşuyrdyŋ (jiyntyqqa kıretın) kömegımen alynady jäne jedel test ūiaşyǧyna ornalastyrylady. Būdan ärı osy ūiaşyqqa jiyntyqqa kıretın buferlık erıtındınıŋ 2 tamşysy qosylady. 16. Spirttı sulyqpen tesılgen oryn öŋdeledı, qajet bolǧan jaǧdaida pasient qan ketu tolyq toqtaǧanǧa deiın ony tesu ornyna qysyp ūstaidy. 17. Belgılengen ekspozisiia uaqyty ötkennen keiın testıleudı oryndaityn adam nätijenı oqudy jürgızedı. Ädette, ekspozisiia uaqyty 15 minutty qūraidy, bıraq būl uaqyttyŋ qoldanylatyn test-jüielerge bailanysty airmasy boluy mümkın. 18. Ekspozisiia uaqyty taimermen belgılenedı. Ekspozisiia uaqytyn arttyruǧa jol berılmeidı, sebebı būl jaǧdaida nätije validtı bolmauy mümkın! 19. Ärbır pasientten keiın medisina qyzmetkerı paidalanylǧan skarifikatordy «V» synypty medisinalyq qaldyqtarǧa arnalǧan QJKQ-na, paidalanylǧan test jolaqtardy, tamşuyrdy, spirttı sulyqtardy salady jäne paidalanylǧan qolǧaptardy «V» synypty medisinalyq qaldyqtarǧa arnalǧan syiymdylyqqa kädege jaratady. 20. Ärbır pasientten keiın medisina qyzmetkerı jūmys betkeilerın (üstel, oryndyqtar nemese kuşetkalar jäne t.b.) daiyn dezinfeksiialau erıtındılerımen «virustyq infeksiialar kezınde» erıtındısın erıtu rejimı bar qosa berılgen nūsqaulyqqa säikes dezinfeksiialau rejimın saqtai otyryp öŋdeidı. 21. Künıne 2 retten kem emes dezinfeksiialau erıtındısın qoldana otyryp, «virustyq infeksiialar kezınde» erıtındısın erıtu rejimıne säikes üi-jailardy ylǧaldy jinau (üige şyǧudan basqa) jäne belgılengen tärtıpke säikes kvarstau jürgızıledı, keiınnen üi-jaidy kemınde 15 minut jeldetedı. 22. Jūmys aiaqtalǧannan keiın medisina qyzmetkerı JQQ-ny şeşedı, olardy «V» synypty qaldyqtarǧa arnalǧan syiymdylyqqa salady. 23. JQQ-ny şeşkennen keiın medisina qyzmetkerı qol juu algoritmıne säikes qolyn sabynmen jyly sumen mūqiiat juady, olardy antiseptikpen öŋdeidı. 24. Auysym aiaqtalǧannan keiın üi-jailarda (avtomobildı) «virustyq infeksiialar kezınde» dezinfeksiialau erıtındısın erıtu rejimımen jäne belgılengen tärtıpke säikes kvarstau jürgızedı, keiınnen üi-jailardy (avtomobildı) kemınde 15 minut jeldetedı. 3. Nätijenı alu kezındegı tüsındıru jäne ıs-äreketter IgM terıs IgG terıs IgM oŋ IgG terıs IgMterıs IgG oŋ IgM oŋ IgG oŋ. 25. Zertteu nätijesın tüsındıru: 1) oŋ IgM – antidenelerdıŋ boluy, infeksiianyŋ jıtı kezeŋı; 2) oŋ IgG - antidenelerdıŋ boluy, auyryp sauyqqan; 3) oŋ IgM jäne IgG - jıtı satydan auyryp sauyqqan infeksiia jaǧdaiyna ötu; 4) oŋ C (baqylau) – reaksiianyŋ bolu indikatory, terıs nätije; 5) terıs S (baqylau) – ülgınıŋ jetkılıksız kölemı nemese testıleu tehnikasynyŋ būzyluy. Nätije esepke alynbaidy. 26. IgM eksperss testınıŋ oŋ nätijesın alǧan kezde zertteu jürgızgen maman: 1) testılenuşı adamdy COVID-19-ǧa küdıktıŋ bar ekendıgı turaly habardar etedı jäne qaitadan jedel testıleu ötkızedı; 2) qaitadan oŋ IgM alynǧan kezde medisinalyq ūiym basşysyna nemese jauapty adamǧa oŋ nätijelı pasient turaly habarlaidy, ol 2 saǧattyŋ ışınde QR DSM TKQSQBK aumaqtyq departamentın habardar etedı; 3) qaitadan oŋ IgM nätije alynǧannan keiın bırden PTR zertteuge biomaterial aludy jürgızedı jäne pasientke PTR testıleu nätijelerın alǧanǧa deiın özın-özı oqşaulau qaǧidalaryn saqtai otyryp, üide qaluǧa keŋes beredı; 4) PTR testıleudıŋ oŋ nätijesın alǧan kezde pasient jūqpaly auralar stasionaryna jatqyzylady, terıs nätije alǧan kezde 14 künge üi karantinıne jıberıledı jäne qoŋyrau şalu (mümkındıgınşe beineqoŋyrau şalu) arqyly tūratyn (bolatyn) jerı boiynşa medisinalyq baqylauǧa alynady. 27. IgG jedel testınıŋ oŋ nätijesın alǧan kezde: 1) eksperss testınıŋ oŋ nätijesın alǧan kezde zerthanalyq qyzmetker testıleu üşın biomaterial tapsyrǧan tekserılgen adamǧa jūqtyrylǧan infeksiiany körsetetın antidenelerdıŋ boluyna küdıktıŋ boluy turaly habarlaidy; 2) medisinalyq ūiymnyŋ basşysy nemese därıger-epidemiology QR DSM TKQSQB aumaqtyq departamentıne zertteu nätijesı turaly habarlaidy; 3) tırkelgen jerı boiynşa medisinalyq ūiymnyŋ uchaskelık därıgerı pasientke üide oqşaulau qajettılıgı turaly tüsındıredı jäne 14 kün boiy baqylaudy qamtamasyz etedı. 28. Terıs nätije alǧan kezde (IgM jäne IgG anyqtalmaǧan) tekserılgen adamǧa COVID-19-dyŋ bolmau yqtimaldyǧy joǧary ekendıgı jäne qorǧanudyŋ profilaktikalyq şaralaryn saqtau qajettılıgı turaly habarlanady. 29. Barlyq nätijeler mındettı türde EDSRO AJ-nyŋ qosymşasynda tırkeledı. II. PTR ädısımen testıleu 1. PTR ädısımen testıleuge mynalar jatady: 1) SOVID-19-ǧa küdıktı provizorlyq stasionarǧa jatqyzylǧan adamdar; 2) JRVİ jäne pnevmoniiasy bar emdeuge jatqyzylǧan nauqastar; 3) COVID-19 jūqtyrǧandardan 14 künge deiın (üi karantinımen) jaqyn bailanys derekterı anyqtalǧan kezde jäne karantin aiaqtalǧannan keiın; 4) bailanys faktısı anyqtalǧan kezde nauqastarmen äleuettı bailanystar qataryndaǧy adamdar; 5) stasionarǧa josparly emdeuge jatqyzu kezınde pasientter; 6) respiratorlyq simptomdary bar medisina qyzmetkerlerı; 7) COVID-19 jūqtyru qaupı joǧary medisina qyzmetkerlerı (jūqpaly aurular stasionarlary, pulmonologiialyq stasionarlar (bölımşeler), stasionarlyq izoliatorlar (simptomsyzdar üşın), karantindık obektıler (denı sau adamdar üşın), stasionarlardyŋ qabyldau bölmelerı, ambulatoriialyq - emhanalyq ūiymdardyŋ süzgılerı, jedel järdem brigadalary, PTR diagnostikany jüzege asyratyn zerthanalyq mamandar, sanitariialyq-epidemiologiialyq qyzmet qyzmetkerlerı) aiyna 1 ret; 8) 50 jastan asqan tynys alu aǧzalarynyŋ, endokrindık jüienıŋ (qant diabetı, metabolikalyq sindrom), jürek-tamyr jüiesınıŋ aurularymen dinamikalyq baqylaudaǧy pasientter; 9) EAEO elderınen jäne Özbekstan Respublikasynan avtomobil ötkızu joldaryndaǧy jäne temır joldaǧy Memlekettık şekaradaǧy ötkızu punktterı arqyly Qazaqstanǧa kelgen azamattar; 10) karantindık izoliatorǧa ornalastyrylǧan, şet elden aviareispen keletın adamdar; 11) COVID-19 taraluyn boldyrmau jönındegı ıs-şaralarǧa qatysatyn Qazaqstan Respublikasy Işkı ıster ministrlıgınıŋ qyzmetkerlerı; 12) medisinalyq-äleumettık mekemelerdıŋ (qarttar, mügedekter üilerı, balalar üilerı jäne t. b.) qamqorlyqqa alynǧandary men qyzmetkerlerı bır ret, keiınnen klinikalyq jäne epidemiologiialyq körsetılımder boiynşa; 13) äskerge şaqyryluşylar; 14) şolǧynşy epidqadaǧalau şeŋberınde; 15) epidemiologiialyq körsetılımder boiynşa tiıstı aumaqtyŋ bas memlekettık sanitariialyq därıgerınıŋ qaulysyna säikes jürgızıledı. 2. COVID-19-dy anyqtau üşın material aŋqa men mūryn jūtqynşaqtan bölınetın synama, transtrahealdyq, mūryn jūtqynşaq aspiraty, mūryn şaiyndysy, qaqyryq. 3. Biomaterial synamasyn aludy epidemiiaǧa qarsy rejim talaptaryn saqtai otyryp, densaulyq saqtau ūiymynyŋ medisina qyzmetkerı jüzege asyrady. 4. Materialdy jinau kezınde JQQ qoldanylady. 5. Jaǧyndylardyŋ ülgılerı plastikalyq özektegı sintetikalyq materialdan (mysaly: poliester nemese dakron) jasalǧan jasandy applikatory bar sterildı tamponnyŋ kömegımen testılenuşınıŋ ornalasqan jerı boiynşa (üide, medisinalyq ūiymda, provizorlyq jäne karantindık stasionarlarda, jūmys orny boiynşa) alynady. 6. Bır nauqastan virustyq tasymaldau ortasy bar bır tütıkke aŋqa men mūrynnan (2 tamponnan) alu qajet. 7. Pasientten alynǧan ülgı nauqastyŋ tegı, aty, äkesınıŋ aty, JSN, jasy, auyrǧan künı, alu künı jäne simptomdary, kelgen elı, nauqastarmen bailanys turaly barynşa köp aqparatty qamtityn joldamamen süiemeldenedı. 8. Tasymaldau sätıne deiın alynǧan ülgılerdı 2-den 4 gradusqa deiıngı temperaturalyq rejimde toŋazytqyşta saqtau qajet. 9. QR DSM 2017 jylǧy 8 qyrküiektegı №684 būiryǧymen bekıtılgen «Yqtimal qauıptı himiialyq jäne biologiialyq zattardy paidalanatyn zerthanalarǧa qoiylatyn sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptar» sanitariialyq qaǧidalaryna säikes üş qaptamanyŋ talaptaryn saqtai otyryp, pasientten alynǧan ülgılerdı ŪSO filialynyŋ zerthanasyna nemese basqa zerthanaǧa tasymaldau kerek. 10. Zerthanalarda naqty uaqyt rejimınde (real-taim) PTR ädısımen COVID-19-dyŋ spesifikalyq diagnostikasy jürgızıledı. 11. COVID-19-ǧa testıleu aiaqtalǧannan keiın zertteu nätijelerı turaly jıbergen ūiymǧa jäne aumaqtyq TKQSQBD-ke habarlau jürgızıledı. 12. Oŋ nätije anyqtalǧan jaǧdaida qosymşa aumaqtyq TKQSQBD-ke şūǧyl habarlama resımdeledı. 13. Testıleu jürgızetın zerthanalar TKQSQBD-ne belgılengen nysanǧa jäne jiılıkke säikes testılengen adamdardyŋ sany men sanaty turaly esep beredı. 14. QDSŪO SESMǦPO filialy jekelegen jaǧdailarda körsetılımder boiynşa jıbergen ūiymǧa zertteu nätijesın ūsyna otyryp, ülgılerge DDSŪ validasiialaǧan test-jüielerınde PTR real-taim ädısımen referenttık testıleu jäne referenttık testıleudıŋ nätijelerı turaly aumaqtyq TKQSQBD-ne habarlaudy jürgızedı. 15. QDSŪO SESMǦPO filialy SOVID-19 zerthanalyq zertteulerınıŋ sapasyn qamtamasyz etu maqsatynda ISO 17043-2013 «Säikestıktı baǧalau. Bılıktılıktı tekserudı jürgızuge qoiylatyn negızgı talaptar» ISO 17043-2013 talaptaryna, sondai-aq DDSŪ-nyŋ Sapany syrtqy baǧalau ūlttyq baǧdarlamalaryn ūiymdastyru jönındegı ūsynymdaryna säikes ülgılerdı qaita testıleuge jäne zerthanaaralyq salystyru synaqtaryna (käsıptık testıleuge), onyŋ ışınde DDSŪ-men yntymaqtastyqtaǧy zerthanaǧa jıbergen ūiymǧa esep bere otyryp, ötken aidaǧy 10% oŋ jäne 5% terıs ülgılerge qaita testıleu (sapany syrtqy baqylau nysany) jürgızedı. 16. Halyqtyŋ jabyq ūiymdastyrylǧan toptarynda halyqty testıleu toptaryn keŋeitu qajet bolǧan jaǧdaida pulǧa diagnostikalyq testıleudı bırıktıru jolymen skriningtık zertteuler jürgızuge jol berıledı. 17. Taldaudyŋ sezımtaldyǧyn tömendetuge jol bermeu maqsatynda halyqtyŋ skriningı üşın pulǧa diagnostikalyq testılerdı bırıktıru 3-5 ülgıden artyq emes erıtude testıleudı bırıktıruge jol berıledı. 18. Zerthanalyq skrining kezınde diagnostikalyq testıleu jürgızu jäne pulǧa bırıktırudı keŋeitudı qataŋ türde validasiialanǧan ädısteme jäne sezımtaldyqtyŋ tömendeuıne jol bermeu negızınde jürgızu kerek. 19. Diagnostikalyq testılerdı pulǧa bırıktıruge naqty uaqyt rejimınde (real-taim) PTR ädısı kezınde jäne nuklein qyşqyldarynyŋ avtomattandyrylǧan ekstraksiiasyn saqtaǧan kezde ǧana jol berıledı. 20. Pulirleu biologiialyq qauıpsızdık talaptary, ülgılerdı vorteksteu jäne puldy 500 mkl kölemınde qalyptastyru jäne puldy tiıstı säikestendıru räsımderı saqtala otyryp jürgızıledı. 21. Diagnostikalyq pulda oŋ nätijeler alynǧan jaǧdaida pulǧa bırıktırılgen ärbır ülgınıŋ jeke diagnostikasy jürgızıledı. III. SARS CoV-2 virustarynyŋ molekulalyq-genetikalyq monitoringı 1. Patogenderdıŋ genetikalyq variabeldılıgın, olardyŋ taraluyn jäne paida boluyn monitoringıleu üşın ekınşı buyndy sekvenirleu ädısın paidalanu, diagnostikalyq testterdı qosa alǧanda, medisinalyq kontrmerlerdıŋ tiımdılıgıne äser etuı mümkın. 2. Virusty tolyq genomdy sekvenirleu QR DSM aiqyndalǧan zerthanalarda jürgızıledı. 3. Sekvenirleu nätijelerı QR DSM-ge jıberıledı jäne COVID-19 koronavirustyq infeksiiasyn diagnostikalau jäne emdeu boiynşa tiımdı şaralardy äzırleu üşın qoldanylady. Qazaqstan Respublikasynyŋ     COVID-19 pandemiiasy kezınde profilaktikalyq egulerdı ūiymdastyru jäne jürgızu boiynşa algoritm 1. Qazaqstan Respublikasynda tötenşe jaǧdai rejimınıŋ alynuyna bailanysty 2020 jylǧy 11 mamyrdan bastap josparly profilaktikalyq eguler jürgızu qaita bastalsyn. 2. Tolyqtyrylatyn vaksinasiialaudy jürgızu üşın vaksinasiianyŋ bastapqy seriiasyndaǧy josparly egulerdı ötkızıp alǧan 1 jasqa deiıngı, balalar, sondai-aq epidemiologiialyq körsetılımder boiynşa vaksinasiia basym top bolyp tabylady. 3. COVID-19-ǧa qatysty märtebesıne bailanysty adamdardy vaksinasiialau: - COVID-19 diagnozy belgılengen pasientter «Qarsy profilaktikalyq egu jürgızıletın aurulardyŋ tızbesın, olardy jürgızu erejesın jäne halyqtyŋ josparly egıluge jatqyzylatyn toptaryn bekıtu turaly» Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2009 jylǧy 30 jeltoqsandaǧy № 2295 qaulysyna (būdan ärı – №2295 qauly) säikes tolyq klinikalyq sauyqqannan keiın vaksinasiialanuy tiıs; - COVID-19 nauqastarymen jaqyn jäne yqtimal bailanysta bolǧan adamdar karantin (oqşaulau) merzımı aiaqtalǧannan keiın jäne №2295 qaulyǧa säikes profilaktikalyq egudı jürgızuge qarsy körsetılımder bolmaǧanda mümkındıgınşe tez arada egıledı. Būl rette adamdardyŋ osy sanaty vaksinasiiaǧa kelgen basqa adamdardan bölek egıluı tiıs. 4. Profilaktikalyq egulerdı alu maqsatynda medisinalyq mekemege barǧan kezde adamdar medisinalyq qorǧanyş maskasyn kiiuı tiıs. 5. COVID-19 tırkelgen jäne respiratorlyq infeksiialar boiynşa epidemiologiialyq qolaisyzdyq kezeŋınde halyqty josparly immundaudy ūiymdastyru kezınde: - karantin kezeŋınde profilaktikalyq egu jürgızudı ötkızıp alǧan barlyq adamdardy qosa alǧanda, vaksinasiialauǧa jatatyn adamdardyŋ tızımın jasaudy qamtamasyz etu; - vaksinasiialauǧa jatatyn adamdardy eguge aldyn ala şaqyrudy ūiymdastyru, būl rette emhanaǧa baru kezınde uaqyt intervaldaryn jäne fizikalyq qaşyqtyq şaralaryn saqtaudy (därıgerlerdıŋ qabyldau kabinetınde, egu kabinetınde, dälızde) qamtamasyz etu; - jeke jaqsy jeldetıletın üi-jai bölu, onda vaksinasiialanǧan balalar men olardy alyp jüretın adamdar fizikalyq qaşyqtyq talaptaryn saqtai otyryp, vaksinasiiadan keiın 30 minut boiy boluy tiıs; «Halyqqa profilaktikalyq egudı jürgızu boiynşa sanitariialyq-epidemiologiialyq talaptar» sanitariialyq qaǧidalaryn bekıtu turaly» Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau ministrınıŋ mındetın atqaruşynyŋ 2018 jylǧy 13 mausymdaǧy № 361 būiryǧyna (būdan ärı - № 361 būiryq) säikes vaksinasiialauǧa qarsy körsetılımderdı eskere otyryp, vaksinasiialau jürgızu; - auruyna bailanysty jäne basqa sebepter boiynşa därıgerdıŋ qabyldauyna kelgen nauqastardan profilaktikalyq eguler alatyn adamdardyŋ bölek aǧymyn qamtamasyz etu; - balalardy qabyldau jäne vaksinasiialau üşın jeke saǧattar jäne täuekel tobyndaǧy adamdardy (SOVID-19, bailanysta bolǧan, qart adamdar, sozylmaly aurulary bar adamdar) qabyldau jäne vaksinasiialau üşın jeke saǧattar bölu jönınde şaralar qabyldau; - vaksinasiia alu kezınde erıp jüretın adamdardyŋ sanyn şekteu: 1 egıletın adamdy alyp jüru üşın 1 adamnan artyq emes. 6. Profilaktikalyq eguler arnaiy jabdyqtalǧan egu kabinetterınde medisina qyzmetkerlerı № 361 būiryqtyŋ talaptaryna säikes talaptardy saqtai otyryp jürgızedı. 7. COVID-19 jäne respiratorlyq infeksiialar boiynşa epidemiologiialyq qolaisyzdyq kezeŋınde emhanaǧa kıretın jerde: - bailanyssyz termometriiany qamtamasyz etetın süzgı ornatu jäne COVID-19 auruyn joqqa şyǧarmaityn simptomdardyŋ boluyna saualnama jürgızu; - keluşılerdıŋ qolyn öŋdeuge arnalǧan sanitaizerler ornatu; - auru belgılerı bar adamdar anyqtalǧan jaǧdaida olar üşın maskalar berudı, kütu jäne därıgerdıŋ qarauy üşın jeke üi-jaidy qarastyru qajet; būl pasientterge qyzmet körsetu kezınde basymdylyq berıluı tiıs. 8. Emhana ǧimaratynda qoljetımdı oryndarda COVID-19 profilaktikasy üşın qol gigienasyn saqtau qajettılıgı turaly aqparat ornalastyru, COVID-19 profilaktikasy şaralary boiynşa körnekı qūraldardy taratudy qarastyru. 9. Medisina qyzmetkerlerı men halyq üşın qauıpsızdık erejelerın saqtau jönınde şaralar qabyldau: - emhananyŋ ärbır keluşısı yqtimal qauıptı retınde eskerıluı tiıs, osyǧan bailanysty medisina qyzmetkerlerın respiratorlyq infeksiialardan qorǧau şaralaryn saqtau qajet; - egu kabinetterınde medisina qyzmetkerlerınıŋ jeke gigienasyn saqtau üşın jaǧdai jasau, sondai-aq keluşılerdıŋ qol juuyna jaǧdai jasau; - halyq üşın qoljetımdı oryndarda medisinalyq qaldyqtardy (paidalanylǧan maskalar, qolǧaptar, sulyqtar jäne t.b.) qauıpsız jinau jäne kädege jaratu üşın konteinerler ornatu. 10. Eger vaksinanyŋ kezektı dozasyn engızu qandai da bır sebeppen keşıktırılse, vaksinasiiany qaitadan bastaudyŋ qajetı joq, vaksinanyŋ kelesı dozasyn mümkındıgınşe tezırek engızu qajet. 12. Vaksinalardy engızu arasyndaǧy aralyq № 361 būiryqtyŋ talaptaryna säikes saqtalady: eger vaksinalar men basqa da immunobiologiialyq preparattar bır künı engızılmese, tırı vaksinalardy engızu arasyndaǧy aralyq kemınde tört apta saqtalady; tırı jäne inaktivasiialanǧan vaksinalardy engızu arasyndaǧy aralyq saqtalmaidy. 13. Qazırgı uaqytta COVID-19-ben auyryp jazylǧan adamdardy jäne COVID-19 jaǧdailarymen bailanysta bolǧan adamdardy vaksinasiialau üşın belgılı medisinalyq qarsy körsetılımder joq, sondai-aq vaksinasiialau kezınde balalardyŋ COVID-19-dy jūqtyru qaupınıŋ artuy nemese vaksinasiianyŋ auru aǧymyna äserı turaly derekter joq, iaǧni COVID-19-ben auyryp jazylǧan adamdar jäne klinikalyq belgılerı joq bailanysta bolǧan adamdar ädettegıdei vaksinasiialanady.