«Adyrna» ūlttyq portalynyŋ «Kerek kısı» sūhbat alaŋyna Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Maira İlisova kelıp, aşyq äŋgıme örbıtken bolatyn. Oqyrmandarǧa osy sūhbattyŋ jazbaşa nūsqasyn ūsynamyz.
Meruert Tüsıpbaeva: Bügın bızde qonaqta «Parasat», «Qūrmet» ordenderınıŋ iegerı, bızdıŋ «estradanyŋ anasy» degen ataq alǧan änşı –qazaqtyŋ Mairasy. Maira äpke, qoş keldıŋız. Sızdı qūrmetteimız, jaqsy köremız. Myna jobanyŋ atauy – «Kerek kısı». Sız qalai oilaisyz, kerek kısısız be?
Maira İliasova: Ärine, kerekpın. Qazaq änderın, dombyrany jaqsy köretın, jastarǧa qamqorlyq körsetetın «Saǧyndyrǧan änder-ai», «Jan anam» siiaqty tamaşa jobalary bar änşı retınde kerekpın.
Meruert Tüsıpbaeva: Elge?
Maira İliasova: El synşy ǧoi. Ärkım özın-özı maqtamaidy. Äleumettık jelılerde halyqtan jaqsy söz estıp jatamyz. Jaqsy kısı dep aityp jatady. Alla taǧalanyŋ razylyǧy üşın qaiyrymdylyq jasau kerek, sadaqa beru kerek deidı. Bıraq ony aiqailap aitudyŋ qajetı. Allanyŋ bergen bır jaqsy mınezı bar. Men qamqorlyqty jaqsy körem, janym aşyǧyş, qarttar üiıne barǧanda jylap şyǧatyn kezım bolady. Balalar üiıne barǧanda da, auru säbilerdı körsem jüregım auyrady... Sonşa qatty aldyŋǧy qatardaǧy bai adam bolmasam da, qamqorlyq tanytamyn. Qandai körermenım toqtatyp, sūraq qoiyp jatsa, toqtap, sol kısılerdı tanyityndai amandasyp, barlyǧyna jauap beruge tyrysamyn. Sodan ba eken, «maǧan qarapaiymsyz» dep jatady. Soǧan qaraǧanda halqyma kerekpın dep oilaimyn.
Meruert Tüsıpbaeva: «Jan anam» degen jobany bastaǧan kezıŋızde, sız sahnaǧa şyqtyŋyz jäne men eşqaşan estımegen mälımettı öz auzyŋyzdan estıdım. Anam tört jasmyda qaitys boldy dedıŋız. Osy keibır anasyz ösken, jetım ösken, balalar üiınde ösken balalardyŋ jüregı qataiyp ketıp jatady. Sız erkeletıp anaŋyz osy künge deiın tırı jürgendei körınesız. «Tört jasymda anam qaitys boldy» degenıŋızde taŋ qaldym. Tört jastaǧy bala esın bıleitın kez ǧoi. Anaŋyzdyŋ aialy alaqanyn sezınbeseŋız de, osy meiırımdılık jüregıŋızde qalai saqtalyp qaldy?
Maira İliasova: Jalpy qazaqta mynadai maqal bar: «Äiel alsaŋ körıktını al, körmei alsaŋ – tektını al» deidı. Qan da tektılıkpen berıle ma dep oilaimyn. Öitkenı menıŋ anam özı otyz jetı jasynda dünieden qaitqan. Otyz jetı jasyna deiın on bır qūrsaq kötergen. On üş jasynda tūrmysqa şyqqan. Äkem anamnan bır müşel ülken. Äkem anamdy öte jaqsy körıptı, özı jaqsy körıp alypty. Ekeuı az ǧana ömır sürgen. Tūŋǧyştary ūl bolǧan. Atyn Mahmūd qoiypty. Odan keiın ylǧi qyz balalar düniege kele bergen. Barlyǧy kışkentai kezderınde şetınei bergen. Ol kezde medisina onşa damymaǧan, ışı ötse de, aşyǧan süt ışıp qoisa da, virustardan şetınei bergen. Sonda bız tört qyz qalyppyz. Menen keiın ekı sıŋılım bolǧan. Bıraq anam qaitqanda bıreuı emşekte qalǧan, bıreuı bır jastan asa qaityp ketken. Sodan üidıŋ törtınşısı iaǧni, kenjesı bolyp qalyppyn. Üş äpkem bar. Sondyqtan menıŋ anam da äkem de öte tektı adamdar bolǧan.
Meruert Tüsıpbaeva: Maira apai, eger anaŋyz tırı bolyp, sız eşqandai qiyndyq, jetımdık körmei össeŋız, osy därejege jeter ma edıŋız? Anaŋyzdyŋ bolmaǧandyǧy sızge alǧa ūmtyluǧa motivasiia berdı me?
Maira İliasova: Ärine, bız öte kışkentai kezımızde qiyndyq kördık. Jetınşı synypta äkemız qaitys boldy. JOO ūstazdarymyzdyŋ bırı: -Sender akter, änşı boluǧa keldıŋder. Ärı qarai öner degen qazanǧa tüsesıŋder. Tyrmysyp şetınen ary qarai şyǧyp ketkenı adam bolady, - dep aitqany esımde qalypty. Bırınşı Alla. Odan basqa mende tırep tūrǧan ülken tuys aǧalarym bolǧan joq. Otbasyndaǧy tört qyz da eŋbekqormyz. Bıraq sonyŋ ışınde eŋ qiyn joldy, öner jolyn taŋdaǧan men boldym. Qiyndyqty köp kördım.
Meruert Tüsıpbaeva: Jaŋa äpkelerıŋızdıŋ attaryn aittyŋyz. Eşqandai änşıge qatysy joq. Nege naqty sızdıŋ atyŋyzdy solai qoidy? Sız ataqty änşı boldyŋyz. Qalai oilaisyz, adamnyŋ aty taǧdyryna ız qaldyra ma?
Maira İliasova: Jas kezımde «atty oilanyp qoiu kerek, attyŋ qoiylǧanyna qarai taǧdyry bolady» dep aitatyndarǧa onşa tüsınbeitınmın. Qazır aqyl toqtaqannan keiın soǧan közım jettı. Menıŋ azan şaqyryp qoiǧan esımım – Mahira. Onyŋ özı bır tarih. Arşagül Toibaeva degen jurnalist men turaly jazǧanda «Mahira – aidyŋ tasqa tüsken säulesı degen maǧynany beredı» degen edı. Negızı Äsiia, Saniia, Qaiyrnisa (äpkelerı) degennıŋ bärı qūrannan alynǧan at. Anam sol jas kezınen otyz jetı jasyna deiın bes uaqyt namaz oqyǧan adam.
Äkem tiıp-qaşyp oqidy eken. Bala kezde Mahira degen atymnyŋ r ärpıne tılım kelmei, özımdı «Maia» deidı ekem. Keiınnen üidegıler de Mahiraǧa tılı kelmedı dep, Maira ataldym. Sodan Qoiandy järmeŋkesındegı Maira Uäliqyzy apamnyŋ taǧdyry maǧan auyp, men änşı bolyp kettım.
Älı elge tanyla qoimaǧan kezım edı. Nūrlan Önerbaev jürgızetın konsertke Sveta Esmūratova degen keremet rejisser apaiymyzdyŋ şaqyruymen keldım. Nūrlannyŋ ärbır sūraǧyna «Mairadan» basqa söz aitpauǧa kelıstık:
-Atyŋ kım?
-Maira
-Qazır qandai än aitasyŋ?
-Maira
-Esımıŋızdıŋ Maira ekenın bılem, men änıŋızdıŋ atyn sūrap tūrmyn
-Maira
-Mūny kım oryndaityn?
-Mairanyŋ änın Maira iaǧni, men oryndaimyn», - dedım. Osy dialog menıŋ brentıme ainaldy.
Meruert Tüsıpbaeva: Jaŋa el menı jaqsy köredı dedıŋız. Osy jaqyn arada, karantin uaqytynda eldıŋ nege ekenı belgısız, änşılerge degen közqarasy öte tömendep kettı. Sol kezde sız belgılı arnaǧa şyǧyp, änşılerge kışkene qoldau körsetıp, Ernar Aidar bauyrymyz sekıldı lotereia oinatyp jürgen qyzdarǧa estradanyŋ anasy retınde bıraz sözder aittyŋyz. Sodan keiın men köp jerden oqyp jürmın, sızge de el auyz salyp, bıraz synap pıkırler jazdy. Osy «Kerek kisi» baǧdarlamasy arqyly elge de bır «qūlaqtaryna altyn syrǧa» salyp qoisam deimın. Keide özımızden jasy kışı bauyrlarymyz auyr sözder aityp jatady. Men oilaimyn, qazaqtyŋ öz mentalitetı bar, ülkendı syilap ösken halyqpyz. İnstagramda otyrǧandar «äi, būl kısı menıŋ anamnan da ülken ǧoi, men būǧan «albasty» dep jazbaiyn, «qatyn» dep jazbaiyn», dep özderın ūstasa. Osyndai pıkırlerdı qalai qabyldadyŋyz?
Maira İliasova: Meruert, sen aityp jatyrsyŋ ǧoi, jazbasa eken dep. Kımder jazady? Mysaly, ötken joly Abai atamyzdyŋ tört jol öleŋın oqyp, eŋ aiaǧynda tobyrlar menı tüsınbedı degenge keltırıp Aigül İmanbaeva aitty ǧoi. Sol kezde otyrǧan halyqtardyŋ bärı tobyr dep sen halyqty aiytyp otyrsyŋ ba, sen kımsıŋ degen? Men de aitar edım, akademik aǧalarymyz, jazuşy aǧalarymyz, ǧalymdar, ülken-ülken şetelge baryp, bütkıl dünienıŋ bılımın alyp kelgender, feisbukta, uatsapta, instagramda otyrǧan qyzdar men jıgıtter, aǧalarymyz, apailarymyz, atalarymyz, äjelerımız eşqaşan ondai närse jazbaidy. Men bılem, kım jazatynyn. Üide, äke-şeşesı jūmysta, özı jūmys ıstemei şemışke şaǧyp, teledidar körıp, ne bılımı joq, ne alǧan bılımımen jūmys ıstemeitın, tüske deiın ūiyqtaityn, keibıreuı araq ışıp laǧyp jüretın kädımgı naǧyz «tobyrǧa» ainalǧan adamdar älgındei sözdı jazady. Oǧan ökpelemesın. Qazır menı tyŋdap otyrǧandar «bız tobyr emespız» dep auyzdaryna kelgenın jazady. Qyzdarymyz auyzdaryna kelgenın aitady. Mysaly, bızdıŋ qyzdarymyzdyŋ (estrada änşılerı – G.A) men atyn aitpai-aq qoiaiyn, jas kezınde ülken tamaşa azamatqa tūrysqa şyǧyp, taǧdyrdyŋ kezdestıruımen qazır säbi tuyp, özınen otyz jas, otyz bes jas, jiyrma bes jas ülken azamatpen tamaşa ömır sürıp, keremet tatu ömır sürıp jatqan qyzdar bar. Qazır solarǧa «ei, sen bälenbai äieldı tastatyp...» dep söilep jatatyndar bar. Ol ärkımnıŋ qūqy. Otyz jas kışı bolyp şyqsa da ana azamat ony baqytty qylyp otyr. Bızde ondaidy tüsınbeidı. Sondyqtan da maǧan «äi, Maira, sen änşılerdı nemene qoldap otyrsyŋ? Ol änşıler lotereiadan aferistenıp, milliondap aqşa tabuda» dep auyzdaryna kelgenın aityp jatyr. Sonda ol sol änşıler qandai qiyndyqpen, qandai ölermendıkpen, taŋnan keşke deiın jürıp änderın jazyp, köilekterın tıkkızıp jür deseŋşı. Qazır sen ädemı köilek kiıp otyrsyŋ, erteŋ bır habarǧa sen basqa köilek kiesıŋ, odan keiın sen tufliıŋdı de auystyruyŋ kerek, şaşyŋdy jasatuyŋ kerek. Osynyŋ bärın jinaǧanda keremet aqşa. Onyŋ bırın oilamaidy. Sonda men aittym, änşılerde şyǧyn köp. Mysaly, men özımdı aitaiyn. Bır köilegımız eŋ arzan degende myŋ dollar, keide odan da asady. Sol myŋ dollardy «bız aqşasyz otyrǧanda, bız karantinde otyrǧanda nemenege aityp otyrsyŋ» degen sözder aitylady.
Bıraq sonyŋ ışınen bır qaraŋǧydaǧy jaryq säulege ūqsap bır adamdar «Maira apaiǧa qalai ūialmai aityp otyrsyz, sen Maira apaidy bılesıŋ be, sen Maira apai qandai qaiyrymdylyq jasaidy sen bılesıŋ be, Maira apai aurularǧa kömektesetının sen bılesıŋ be? Maira apai kışkentai säbilerdı jandy dauyspen tört jastan bastap mektep aşyp üiretıp jatqanyn sen bılesıŋ be? Maira apai qazır bütkıl oblysta jas änşılerdı süirelep şyǧaryp jür» degen söz aitady.
Men üşın tükke tūrmaityn, qazır aitylyp, qazır ūmtylatyn närse menıŋ jüikeme äser etpeidı. Bıraq keide «Eee, baiaǧyda älgı qairan qazaǧym dep küŋırengen Abai ata özınıŋ zamanynan öte erte tuǧan adam ǧoi. Hakım atamyz qandai dūrys aitqan» dep otyratynym bar.
Serıkjan Bıläş degen Qytaidan kelgen qazaq maşina aidap kele jatyp sondai jaman äŋgımeler aityp jatyr. Bıreu oǧan tekst jazyp berıp, sony oqyǧan şyǧar dep oiladym. Eger solai bolsa Serıkjan bır künı özı aitar.
Meruert Tüsıpbaeva: Ol kısınıŋ qai sözımen kelıspeisız?
Maira İliasova: Ol kısınıŋ barlyq sözımen kelıspeimın. «Änşı- küişıler qaptap kettı. Miǧūlalar. Miǧūla degen – bastarynda miy joq aqymaq änşıler. Qazır qaptaǧan änşıler. Sonda kım ūşqyş bolady, kım därıger, kım jazu jazady? Būlardyŋ bärı änşı bop kettı ǧoi», - deidı.
Janym-au, sausaǧymen sanasa bızde sausaqpen ǧana sanaityn änşı bar. Jalpy özımız köp halyq emespız. Sonyŋ ışınde bır şyqqandar bar, sosyn milliondap aqşa tauyp jatyr deidı. Bızde bes alty million tabatyn 5-6 ǧana änşı bar. On segız millionǧa toldyq dedı me jaqynda?
On toǧyz millionnyŋ ışınen milliondap tauyp jürgen jas änşıler – Qairat, Töreǧali, Nūrbolat, Quandyq, Erke. Al Dimaş bölek äŋgıme, bölek älem. Sonda bes-alty änşı million tauyp, jaǧdaiyn jöndep jatsa ainalaiyn halaiyq... Men maqtap aitam, Qairattyŋ Qairat bolǧany Gülzira anasynyŋ arqasy. Töreǧalidıŋ keremet änşılıgı äkesınıŋ arqasy. Anasy üiınde jaǧdaiyn jasap otyr.
Ökınışke orai Quandyq Raqym dombyramen aitatyn änşı retınde menıŋ «Kümıs kömei, jez taŋdai» degen konkursymnyŋ bas jüldegerı. Nūrbolat Abdullin ekeuınıŋ qaltasyna bır million salyp bergenbız. Ekeuı özderınıŋ eŋbekterımen şyqty-au dep oilaimyn. Öitkenı, ol kısılerdıŋ ata-analaryn körgen emespız. Baian Alagözovanyŋ qolyna tüsken änşılerdıŋ barlyǧy milliondap tauyp jatyr.
Menıŋşe änşılerdı baǧalau kerek, änşılerdı jaqsy köru kerek. Öitkenı, bız körermenderımızdı jaqsy köremız, olardy qūrmetteimız. Basymyz jerge jetkenşe iılıp sälem berıp, iılıp ketemız. Qol soqqan saiyn basymyzdy iemız. Odan artyq qandai qūrmet kerek. Al endı tauyp jürgen bes alty myŋ teŋgege keler bolsaq, eger özderıŋde joq bolsa, ony köre almai, jaman söz aitudyŋ keregı joq. Bız keide sol aqşamyzben bölısemız. Qalai bölısemız? Sadaqa beremız. Sponsor bolamyz, änder jazyp beremız, satyp alyp beremız. Köilekterın tıkkızıp beremız. Auylymyzǧa kömektesemız. Sondyqtan da änşılerge tiısudı doǧaru kerek. Onyŋ ışınde «şegırtke» de bar.
Meruert Tüsıpbaeva: Sız astanada özıŋız jalǧyz tūrasyz. Toǧjannyŋ Atyrauda öz otbasy bar. Keide küizelıp, jalǧyzdyqtan jalyǧyp janyŋyzda er azamattyŋ bolmaǧanyna...
- Maira İliasova: Meruert osy jerden toqtataiyn ba? Men jalǧyz emespın. Qūdaiǧa şükır, tört nemerem bar. Ekı äpkem bar. Özımmen tete äpkem jaqyn jerge köşıp keldı. Onyŋ Alla bergen on üş nemeresı bar. Aralasyp, bır-bırımızge kelıp-ketıp jatamyz.
-Meruert Tüsıpbaeva: Bärıbır ol er azamatqa jetpeidı ǧoi. Er azamattyq yqylasyna «Make, Maira, oiandyŋ ba, janym» dep tūratyn bärıbır bır adam...
- Sen joq dep oilaisyŋ ba? (küledı)
- Bar ma?
-Al, men tūrmasamda bar şyǧar ondai adam.
- A, mıne, osylai-osylai, «Kerek kısı» keibır adamdardyŋ qūpiiasyn aşyp tastaidy....
Meruert Tüsıpbaeva: Maira äpke, «Kerek kisınıŋ» eŋ soŋǧy bır sūraǧy bar. Bır ǧana adamdy aitasyz. Sızge kerek kısı kım?
-Maira İliasova: Toǧjanym! Menıŋ bır tal qyzym. On ūlǧa tatityn qyzym. Ol menıŋ nemerelerım, Altyndai küieu balam Erlaşym (Erlan), qūdalarym, ekı äpkem, tuystarym. Sondyqtan Toǧjanym tūrǧanda menıŋ tört qūbylam teŋ.
-Meruert Tüsıpbaeva: Toqsan jetınşı jyly qiyn-qystau kezeŋde, üi aluyma jüz dollar jetpei tūrǧanda, sol aqşany sızden alyp edım. Esımnen älı ketpeidı. Şyn yqylasyŋyzdyŋ arqasy şyǧar, sonan berı anam aitpaqşy, qazır üi alu hobbiıme ainalyp kettı. Osy baǧdarlamany paidalana otyryp, alǧys retınde moinyŋyzǧa jıbek oramal taqsam deimın (Jıbek oramal taqty). Qazaqtyŋ är qyzy, är kelınşegı sızdei boluǧa tyryssyn. Aman-sau bolyŋyz!
Meruert Tüsıpbaeva: «Jan anam» degen jobany bastaǧan kezıŋızde, sız sahnaǧa şyqtyŋyz jäne men eşqaşan estımegen mälımettı öz auzyŋyzdan estıdım. Anam tört jasmyda qaitys boldy dedıŋız. Osy keibır anasyz ösken, jetım ösken, balalar üiınde ösken balalardyŋ jüregı qataiyp ketıp jatady. Sız erkeletıp anaŋyz osy künge deiın tırı jürgendei körınesız. «Tört jasymda anam qaitys boldy» degenıŋızde taŋ qaldym. Tört jastaǧy bala esın bıleitın kez ǧoi. Anaŋyzdyŋ aialy alaqanyn sezınbeseŋız de, osy meiırımdılık jüregıŋızde qalai saqtalyp qaldy?
Maira İliasova: Jalpy qazaqta mynadai maqal bar: «Äiel alsaŋ körıktını al, körmei alsaŋ – tektını al» deidı. Qan da tektılıkpen berıle ma dep oilaimyn. Öitkenı menıŋ anam özı otyz jetı jasynda dünieden qaitqan. Otyz jetı jasyna deiın on bır qūrsaq kötergen. On üş jasynda tūrmysqa şyqqan. Äkem anamnan bır müşel ülken. Äkem anamdy öte jaqsy körıptı, özı jaqsy körıp alypty. Ekeuı az ǧana ömır sürgen. Tūŋǧyştary ūl bolǧan. Atyn Mahmūd qoiypty. Odan keiın ylǧi qyz balalar düniege kele bergen. Barlyǧy kışkentai kezderınde şetınei bergen. Ol kezde medisina onşa damymaǧan, ışı ötse de, aşyǧan süt ışıp qoisa da, virustardan şetınei bergen. Sonda bız tört qyz qalyppyz. Menen keiın ekı sıŋılım bolǧan. Bıraq anam qaitqanda bıreuı emşekte qalǧan, bıreuı bır jastan asa qaityp ketken. Sodan üidıŋ törtınşısı iaǧni, kenjesı bolyp qalyppyn. Üş äpkem bar. Sondyqtan menıŋ anam da äkem de öte tektı adamdar bolǧan.
Meruert Tüsıpbaeva: Maira apai, eger anaŋyz tırı bolyp, sız eşqandai qiyndyq, jetımdık körmei össeŋız, osy därejege jeter ma edıŋız? Anaŋyzdyŋ bolmaǧandyǧy sızge alǧa ūmtyluǧa motivasiia berdı me?
Maira İliasova: Ärine, bız öte kışkentai kezımızde qiyndyq kördık. Jetınşı synypta äkemız qaitys boldy. JOO ūstazdarymyzdyŋ bırı: -Sender akter, änşı boluǧa keldıŋder. Ärı qarai öner degen qazanǧa tüsesıŋder. Tyrmysyp şetınen ary qarai şyǧyp ketkenı adam bolady, - dep aitqany esımde qalypty. Bırınşı Alla. Odan basqa mende tırep tūrǧan ülken tuys aǧalarym bolǧan joq. Otbasyndaǧy tört qyz da eŋbekqormyz. Bıraq sonyŋ ışınde eŋ qiyn joldy, öner jolyn taŋdaǧan men boldym. Qiyndyqty köp kördım.
Meruert Tüsıpbaeva: Jaŋa äpkelerıŋızdıŋ attaryn aittyŋyz. Eşqandai änşıge qatysy joq. Nege naqty sızdıŋ atyŋyzdy solai qoidy? Sız ataqty änşı boldyŋyz. Qalai oilaisyz, adamnyŋ aty taǧdyryna ız qaldyra ma?
Maira İliasova: Jas kezımde «atty oilanyp qoiu kerek, attyŋ qoiylǧanyna qarai taǧdyry bolady» dep aitatyndarǧa onşa tüsınbeitınmın. Qazır aqyl toqtaqannan keiın soǧan közım jettı. Menıŋ azan şaqyryp qoiǧan esımım – Mahira. Onyŋ özı bır tarih. Arşagül Toibaeva degen jurnalist men turaly jazǧanda «Mahira – aidyŋ tasqa tüsken säulesı degen maǧynany beredı» degen edı. Negızı Äsiia, Saniia, Qaiyrnisa (äpkelerı) degennıŋ bärı qūrannan alynǧan at. Anam sol jas kezınen otyz jetı jasyna deiın bes uaqyt namaz oqyǧan adam.
Äkem tiıp-qaşyp oqidy eken. Bala kezde Mahira degen atymnyŋ r ärpıne tılım kelmei, özımdı «Maia» deidı ekem. Keiınnen üidegıler de Mahiraǧa tılı kelmedı dep, Maira ataldym. Sodan Qoiandy järmeŋkesındegı Maira Uäliqyzy apamnyŋ taǧdyry maǧan auyp, men änşı bolyp kettım.
Älı elge tanyla qoimaǧan kezım edı. Nūrlan Önerbaev jürgızetın konsertke Sveta Esmūratova degen keremet rejisser apaiymyzdyŋ şaqyruymen keldım. Nūrlannyŋ ärbır sūraǧyna «Mairadan» basqa söz aitpauǧa kelıstık:
-Atyŋ kım?
-Maira
-Qazır qandai än aitasyŋ?
-Maira
-Esımıŋızdıŋ Maira ekenın bılem, men änıŋızdıŋ atyn sūrap tūrmyn
-Maira
-Mūny kım oryndaityn?
-Mairanyŋ änın Maira iaǧni, men oryndaimyn», - dedım. Osy dialog menıŋ brentıme ainaldy.
Meruert Tüsıpbaeva: Jaŋa el menı jaqsy köredı dedıŋız. Osy jaqyn arada, karantin uaqytynda eldıŋ nege ekenı belgısız, änşılerge degen közqarasy öte tömendep kettı. Sol kezde sız belgılı arnaǧa şyǧyp, änşılerge kışkene qoldau körsetıp, Ernar Aidar bauyrymyz sekıldı lotereia oinatyp jürgen qyzdarǧa estradanyŋ anasy retınde bıraz sözder aittyŋyz. Sodan keiın men köp jerden oqyp jürmın, sızge de el auyz salyp, bıraz synap pıkırler jazdy. Osy «Kerek kisi» baǧdarlamasy arqyly elge de bır «qūlaqtaryna altyn syrǧa» salyp qoisam deimın. Keide özımızden jasy kışı bauyrlarymyz auyr sözder aityp jatady. Men oilaimyn, qazaqtyŋ öz mentalitetı bar, ülkendı syilap ösken halyqpyz. İnstagramda otyrǧandar «äi, būl kısı menıŋ anamnan da ülken ǧoi, men būǧan «albasty» dep jazbaiyn, «qatyn» dep jazbaiyn», dep özderın ūstasa. Osyndai pıkırlerdı qalai qabyldadyŋyz?
Maira İliasova: Meruert, sen aityp jatyrsyŋ ǧoi, jazbasa eken dep. Kımder jazady? Mysaly, ötken joly Abai atamyzdyŋ tört jol öleŋın oqyp, eŋ aiaǧynda tobyrlar menı tüsınbedı degenge keltırıp Aigül İmanbaeva aitty ǧoi. Sol kezde otyrǧan halyqtardyŋ bärı tobyr dep sen halyqty aiytyp otyrsyŋ ba, sen kımsıŋ degen? Men de aitar edım, akademik aǧalarymyz, jazuşy aǧalarymyz, ǧalymdar, ülken-ülken şetelge baryp, bütkıl dünienıŋ bılımın alyp kelgender, feisbukta, uatsapta, instagramda otyrǧan qyzdar men jıgıtter, aǧalarymyz, apailarymyz, atalarymyz, äjelerımız eşqaşan ondai närse jazbaidy. Men bılem, kım jazatynyn. Üide, äke-şeşesı jūmysta, özı jūmys ıstemei şemışke şaǧyp, teledidar körıp, ne bılımı joq, ne alǧan bılımımen jūmys ıstemeitın, tüske deiın ūiyqtaityn, keibıreuı araq ışıp laǧyp jüretın kädımgı naǧyz «tobyrǧa» ainalǧan adamdar älgındei sözdı jazady. Oǧan ökpelemesın. Qazır menı tyŋdap otyrǧandar «bız tobyr emespız» dep auyzdaryna kelgenın jazady. Qyzdarymyz auyzdaryna kelgenın aitady. Mysaly, bızdıŋ qyzdarymyzdyŋ (estrada änşılerı – G.A) men atyn aitpai-aq qoiaiyn, jas kezınde ülken tamaşa azamatqa tūrysqa şyǧyp, taǧdyrdyŋ kezdestıruımen qazır säbi tuyp, özınen otyz jas, otyz bes jas, jiyrma bes jas ülken azamatpen tamaşa ömır sürıp, keremet tatu ömır sürıp jatqan qyzdar bar. Qazır solarǧa «ei, sen bälenbai äieldı tastatyp...» dep söilep jatatyndar bar. Ol ärkımnıŋ qūqy. Otyz jas kışı bolyp şyqsa da ana azamat ony baqytty qylyp otyr. Bızde ondaidy tüsınbeidı. Sondyqtan da maǧan «äi, Maira, sen änşılerdı nemene qoldap otyrsyŋ? Ol änşıler lotereiadan aferistenıp, milliondap aqşa tabuda» dep auyzdaryna kelgenın aityp jatyr. Sonda ol sol änşıler qandai qiyndyqpen, qandai ölermendıkpen, taŋnan keşke deiın jürıp änderın jazyp, köilekterın tıkkızıp jür deseŋşı. Qazır sen ädemı köilek kiıp otyrsyŋ, erteŋ bır habarǧa sen basqa köilek kiesıŋ, odan keiın sen tufliıŋdı de auystyruyŋ kerek, şaşyŋdy jasatuyŋ kerek. Osynyŋ bärın jinaǧanda keremet aqşa. Onyŋ bırın oilamaidy. Sonda men aittym, änşılerde şyǧyn köp. Mysaly, men özımdı aitaiyn. Bır köilegımız eŋ arzan degende myŋ dollar, keide odan da asady. Sol myŋ dollardy «bız aqşasyz otyrǧanda, bız karantinde otyrǧanda nemenege aityp otyrsyŋ» degen sözder aitylady.
Bıraq sonyŋ ışınen bır qaraŋǧydaǧy jaryq säulege ūqsap bır adamdar «Maira apaiǧa qalai ūialmai aityp otyrsyz, sen Maira apaidy bılesıŋ be, sen Maira apai qandai qaiyrymdylyq jasaidy sen bılesıŋ be, Maira apai aurularǧa kömektesetının sen bılesıŋ be? Maira apai kışkentai säbilerdı jandy dauyspen tört jastan bastap mektep aşyp üiretıp jatqanyn sen bılesıŋ be? Maira apai qazır bütkıl oblysta jas änşılerdı süirelep şyǧaryp jür» degen söz aitady.
Men üşın tükke tūrmaityn, qazır aitylyp, qazır ūmtylatyn närse menıŋ jüikeme äser etpeidı. Bıraq keide «Eee, baiaǧyda älgı qairan qazaǧym dep küŋırengen Abai ata özınıŋ zamanynan öte erte tuǧan adam ǧoi. Hakım atamyz qandai dūrys aitqan» dep otyratynym bar.
Serıkjan Bıläş degen Qytaidan kelgen qazaq maşina aidap kele jatyp sondai jaman äŋgımeler aityp jatyr. Bıreu oǧan tekst jazyp berıp, sony oqyǧan şyǧar dep oiladym. Eger solai bolsa Serıkjan bır künı özı aitar.
Meruert Tüsıpbaeva: Ol kısınıŋ qai sözımen kelıspeisız?
Maira İliasova: Ol kısınıŋ barlyq sözımen kelıspeimın. «Änşı- küişıler qaptap kettı. Miǧūlalar. Miǧūla degen – bastarynda miy joq aqymaq änşıler. Qazır qaptaǧan änşıler. Sonda kım ūşqyş bolady, kım därıger, kım jazu jazady? Būlardyŋ bärı änşı bop kettı ǧoi», - deidı.
Janym-au, sausaǧymen sanasa bızde sausaqpen ǧana sanaityn änşı bar. Jalpy özımız köp halyq emespız. Sonyŋ ışınde bır şyqqandar bar, sosyn milliondap aqşa tauyp jatyr deidı. Bızde bes alty million tabatyn 5-6 ǧana änşı bar. On segız millionǧa toldyq dedı me jaqynda?
On toǧyz millionnyŋ ışınen milliondap tauyp jürgen jas änşıler – Qairat, Töreǧali, Nūrbolat, Quandyq, Erke. Al Dimaş bölek äŋgıme, bölek älem. Sonda bes-alty änşı million tauyp, jaǧdaiyn jöndep jatsa ainalaiyn halaiyq... Men maqtap aitam, Qairattyŋ Qairat bolǧany Gülzira anasynyŋ arqasy. Töreǧalidıŋ keremet änşılıgı äkesınıŋ arqasy. Anasy üiınde jaǧdaiyn jasap otyr.
Ökınışke orai Quandyq Raqym dombyramen aitatyn änşı retınde menıŋ «Kümıs kömei, jez taŋdai» degen konkursymnyŋ bas jüldegerı. Nūrbolat Abdullin ekeuınıŋ qaltasyna bır million salyp bergenbız. Ekeuı özderınıŋ eŋbekterımen şyqty-au dep oilaimyn. Öitkenı, ol kısılerdıŋ ata-analaryn körgen emespız. Baian Alagözovanyŋ qolyna tüsken änşılerdıŋ barlyǧy milliondap tauyp jatyr.
Menıŋşe änşılerdı baǧalau kerek, änşılerdı jaqsy köru kerek. Öitkenı, bız körermenderımızdı jaqsy köremız, olardy qūrmetteimız. Basymyz jerge jetkenşe iılıp sälem berıp, iılıp ketemız. Qol soqqan saiyn basymyzdy iemız. Odan artyq qandai qūrmet kerek. Al endı tauyp jürgen bes alty myŋ teŋgege keler bolsaq, eger özderıŋde joq bolsa, ony köre almai, jaman söz aitudyŋ keregı joq. Bız keide sol aqşamyzben bölısemız. Qalai bölısemız? Sadaqa beremız. Sponsor bolamyz, änder jazyp beremız, satyp alyp beremız. Köilekterın tıkkızıp beremız. Auylymyzǧa kömektesemız. Sondyqtan da änşılerge tiısudı doǧaru kerek. Onyŋ ışınde «şegırtke» de bar.
Meruert Tüsıpbaeva: Sız astanada özıŋız jalǧyz tūrasyz. Toǧjannyŋ Atyrauda öz otbasy bar. Keide küizelıp, jalǧyzdyqtan jalyǧyp janyŋyzda er azamattyŋ bolmaǧanyna...
- Maira İliasova: Meruert osy jerden toqtataiyn ba? Men jalǧyz emespın. Qūdaiǧa şükır, tört nemerem bar. Ekı äpkem bar. Özımmen tete äpkem jaqyn jerge köşıp keldı. Onyŋ Alla bergen on üş nemeresı bar. Aralasyp, bır-bırımızge kelıp-ketıp jatamyz.
-Meruert Tüsıpbaeva: Bärıbır ol er azamatqa jetpeidı ǧoi. Er azamattyq yqylasyna «Make, Maira, oiandyŋ ba, janym» dep tūratyn bärıbır bır adam...
- Sen joq dep oilaisyŋ ba? (küledı)
- Bar ma?
-Al, men tūrmasamda bar şyǧar ondai adam.
- A, mıne, osylai-osylai, «Kerek kısı» keibır adamdardyŋ qūpiiasyn aşyp tastaidy....
Meruert Tüsıpbaeva: Maira äpke, «Kerek kisınıŋ» eŋ soŋǧy bır sūraǧy bar. Bır ǧana adamdy aitasyz. Sızge kerek kısı kım?
-Maira İliasova: Toǧjanym! Menıŋ bır tal qyzym. On ūlǧa tatityn qyzym. Ol menıŋ nemerelerım, Altyndai küieu balam Erlaşym (Erlan), qūdalarym, ekı äpkem, tuystarym. Sondyqtan Toǧjanym tūrǧanda menıŋ tört qūbylam teŋ.
-Meruert Tüsıpbaeva: Toqsan jetınşı jyly qiyn-qystau kezeŋde, üi aluyma jüz dollar jetpei tūrǧanda, sol aqşany sızden alyp edım. Esımnen älı ketpeidı. Şyn yqylasyŋyzdyŋ arqasy şyǧar, sonan berı anam aitpaqşy, qazır üi alu hobbiıme ainalyp kettı. Osy baǧdarlamany paidalana otyryp, alǧys retınde moinyŋyzǧa jıbek oramal taqsam deimın (Jıbek oramal taqty). Qazaqtyŋ är qyzy, är kelınşegı sızdei boluǧa tyryssyn. Aman-sau bolyŋyz!
Daiyndaǧan Gülvira Asqarqyzy,
"Adyrna" ūlttyq portaly
https://www.youtube.com/watch?v=AZSHRW_2n88
